Thiếu hơn 60.000 căn NƠXH
Theo báo cáo từ Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, kể từ năm 2021 đến nay, chỉ có 10 dự án nhà ở xã hội được triển khai, trong đó 6 dự án đã hoàn thành và 4 dự án đang thi công, với tổng cộng gần 6.000 căn hộ. Tuy nhiên, con số này vẫn là quá khiêm tốn so với mục tiêu đề ra trong chương trình phát triển NƠXH, đặc biệt khi TP Hồ Chí Minh được giao chỉ tiêu phát triển từ 69.700 - 93.000 căn hộ NƠXH đến năm 2030.
Nhà ở cho người thu nhập thấp tại TP Hồ Chí Minh đang thiếu trầm trọng.
Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh cho rằng, Thành phố đang đứng trước nhiều thách thức trong việc giải quyết vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân và các đối tượng khó khăn. Mặc dù các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều giải pháp như rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục đầu tư và đưa ra nhiều thiết kế mẫu nhà ở xã hội để giảm chi phí, nhưng số lượng dự án triển khai vẫn chưa đáp ứng kịp nhu cầu.
Trong buổi hội nghị gần đây về xúc tiến nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn thành phố, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi đã cam kết đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án NƠXH, với mục tiêu giảm thời gian thực hiện thủ tục đầu tư từ hơn 1 năm xuống còn 6 tháng.
Thêm vào đó, Thành phố cũng tập trung vào các dự án NƠXH chỉ để cho thuê, đáp ứng nhu cầu thuê nhà của các đối tượng như cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và công nhân lao động. Đây là một hướng đi mới, nhưng cũng gặp không ít thách thức do tỷ suất lợi nhuận thấp và thời gian thu hồi vốn dài, có thể lên tới 20 năm.
Bên cạnh đó, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cũng đã công bố danh mục 7 dự án nhà ở xã hội mời gọi đầu tư, với khoảng 8.000 căn hộ. Mặc dù đây là một tín hiệu tích cực, nhưng việc thực hiện các dự án này vẫn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành và các nhà đầu tư.
Ngoài ra, cũng đã có 21 doanh nghiệp đăng ký thực hiện đầu tư xây NƠXH tại quỹ đất do doanh nghiệp tự tạo lập với khoảng 52.000 căn hộ, trong đó có 9 doanh nghiệp đăng ký tham gia đầu tư xây dựng NƠXH tại địa chỉ quỹ đất cụ thể, thuộc quyền sử dụng của doanh nghiệp với khoảng 40.000 căn hộ và 12 doanh nghiệp đăng ký, cam kết tìm quỹ đất trên địa bàn thành phố để đầu tư xây dựng NƠXH, với khoảng 12.000 căn hộ.
Tính gộp với 7 khu đất Thành phố mời gọi đầu tư xây NƠXH với khoảng 8.000 căn hộ cùng với 10.000 căn hộ NƠXH do Thành phố dự kiến đầu tư công, TP Hồ Chí Minh có thể phát triển được khoảng 70.000 căn hộ NƠXH đến năm 2030, đáp ứng được 69.700 căn hộ, chỉ tiêu mức thấp nhất.
Cần gỡ vướng để tạo động lực phát triển NƠXH
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA nhận định, trong bối cảnh này, thị trường NƠXH đang đứng trước những cơ hội lớn nhưng cũng không ít thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là việc thiếu hụt quỹ đất phù hợp để triển khai các dự án NƠXH. Hiện nay, phần lớn các quỹ đất đang được các doanh nghiệp bất động sản phát triển cho các dự án nhà ở thương mại. Mặc dù có quy định về việc dành 20% diện tích đất trong các dự án nhà ở thương mại để phát triển NƠXH, nhưng thực tế, quỹ đất này không phải lúc nào cũng dễ dàng thực hiện do vướng mắc trong việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng.
Một chung cư dành cho người thu nhập thấp tại quận Bình Thạnh.
Một giải pháp để khắc phục vấn đề này là Thành phố cần có các chính sách và cơ chế linh hoạt hơn trong việc tạo lập và sử dụng quỹ đất. Hiện nay, có những khu đất chưa được giải phóng mặt bằng, phù hợp với quy hoạch phát triển NƠXH. Việc giải quyết các thủ tục pháp lý và cơ chế đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư là yếu tố then chốt để triển khai các dự án.
Thêm vào đó, các doanh nghiệp bất động sản cũng đang gặp phải khó khăn trong việc huy động vốn đầu tư cho các dự án nhà ở xã hội, đặc biệt là các dự án chỉ để cho thuê. Mặc dù gói tín dụng ưu đãi trị giá 120.000 tỷ đồng đã được triển khai từ năm 2023, nhưng các chủ đầu tư hiện nay vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn bởi không có đủ các cơ chế tín dụng hỗ trợ phù hợp.
Để giải quyết các thách thức này, HoREA đã đề xuất một số giải pháp. Đầu tiên, các Sở, ngành phối hợp chặt chẽ với nhau để tháo gỡ các vướng mắc pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp bất động sản triển khai dự án nhanh chóng. Việc rút ngắn thủ tục đầu tư, đồng thời tạo điều kiện cho các chủ đầu tư tiếp cận nguồn đất sạch và thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư là những giải pháp quan trọng cần được thực hiện ngay.
Thực tế, hiện nhiều dự án đã hoàn tất thủ tục phê duyệt nhưng vẫn chưa được cấp phép xây dựng hoặc chưa thể tiến hành triển khai vì thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các sở, ngành. Việc khắc phục tình trạng này sẽ giúp các dự án nhà ở xã hội được triển khai nhanh chóng, từ đó đáp ứng kịp thời nhu cầu về nhà ở của người dân.
Một vấn đề lớn trong phát triển nhà ở xã hội là khả năng thu hút các nhà đầu tư vào lĩnh vực nhà ở chỉ cho thuê. Các dự án này thường gặp khó khăn vì tỷ suất lợi nhuận thấp và thời gian thu hồi vốn dài. Tuy nhiên, nếu có chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ chính quyền Thành phố, các dự án nhà ở chỉ cho thuê có thể được triển khai nhanh chóng và hiệu quả.
Ngoài ra, Thành phố có thể áp dụng các chính sách hỗ trợ như miễn giảm thuế cho các dự án nhà ở chỉ cho thuê, tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia đầu tư. Các chính sách này không chỉ giúp giảm chi phí cho các chủ đầu tư mà còn giúp người dân có thu nhập thấp tiếp cận được nhà ở với giá thuê hợp lý.
Cuối cùng, HoREA cũng đề xuất các cơ chế ưu đãi tín dụng đối với các chủ đầu tư, bao gồm việc cho phép các doanh nghiệp được vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Đây là yếu tố quan trọng giúp các dự án nhà ở xã hội có thể được triển khai nhanh chóng và hiệu quả.