Nhiều đại biểu chưa đồng tình tách Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) thành 2 Luật

Một trong những nội dung chính được nhiều đại biểu tập trung thảo luận là việc có nên tách Luật Giao thông đường bộ thành hai luật gồm: Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ hay không. 

Theo Tờ trình của Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ, qua tổng kết 10 năm thi hành Luật Giao thông đường bộ năm 2008 cho thấy Luật có phạm vi điều chỉnh gồm cả hai lĩnh vực là bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ và xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, quản lý vận tải đường bộ. Tuy nhiên, bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ thuộc lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; còn xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, vận tải đường bộ lại thuộc lĩnh vực kinh tế - kỹ thuật. Hai lĩnh vực này có mục tiêu và đối tượng điều chỉnh khác nhau (bảo đảm trật tự, an toàn giao thông với mục tiêu là bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe cho người tham gia giao thông, bảo đảm an ninh con người; còn xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông là phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an toàn kỹ thuật công trình giao thông).

Trật tự, an toàn giao thông đường bộ đang diễn biến rất phức tạp, vi phạm xảy ra phổ biến là ý thức chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đáng báo động. Qua thống kê cho thấy, trong hơn 10 năm qua, tai nạn giao thông ở Việt Nam đã làm chết trên 100 nghìn người, bị thương trên 330 nghìn người. Nhiều vụ tai nạn giao thông thảm khốc xuất phát từ nguyên nhân lái xe sử dụng chất ma túy, vi phạm nồng độ cồn… Đường bộ là nơi diễn ra nhiều vấn đề phức tạp về hoạt động của tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật, như: trộm, cướp, gây rối trật tự công cộng, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu… Đây là những lý do để xây dựng Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ được tách ra từ Luật Giao thông đường bộ hiện hành.

Qua thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng việc sửa đổi luật tạo sự đột phá trong quản lý giao thông, song các đại biểu cũng băn khoăn việc tách Luật Giao thông đường bộ thành 2 luật có thể gây nên chồng chéo trong quản lý.

Theo các đại biểu, giao thông đường bộ phải có 4 thành tố quan trọng là kết cấu hạ tầng giao thông, phương tiện, con người tham gia giao thông và quy tắc giao thông. Việc đảm bảo an toàn giao thông đường bộ chỉ là mục tiêu để tham gia giao thông đường bộ, vì vậy, việc tách thành hai luật là không hợp lý. 

Các đại biểu cũng đặt vấn đề giao thông có 5 lĩnh vực là đường thủy, hàng hải, hàng không, đường sắt, đường bộ. Nếu đường bộ tách thành 2 luật, thì sau này 4 lĩnh vực kia có tách hay không. Theo đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị), các cơ sở chính trị pháp lý được viện dẫn và phân tích không đúng với tinh thần nội dung chỉ đạo của Ban Bí thư tại Chỉ thị 18 ngày 4/9/2012 là tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện hệ thống pháp luật về trật tự an toàn giao thông phù hợp với tình hình mới. Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương ngày 25/10/2017 khẳng định một cơ quan có thể thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm. 

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) phân tích, hiện nay ngành giao thông vận tải đã được pháp luật giao chủ trì quản lý nhà nước về các lĩnh vực giao thông vận tải từ đường bộ, đường sắt, hàng hải, hàng không với phạm vi điều chỉnh, mục tiêu là một thể thống nhất, không thể tách rời.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị dự thảo Luật nên sửa đổi theo hướng tiếp tục giao Bộ Giao thông Vận tải chủ trì chính trong quản lý Nhà nước về giao thông đường bộ, bao gồm cả an toàn giao thông đường bộ, đồng thời phân công trách nhiệm các bộ, ngành liên quan chịu thực hiện các nhiệm vụ khác nhau trong giao thông đường bộ phù hợp với chức năng và chuyên môn, tránh chồng chéo, trùng lặp. Theo đại biểu, sự chồng chéo, trùng lặp vừa vô hiệu hóa chế độ trách nhiệm vừa làm cho các cơ quan quản lý Nhà nước trở nên quá tải.

Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) cho rằng, 2 dự án luật này có những điều khoản rất chồng chéo, có thể gây khó khăn trong thực hiện, trong khi cả 2 luật đều hướng đến mục tiêu đảm bảo an toàn giao thông, quy tắc giao thông.

Đại biểu Bùi Văn Xuyền phân tích: Nếu tách Luật Giao thông đường bộ thành hai luật sẽ xảy ra một số hệ quả khi Luật Giao thông đường bộ không còn đầy đủ, đúng nghĩa là giao thông đường bộ nữa vì  yếu tố bảo đảm trật tự an toàn giao thông không còn, chỉ là những công trình xây dựng giao thông đơn thuần.

Bên cạnh đó, tên gọi của luật được tách ra là Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ cũng chưa hoàn toàn chính xác. Theo đại biểu, việc bảo đảm an toàn giao thông không chỉ có ở quy tắc về an toàn giao thông, mà còn có cả kết cấu hạ tầng giao thông và phương tiện giao thông.

Nhiều ý kiến cho rằng bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ không phải là một lĩnh vực riêng trong quản lý nhà nước để có thể có luật chuyên ngành điều chỉnh. Bộ Công an là cơ quan chịu trách nhiệm chính, chủ trì giúp Chính phủ trong bảo đảm trật tự an toàn nói chung trên tất cả các lĩnh vực, tổng thể trật tự an toàn chung của toàn xã hội. Do đó Luật Giao thông đường bộ hiện hành dù không tách riêng nhiệm vụ bảo đảm trật tự an toàn giao thông nhưng Bộ Công an cũng có trách nhiệm phối hợp. Mặt khác nếu tách riêng trật tự, an toàn giao thông đường bộ ra điều chỉnh thì các mảng khác như an toàn giao thông hàng không, hàng hải cũng phải tách ra. 

Theo đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình), sau khi tách, việc chuyển quyền quản lý Nhà nước về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe sẽ sang Bộ Công an là không phù hợp, cần phải cân nhắc kỹ đến phương án xử lý đối với bộ máy, lực lượng cán bộ, nguồn nhân lực. Theo đại biểu, vấn đề này không chỉ đơn giản là việc thay đổi cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe mà còn đụng chạm đến lợi ích kinh tế vì nhiều cơ sở, trung tâm sát hạch đã được xã hội hóa. 

Đồng tình với quan điểm, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, để tăng cường xây dựng lực lượng vũ trang tinh nhuệ, hiện đại, những gì mà lực lượng quân đội, công an không cần thiết quản lý thì nên đưa về các bộ khác quản lý. Việc phân công bộ nào quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe thì Chính phủ phải quyết và chịu trách nhiệm. Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, nhìn vào tình hình giao thông của quốc gia sẽ biết trình độ của quốc gia đó, cả về trình độ dân trí, thực thi pháp luật. Do đó, bên cạnh vấn đề hạ tầng giao thông thì ý thức tham gia giao thông, việc thực thi pháp luật về giao thông mới là điều quan trọng. 

Các đại biểu phân tích, vấn đề chuyển thẩm quyền cấp giấy phép lái xe từ Bộ Giao thông Vận tải sang Bộ Công an cần được đánh giá tác động toàn diện khách quan, khoa học chứ không đơn giản như giải trình trong báo cáo của dự án luật. Nhiều ý kiến cho rằng, cơ sở để xây dựng Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ, tách ra từ nội dung Luật Giao thông đường bộ hiện hành có sự khiên cưỡng, áp đặt, không có cơ sở khách quan khoa học, không thuyết phục.

Các đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét không tách Luật Giao thông đường bộ hiện hành thành 2 Luật và không chuyển thẩm quyền cấp giấy phép lái xe từ Bộ Giao thông Vận tải sang Bộ Công an mà cần nghiên cứu tổng thể những vấn đề còn bất cập để tích hợp sửa đổi nội dung cho một dự án thống nhất là Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi)...

Phát biểu kết luận tại Phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho biết có 26 ý kiến và 4 tranh luận về dự án Luật tại phiên thảo luận. Các đại biểu tán thành cần sửa đổi Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) năm 2008 để đảm bảo an toàn giao thông, cơ sở hạ tầng và kết cấu giao thông hiện hành.

Nhiều ý kiến không đồng thuận với việc tách Luật Giao thông đường bộ hiện hành thành án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) và Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ vì 2 luật này có sự trồng chéo, trùng lắp. Nhiều ý kiến cho rằng, việc sửa luật phải đảm bảo hệ thống giao thông Việt Nam, trách nhiệm quản lý của các Bộ ngành; đồng thời cần rà soát kỹ về thủ tục hành chính, cấp giấy phép lái xe, sát hạch lái xe... sao cho phù hợp với thực tiễn của Việt Nam so với thế giới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ yêu cầu Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo cơ quan thẩm tra, soạn thảo dự án Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) nghiên cứu, tiếp thu ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội để chỉnh sửa, bổ sung trước khi Quốc hội tiếp tục xem xét.