Nhân dịp này, Đại sứ Việt Nam tại Malaysia Trần Việt Thái đã trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN, trong đó khẳng định chuyến thăm của nhà lãnh đạo Malaysia mở ra cơ hội nâng Quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Malaysia lên tầm cao mới. Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn:
Thủ tướng Malaysia Ismail Sabri Yaakob. Ảnh: Mạnh Tuân/TTXVN.
Đại sứ đánh giá như thế nào về sự phát triển của quan hệ song phương Việt Nam – Malaysia thời gian qua, đặc biệt sau khi hai nước nâng cấp lên Quan hệ Đối tác Chiến lược từ tháng 8/2015?
Những năm qua, quan hệ Việt Nam – Malaysia đã phát triển rất toàn diện, đi vào chiều sâu và thực chất, đặc biệt kể từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược. Có thể dẫn chứng 3 mặt hợp tác như sau:
Thứ nhất, về quan hệ chính trị-đối ngoại, những năm qua, lãnh đạo hai bên thường xuyên có những chuyến thăm chính thức lẫn nhau. Về phía Malaysia, gần đây nhất vào năm 2019, Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad đã có chuyến thăm rất thành công tới Việt Nam, mở ra nhiều lĩnh vực hợp tác trong quan hệ song phương. Về phía Việt Nam, lãnh đạo Việt Nam cũng đã và đang có nhiều kế hoạch đi thăm và thúc đẩy quan hệ với Malaysia trên tất cả các lĩnh vực.
Thứ hai, về quan hệ kinh tế-thương mại, theo thống kê về xuất nhập khẩu năm 2021, kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam-Malaysia đạt khoảng 13,9 tỷ USD, xấp xỉ gần bằng mục tiêu 15 tỷ USD mà hai bên đã đề ra. Cần phải nhấn mạnh rằng trong bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, hai nước đã gặp nhiều khó khăn khi buộc phải đóng cửa biên giới để chống dịch, tuy nhiên số liệu về kim ngạch thương mại vẫn rất ấn tượng, khẳng định tiềm năng hợp tác hai bên vẫn còn rất nhiều.
Thứ ba, về cơ chế hợp tác, hai bên đã hình thành nhiều khuôn khổ hợp tác cả song phương và đa phương. Hiện nay, Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế, khoa học và kỹ thuật Việt Nam - Malaysia (JCM) đã hình thành và hoạt động tương đối tốt. Gần đây nhất, trong đối thoại chiến lược song phương, hai bên đã rà soát quan hệ song phương và công bố Chương trình Hành động trong Quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Malaysia giai đoạn 2021-2025.
Ngoài ra, các lĩnh vực hợp tác như giao lưu nhân dân, giáo dục… đang ngày càng phát triển. Mặc dù đại dịch COVID-19 đã tác động mạnh tới quan hệ song phương, gây ảnh hưởng tới các hoạt động giao lưu cũng như hợp tác kinh doanh hai nước nhưng tiềm năng hai bên vẫn còn rất lớn. Tôi tin rằng, Quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Malaysia sẽ tiếp tục được thúc đẩy và phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới, nhất là với “xung lực” mang lại từ chuyến thăm này.
Thông điệp của Thủ tướng Ismail Sabri Yaakob trong chuyến thăm Việt Nam sắp tới là gì và chuyến thăm mở ra triển vọng hợp tác như thế nào đối với quan hệ song phương hai nước, thưa Đại sứ?
Đây là chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Ismail tới Việt Nam kể từ khi nhậm chức tháng 8/2021. Chuyến thăm không những theo như thông lệ trong Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) mà còn mang ý nghĩa và thông điệp quan trọng.
Thông điệp rất quan trọng mà Chính phủ Thủ tướng Ismail muốn gửi tới không chỉ Việt Nam mà còn cả thế giới, đó là: Từ ngày 1/4/2022, Malaysia sẽ chính thức mở cửa biên giới trở lại hoàn toàn. Chính phủ Malaysia muốn khẳng định quyết tâm mở cửa với thế giới và phục hồi kinh tế, thúc đẩy hợp tác giao lưu mọi mặt với Việt Nam và tất cả các nước. Do vậy, chuyến thăm lần này truyền tải thông điệp rất mạnh mẽ về mở cửa biên giới của Malaysia.
Cũng nhân dịp này, Thủ tướng Ismail muốn gửi đi thông điệp về quyết tâm của Chính phủ Malaysia trong khắc phục khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19 sau gần 2 năm phải đóng cửa đất nước, thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế Malaysia phục hồi sau đại dịch. Hiện nay, rất nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư Malaysia quan tâm tới thị trường Việt Nam. Họ nhận thấy Việt Nam còn rất nhiều cơ hội đầu tư, hợp tác và kinh doanh, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế - thương mại mà còn trong kết nối trở lại du lịch, giao lưu nhân dân, giáo dục và lao động. Thị trường Malaysia hiện đang rất cần lực lượng lao động cũng như có nhiều tiềm năng về hợp tác du lịch và đầu tư. Do vậy, nhiều cơ hội sẽ được mở ra trong và sau chuyến thăm này.
Cụ thể, về lĩnh vực hợp tác về thực phẩm theo tiêu chuẩn Hồi giáo Halal, Malaysia là một trong những nước có thế mạnh và đi đầu trong việc xây dựng tiêu chuẩn, thúc đẩy hợp tác đối với các mặt hàng mà Việt Nam có thế mạnh như nông sản, thủy - hải sản và các mặt hàng xuất khẩu khác. Các mặt hàng này của Việt Nam sẽ không chỉ nhập khẩu vào thị trường Malaysia mà còn trung chuyển qua Malaysia tới các thị trường Hồi giáo ở Trung Đông và các nơi khác trên thế giới. Vì vậy, chuyến thăm này mang nhiều thông điệp ý nghĩa rất quan trọng, mở ra các cơ hội hợp tác cho cả hai bên.
Việt Nam và Malaysia cần phối hợp như thế nào để tăng cường vai trò của ASEAN trên trường quốc tế?
Việt Nam và Malaysia đều là những thành viên tích cực và quan trọng của ASEAN. Trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường thời gian qua, sự phối hợp và hợp tác của các nước thành viên nói chung cũng như giữa Việt Nam và Malaysia nói riêng càng có ý nghĩa quan trọng, không chỉ góp phần vào giữ vững hòa bình, ổn định cho riêng Việt Nam và Malaysia, mà còn đóng góp tích cực vào việc nâng cao vị thế và vai trò của ASEAN trên trường quốc tế.
Trong những năm qua, hai bên đã phối hợp tốt, thường xuyên trao đổi hợp tác và tham vấn lẫn nhau, do vậy có rất nhiều điểm đồng thuận và quan điểm chung trong ASEAN cũng như quan hệ giữa ASEAN với các nước bên ngoài.
Với chuyến thăm này và quan hệ hợp tác sâu rộng, hiểu biết sâu sắc lẫn nhau mà hai bên đang có, tôi cho rằng thời gian tới hai bên cần thúc đẩy hơn nữa sự phối hợp để cùng nhau xây dựng sự hiểu biết, quan điểm tương đồng cũng như đan xen lợi ích hai nước trên các mặt, từ đó thúc đẩy sự phát triển hơn nữa của hợp tác trong ASEAN.
Tôi cũng cho rằng có một số lĩnh vực hợp tác vẫn còn nhiều dư địa và tiềm năng. Trong đó, việc phối hợp tốt trong xây dựng Cộng đồng ASEAN và triển khai các kế hoạch hành động hợp tác trên cả 3 trụ cột: Kinh tế, an ninh - chính trị và văn hóa – xã hội sẽ mang lại nhiều lợi ích cho quan hệ song phương và ASEAN, cũng như nâng tầm vị thế của ASEAN trên trường quốc tế.
Xây dựng sự đoàn kết trong ASEAN là điều kiện không thể thiếu để thúc đẩy hơn nữa quan hệ giữa ASEAN với các nước đối tác, đặc biệt là Trung Quốc, Mỹ và các đối tác đã ký Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC). Xây dựng quan hệ tốt đẹp với các nước đối tác này cũng chính là nâng cao hình ảnh và vai trò trung tâm của ASEAN trên trường quốc tế.
Ngoài ra, do tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, hai bên cần phải tăng cường phối hợp, trao đổi thông tin, chia sẻ hiểu biết và phối hợp hành động trong các vấn đề hai bên có lợi ích và cùng quan tâm, như tình hình Myanmar, Biển Đông, xung đột Nga – Ukraine, phòng chống dịch COVID-19, cũng như ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế và khu vực như APEC, Liên hợp quốc và hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc…
Có thể nói, quan hệ hợp tác giữa Malaysia và Việt Nam còn rất nhiều dư địa và nhiều lĩnh vực hợp tác mà hai bên có thể tăng cường phối hợp, chia sẻ thông tin để thúc đẩy quan hệ song phương đi vào thực chất cũng như thúc đẩy vai trò trung tâm, vị thế và hình ảnh của ASEAN trên trường quốc tế.
Tôi hi vọng chuyến thăm Việt Nam lần này của Thủ tướng Ismail Sabri Yaakob sẽ không chỉ xây dựng được quan hệ cá nhân tốt đẹp giữa các lãnh đạo cấp cao hai nước mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác thực chất, kết nối giữa người dân, doanh nghiệp và chính phủ hai nước, thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Malaysia đi vào thực chất hơn. Tôi rất tin tưởng rằng sau 2 năm cả hai nước phải đóng cửa biên giới và đối phó với dịch bệnh, thời gian tới hai bên sẽ công nhận lẫn nhau về chứng chỉ và hộ chiếu vaccine, mở cửa hoàn toàn biên giới, cho phép đi lại, giao lưu và hợp tác kinh doanh. Đây là cơ hội rất lớn để các doanh nghiệp, nhà đầu tư, người lao động, học sinh và sinh viên hai nước có thể quay trở lại, tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ hợp tác sâu rộng và năng động đã từng có giữa hai nước, mở ra cơ hội đưa Quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Malaysia lên tầm cao mới.
Trân trọng cảm ơn Đại sứ!