Bác sĩ thăm khám bệnh nhân sau phẫu thuật.
Thi thoảng bị cơn đau tức chân, nghĩ là bệnh đau xương khớp người già thông thường, ông H.M.Y (54 tuổi, ở huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái) chủ quan không đi khám. Tuy nhiên, cách đây 1 tuần, ông H.M.Y. bỗng đột ngột thấy đau tức nhiều ở vùng đùi và bắt đầu lan xuống cẳng bàn chân phải và kèm theo thấy chân lạnh dần, khó vận động. Thấy dấu hiệu nguy hiểm, người nhà đưa ông Y. vào Bệnh viện đa khoa tỉnh Yên Bái để điều trị. Tại đây, các bác sĩ xác định đây là trường hợp tắc động mạch chi cấp tính nặng có nguy cơ hoại tử phải cắt cụt chân. Ngay lập tức người bệnh được chuyển lên Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E.
Lúc nhập viện cấp cứu tại Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E, chân phải của người bệnh đã ở trong tình trạng có sưng nề và tím lạnh nhiều ở vùng cẳng và bàn chân kèm theo bắp chân có triệu chứng căng nhẹ, ấn đau, giảm vận động và cảm giác. Các bác sĩ khám và nhận định không bắt được mạch từ trên đùi xuống khoeo và mu chân, và đã có một số điểm xuất hiện chấm đen hoại tử do thiếu máu ở phần mu chân bên phải.
Các bác sĩ đã chỉ định siêu âm doppler, chụp cắt lớp vi tính mạch máu và làm các xét nghiệm cận lâm sàng khác để tìm nguyên nhân gây tắc mạch của người bệnh. Sau khi có kết quả, các bác sĩ kết luận bệnh nhân bị thiếu máu chân cấp tính do huyết khối tắc hoàn toàn động mạch đùi, khoeo và cẳng chân phải do xơ vữa mạch máu và tình trạng tăng đông máu hình thành nên huyết khối. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cấp cứu.
Sau khi hội chẩn xin ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Bệnh viện, TS.BS Nguyễn Công Hựu, Giám đốc Bệnh viện E đã trực tiếp tiến hành ca mổ này ngay trong đêm với mục tiêu phục hồi lưu thông mạch máu để bảo tồn tối đa chân của bệnh nhân, tránh nguy cơ phải cắt cụt, ảnh hưởng cả cuộc sống sau này.
Ths.BS Đoàn Văn Nghĩa, Khoa Phẫu thuật tim mạch và lồng ngực – Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E, là người tham gia ca mổ cho biết: Ca phẫu thuật đầu tiên kéo dài khoảng 1 giờ. Sau khi phẫu tích bộc lộ động mạch và mở ra, đánh giá tình trạng mạch xơ vữa và viêm dầy nhiều, huyết khối lấp đầy lòng mạch. Ê kíp phẫu thuật đã dùng ống thông chuyên dụng lấy ra rất nhiều huyết khối cũ và mới từ động mạch đùi đến cẳng chân là nguyên nhân gây nên tình trạng thiếu máu chi của bệnh nhân. Sau mổ bệnh nhân vẫn còn đau nhiều phần cẳng bàn chân và khi chụp mạch máu kiểm tra lại, kết quả mạch máu chân phải từ động mạch, chậu xuống động mạch đùi đã được tái thông. Nhưng phần động mạch khoeo trở xuống mu bàn chân vẫn còn tắc nghẽn bởi huyết khối. Các bác sĩ quyết định phẫu thuật lần nữa để lấy hết huyết khối tránh nguy cơ phải cắt cụt chi của người bệnh sau này. Khó khăn của ca phẫu thuật này chính là do người bệnh nhập viện trong tình trạng muộn, xuất hiện nguy cơ hoại tử do thiếu máu ở phần mu chân bên phải. Người bệnh đã có tình trạng xơ vữa mạch kèm theo căn bệnh tự miễn nguy hiểm nên trong quá trình phẫu tích bộc lộ mạch máu viêm dính”.
Các bác sĩ Khoa Phẫu thuật tim mạch và lồng ngực cũng hội chẩn với các bác sĩ Khoa Dị ứng miễn dịch và da liễu, xác định người bệnh mắc hội chứng "kháng phospholipid" gây nên tình trạng tăng đông qua trung gian kháng thể với đặc trưng là huyết khối động mạch hoặc tĩnh mạch tái đi tái lại đi kèm với sự hiện diện của các kháng thể kháng phospholipid. Đây là một bệnh tự miễn xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo nhầm ra các kháng thể chống lại chính các tế bào lành trong cơ thể và tạo ra các kháng thể khiến máu bị đông lại.
Hiện, sau phẫu thuật, người bệnh đã đi lại được, mạch máu chân phải đập tốt, hồng hào trở lại, hết tê, hết lạnh. Do có hoàn cảnh quá khó khăn, bệnh nhân còn được phòng Công tác xã hội, Bệnh viện E liên hệ các nhà hảo tâm trợ giúp và được chi trả hoàn toàn tiền viện phí.
Theo BS. Đoàn Văn Nghĩa, căn bệnh này có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như: Suy thận, đột quỵ, biến chứng thai kỳ (đối với phụ nữ). Riêng đối với tim mạch, huyết khối có thể làm tắc nghẽn tất cả các mạch máu trên cơ thể bao gồm cả động mạch và tĩnh mạch, và cả tổn thương tim. Trên thực tế, các triệu chứng ban đầu của tắc động mạch chi cấp tính dễ lầm lẫn với căn bệnh khác như xương khớp, thoái vị đĩa đệm… nên người bệnh thường chủ quan, bỏ sót hoặc chậm trễ đi khám. Các triệu chứng thường gặp của tắc động mạch chi cấp tính là đau (xảy ra đột ngột, dữ dội ở chi bị tắc mạch); dị cảm (cảm giác tê bì, kiến bò vùng da chi bị tắc mạch, nặng hơn là mất cảm giác); chi lạnh và tái nhợt, một số trường hợp nặng có thể tím chi. Ngoài ra là các triệu chứng như mất mạch chi ở phí dưới chỗ tắc; cử động các ngón sẽ yếu, thậm chí liệt hoàn toàn…
Theo đó, những người có nguy cơ tắc động mạch chi cấp tính là người có bệnh lý tim mạch từ trước như rung nhĩ, hẹp van 2 lá, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, u nhầy nhĩ trái, phình động mạch, xơ vữa động mạch, viêm mạch máu… hoặc người mắc các bệnh lý tăng đông máu như đa hồng cầu, tăng tiểu cầu, ung thư, đái tháo đường, tăng lipid máu, hút thuốc lá và từ 50 tuổi trở lên…
Bác sĩ cũng khuyến cáo người dân, khi có các triệu chứng như trên, người bệnh cần đến khám tại các bệnh viện chuyên khoa mạch máu, tránh hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.