Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) cơ bản đạt được sự đồng thuận cao

Trước khi tiến hành thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng báo cáo về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).

Theo ông Hoàng Thanh Tùng, chiều 26/10, Quốc hội đã thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Ngay sau phiên họp, thực hiện chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan tổng hợp, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo ý kiến các đại biểu Quốc hội.

Qua tổng hợp, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý 6 nội dung lớn. Đó là, chỉnh lý Điều 57 về nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân để khắc phục các tồn tại, hạn chế thời gian qua, tăng cường quản lý chặt chẽ nhưng vẫn bảo đảm đáp ứng nhu cầu của một bộ phận người dân đối với loại hình nhà ở này; Quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân, người lao động thuộc đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội thuê tại khoản 4 Điều 80.l

Cùng với đó là chỉnh lý quy định về ưu đãi chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội tại điểm d khoản 2 Điều 85 theo hướng kế thừa quy định của pháp luật nhà ở hiện hành để bổ sung quyền được xây dựng cả nhà ở thương mại trong quỹ đất 20% của tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án, nhưng chủ đầu tư phải nộp tiền sử dụng đất đối với phần diện tích này theo quy định của pháp luật về đất đai để vừa thu hút đầu tư, vừa quản lý chặt chẽ nguồn thu ngân sách nhà nước; Quy định xây dựng nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp tại Điều 94; không quy định về nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp; Bổ sung khoản 3 Điều 95 về việc Dự án đầu tư xây dựng nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp phải được Ban quản lý khu công nghiệp chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư để bảo đảm thống nhất với Luật Đầu tư; Một số nội dung chính sách lớn khác đã được thống nhất tiếp thu, chỉnh lý như thể hiện trong dự thảo Luật.

Tại phiên họp này của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật xin ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, về một số vấn đề lớn khác như: nhà ở thuộc tài sản công; quản lý, sử dụng nhà ở thuộc tài sản công; bổ sung đối tượng thuê nhà ở công vụ; hiệu lực thi hành sớm hơn của nội dung về nhà ở xã hội trong Luật Nhà ở; hiệu lực thi hành của Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Đất đai (sửa đổi).

Theo đó, về hiệu lực thi hành của Luật Nhà ở, thống nhất ngày có hiệu lực của Luật Nhà ở (sửa đổi) (và Luật Đất đai (sửa đổi)) là từ ngày 1/1/2025 để có cơ sở quy định trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) trình Quốc hội thông qua. Ông Hoàng Thanh Tùng cho biết, việc xác định thời điểm có hiệu lực như vậy phù hợp với Luật Đất đai (sửa đổi) (dự kiến được Quốc hội thông qua chậm nhất tại kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024)) để Chính phủ kịp ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, đáp ứng yêu cầu khẩn trương đưa Luật vào cuộc sống.

Điều hành phiên thảo luận về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết đến nay dự thảo Luật cơ bản tiếp thu, đạt được sự đồng thuận cao của các cơ quan, tổ chức liên quan. Ngoài các vấn đề mà Thường trực Ủy ban Pháp luật xin ý kiến, qua nghiên cứu dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội nhận thấy có một số nội dung đề nghị các cơ quan cho ý kiến thêm như quy định về các hành vi bị nghiêm cấm tại khoản 7 Điều 3: “Cấm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở ủy quyền hoặc giao cho bên tham gia hợp tác đầu tư ...”. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị các cơ quan nghiên cứu rà soát lại nội dung này, tránh việc có thể ảnh hưởng đến quyền của chủ đầu tư và tạo ra rào cản trong khi thực hiện giao dịch nhà ở trên thị trường.

Tham gia thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị có cái nhìn dài hạn trong việc bố trí nhà công vụ, đảm bảo chính sách xuyên suốt, trong đó lực lượng vũ trang, cơ yếu cần có chính sách ưu tiên phù hợp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, việc tiếp cận nhà ở công vụ đối với cán bộ công tác còn hạn chế, khó đáp ứng được yêu cầu thực tế. Dự thảo luật hiện đang có hướng giải quyết cho vấn đề này, tuy nhiên nếu mở rộng hết các đối tượng được sử dụng thì không có đủ nguồn nhà ở công vụ cho các lực lượng.

Phát biểu giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết về đối tượng thuê nhà ở công vụ, dự thảo trước đây Chính phủ gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội không có quy định về điều kiện được thuê nhà công vụ ở vùng sâu, vùng xa. Hiện nay trong dự thảo mới đã mở rộng với các đối tượng là cấp Phó thủ trưởng ngành cấp tỉnh, cấp huyện, Phó Chủ tịch UBND huyện… được bố trí nhà ở công vụ.

Đối với lực lượng vũ trang, Bộ trưởng cho biết Chính phủ ủng hộ việc bổ sung đối tượng là công nhân, viên chức của Bộ Quốc phòng và cán bộ cơ yếu.

Liên quan đến nội dung về hiệu lực thi hành của dự thảo Luật, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị bày tỏ mong muốn những nội dung liên quan đến nhà ở xã hội sẽ có hiệu lực sớm hơn, để đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội trong điều kiện hiện nay, khi nguồn cung nhà ở xã hội đang rất thiếu.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, phần giải trình của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã thể hiện tương đối đầy đủ quan điểm của Chính phủ về quá trình xây dựng luật. Về chính sách nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng khẳng định, cần tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc quy định về 20% diện tích nhà ở thương mại trong khu nhà ở xã hội. Mặc dù quy định như vậy nhằm thu hút nguồn lực đầu tư xã hội hóa những cũng xuất hiện một số vấn đề bất hợp lý phát sinh trong quá trình thực hiện.

Kết luận nội dung thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận về cơ bản việc tiếp thu giải trình là phù hợp; đồng thời, đề nghị tập trung giải trình thuyết phục một số nội dung như nhà ở lưu trú ngoài khu công nghiệp hay quy định về Tổng Liên đoàn Lao động làm chủ đầu tư nhà ở xã hội…

Đối với một số nội dung khác, Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát kỹ lưỡng điều khoản chuyển tiếp, thời điểm áp dụng, một số nội dung như về nhà ở xã hội có thể có hiệu lực thi hành sớm hơn.