Khơi thông cho gói tín dụng 120.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội

Gói tín dụng nhìn từ địa phương

Thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030” của Chính phủ, năm 2024 tỉnh Bắc Giang được giao phải hoàn thành 12.500 căn hộ. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án NOXH dành cho công nhân tại địa phương còn nhiều khó khăn.

Nhiều năm qua, tỉnh Bắc Giang đẩy mạnh phát triển công nghiệp đã thu hút số lượng lớn lao động đến làm việc tại tỉnh, nhu cầu về nhà ở cho công nhân lớn. Thực hiện đề án từ năm 2021 đến nay, tỉnh đang triển khai 14 dự án NOXH, với tổng số căn hộ dự kiến hình thành 28.000 căn. Tuy nhiên, các dự án đang đa phần chậm tiến độ, chủ yếu do vướng giải phóng mặt bằng, chủ đầu tư không tích cực triển khai dự án. Hiện, chỉ có 4 dự án được cấp phép xây dựng và đang triển khai.

Đơn cử,  như dự án Khu nhà ở công nhân phường Vân Trung, thị xã Việt Yên do Công ty TNHH Phát triển nhà Fuji Vân Trung làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư khoảng 1.217 tỷ đồng. Dự án có quy mô sử dụng 6,09 ha đất, xây dựng 3 tòa chung cư cao 18 tầng, tổng số 2.448 căn hộ, thời hạn thực hiện từ tháng 6/2022 đến tháng 6/2024. Tuy nhiên, đến nay dự án mới chỉ giải phóng mặt bằng được 0,29/6,09 ha. Hay dự án khu NOXH dành cho công nhân phường Quang Châu, thị xã Việt Yên do Công ty Cổ phần Đầu tư Vega làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư khoảng 1.048 tỷ đồng, xây dựng 4 tòa chung cư cao 18 tầng, tổng số 1.558 căn hộ, nhưng từ năm 2023 đến nay, các hạng mục công trình vẫn chưa thi công xây dựng... do chủ đầu tư chưa tích cực đẩy nhanh tiến độ.

Qua tìm hiểu của phóng viên, việc khó khăn đầu ra cho các dự án NOXH hiện nay khiến các chủ đầu tư "ì ạch" thi công. Việc xác định đối tượng đủ điều kiện mua theo Luật Nhà ở 2014 là phải đáp ứng điều kiện chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình. Phần lớn các trường hợp đăng ký mua nhà là cá nhân hoặc các cặp vợ chồng trẻ chưa có nhà ở, đất ở, nhưng họ đang ở cùng hộ gia đình mà chủ hộ là bố, mẹ đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở đăng ký tên hộ gia đình, nên không đủ điều kiện xét...

Bên cạnh đó, việc tiếp cận vay vốn gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng khó khăn, các chủ đầu tư đều cho rằng, thủ tục để được vay yêu cầu có tài sản đảm bảo khiến nhiều chủ đầu tư cân nhắc; mức lãi suất cho vay chưa hấp dẫn nhà đầu tư, thời gian vay vốn ngắn... Ngoài ra, doanh nghiệp cũng đang gặp khó khăn trong việc truyền tải chính sách phát triển NOXH đến công nhân, người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp.

Trước những khó khăn trong phát triển NOXH như trên, đại diện các chủ đầu tư phát triển NOXH tại địa phương kiến nghị, các cơ quan liên quan cần đơn giản hóa thủ tục xét duyệt mua nhà cho người dân, đưa thủ tục xét duyệt mua nhà vào bộ phận một cửa các cấp. Đồng thời, cần kéo dài thời gian thực hiện dự án lên tối thiểu 36 tháng, vì hiện nay phần lớn các dự án NOXH có thời gian thực hiện khoảng 24 tháng. Đối với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cần giảm lãi suất cho vay và kéo dài thời gian vay...

Sở Xây dựng tỉnh Bắc Giang cũng kiến nghị, để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong phát triển NOXH, Chính phủ sớm ban hành các Nghị định hướng dẫn thực hiện Luật Nhà ở năm 2023 để sớm khắc phục những vướng mắc trên.

Khơi thông gói tín dụng 120.000 tỷ đồng

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng hỗ trợ phát triển NOXH mới giải ngân được hơn 0,53%. Cụ thể, Ngân hàng BIDV đã giải ngân 95,7 tỷ đồng cho 3 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Phú Thọ, Thanh Hóa và Bình Dương. Vietinbank đã giải ngân 128,6 tỷ đồng cho 1 chủ đầu tư dự án tại tỉnh An Giang. Agribank đã giải ngân 415,7 tỷ đồng cho 4 chủ đầu tư dự án tại các tỉnh Bắc Ninh, Quảng Ninh và Kiên Giang.

Ngoài 4 ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước: BIDV, Vietinbank, Agribank, Vietcombank, có thêm Ngân hàng Tiên Phong (TPbank) đã có trách nhiệm tham gia chương trình hỗ trợ theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ (về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường BĐS phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững), với số tiền khoảng 5.000 tỷ đồng. Như vậy, gói tín dụng được nâng lên là 125.000 tỷ đồng.

Bộ Xây dựng cho rằng, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng còn gặp phải khó khăn vướng mắc, trong đó có việc công bố danh mục NOXH đủ điều kiện vay còn hạn chế. Đến nay, đã có 129 dự án NOXH, với quy mô hơn 114.900 căn, được khởi công xây dựng. Tuy nhiên, mới chỉ có 28 địa phương công bố danh mục dự án đủ điều kiện vay theo chương trình, với nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỷ đồng. Vẫn còn 59 dự án đã khởi công, nhưng chưa được đưa vào danh mục đủ điều kiện vay của các địa phương.

Một số chủ đầu tư không đủ điều kiện về tín dụng, như không bảo đảm điều kiện dư nợ tín dụng hoặc không có tài sản khác để thực hiện bảo đảm tín dụng (dự án NOXH được miễn tiền sử dụng đất, nên không đủ điều kiện thế chấp).

Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã 2 lần hạ lãi suất, còn 8% với chủ đầu tư và 7,5% với người mua nhà, nhưng Bộ Xây dựng cho rằng, mức lãi suất này còn cao, thời hạn ưu đãi lại ngắn, trong vòng 3 - 5 năm, nên chưa thực sự thu hút người vay.
Trước thực tế trên, Bộ Xây dựng đã có hướng dẫn về xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện và tiêu chí vay ưu đãi. Theo đó, một số điều kiện đã được lược bỏ như điều kiện về bồi thường giải phóng mặt bằng, cấp phép xây dựng để tháo gỡ khó khăn. Các chủ đầu tư dự án sớm được công bố danh mục vay vốn để tiếp cận với các ngân hàng. Vấn đề này cần được khơi thông tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.