Nhớ lại 'những việc cần làm ngay'

Báo Nhân Dân ra ngày 25/5/1987 trên trang nhất in bài viết với hàng tít đậm “Những việc cần làm ngay”của tác giả NVL.

Bài viết ngắn gọn, chưa tới 400 chữ nhưng đã đi thẳng vào vấn đề nóng bỏng khi đó là “Giá cả tăng vọt” (Được gọi là giá – lương – tiền). Bài báo chỉ ra những nguyên nhân của hiện tượng này, và yêu cầu:

Các cơ quan tuyên truyền (báo chí, Đài phát thanh, Đài Truyền hình…) phải phản ảnh và lên án, chỉ đích danh những cá nhân, những cơ quan, những tổ chức… làm việc trái với chủ trương của Nghị quyết Trung ương 2…, phải gây một luồng dư luận lên án bọn phá hoại, và đừng loan truyền tin bậy của chúng.

Ngay lập tức “Những việc cần làm ngay” của N.V.L đã thu hút được sự quan tâm của quần chúng nhân dân và trở thành chuyên mục lớn trên Báo Nhân Dân, được bạn đọc ưa thích.


Song tác giả N.V.L là ai thì không ai biết, có người luận nghĩa theo phong cách dân gian rằng N.V.L nghĩa là “Nói và làm”, có người (qua các bài viết của N.V.L đầy tính chiến đấu chống tiêu cực) đoán là “Nhẩy vào lửa”, đến khi biết N.V.L là đồng chí Nguyễn Văn Linh - Tổng Bí thư của Đảng khi đó, thì sự tin tưởng của người dân với Đảng tăng lên gấp bội. Tổng Bí thư của Đảng thấu hiểu và quả quyết “tuyên chiến” với các tệ nạn và sự yếu kém như thế thì xã hội không thể không trở nên lành mạnh và vững mạnh hơn.

Bút danh N.V.L dần dần trở nên quen thuộc với bạn đọc cả nước lúc bấy giờ.

Vấn đề hàng đầu được “Những việc cần làm ngay” đề cập đến là chống tiêu cực. Trong các bài viết đăng báo, tác giả N.V.L đã phê phán các hành vi quan liêu, vô trách nhiệm lãng phí, hách dịch, tham nhũng, ức hiếp quần chúng, lợi dụng hộ chiếu ngoại giao để buôn lậu… của một số cán bộ có chức, có quyền mà xưa nay ít người dám nói tới, phê phán việc “ngăn sông cấm chợ”, phê phán cơ chế quản lý bất hợp lý: Tập trung quan liêu bao cấp, làm theo kế hoạch, ăn theo chỉ tiêu, gây ra những ách tắc trong sản xuất và phân phối lưu thông.

Những bài viết chống tiêu cực của tác giả N.V.L đăng trên Báo Nhân Dân đã mau chóng nhận được sự hưởng ứng của đông đảo nhân dân, bộ đội, đảng viên từ Bắc vào Nam, hàng ngày tòa soạn Báo Nhân Dân nhận được hàng trăm bức thư của các tầng lớp nhân dân gửi đến, hoan nghênh “Những việc cần làm ngay” của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh.

Nhiều tỉnh thành phố đã có chủ trương hưởng ứng “Những việc cần làm ngay”.


Ngày 16/7/1987 (hai tháng sau khi xuất hiện chuyên mục “Những việc cần làm ngay”, báo Nhân Dân đã đăng bài của tác giả N.V.L viết về sự hưởng ứng của dư luận rộng rãi trong cả nước:

“Nhiều bộ trưởng, thứ trưởng các đơn vị cho điều tra ngay các vụ việc nói về ngành mình, xử lý nghiêm túc và cho đăng công khai trên báo, với tinh thần trách nhiệm cao và tôn trọng công luận. Nhiều địa phương từ Bắc chí Nam, cả cấp ủy cùng bàn, khuyến khích quần chúng góp phần cùng báo, đài chống tiêu cực, cho đi kiểm tra kịp thời và đã phanh phui ra ánh sáng nhiều vụ tiêu cực quá to, quá đau lòng, đụng đến cả một hệ thống cán bộ,cơ quan,có khi có cả ô dù lớn che chở.

Cấp ủy, ủy ban và các đoàn thể đã xử lý nghiêm cả mặt Đảng và đem truy tố trước pháp luật. Báo, đài đã nhiệt tình góp thêm tiếng nói lành mạnh, nhắc nhở mọi người cần đưa ngay nhân tố mới lên lấn dần tiêu cực, nhưng đồng thời phải quyết liệt chống tiêu cực thì nhân tố mới mới thật sự có chỗ đứng giống như nhổ sạch cỏ dại, diệt sâu rầy thì lúa mới mọc lên vậy”.

(Ý kiến này của tác giả N.V.L cũng tựa câu nói trong dân gian: “Muốn diệt cỏ dại phải trồng nhiều hoa”)

Ngày 21/6/1987, nhân kỷ niệm 62 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, tác giả “Những việc cần làm ngay” đã có bài viết trên báo Nhân Dân, nói về những vấn đề đang đặt ra với báo chí trong công cuộc đổi mới toàn diện đất nước theo tinh thần Nghị quyết Đại hội VI của Đảng, tác giả khẳng định vai trò quan trọng không thể thiếu của nhà báo và báo chí trong công cuộc đấu tranh chống tiêu cực.

Nhà báo phải có tấm lòng cương trực, yêu người làm đúng, làm tốt để ca ngợi; ghét kẻ làm xấu, làm sai để lên án, báo chí tham gia đắc lực vào cuộc đấu tranh chống tiêu cực cũng như cần chú ý nêu gương sáng, những mô hình hay xuất hiện ở nhiều nơi và trên nhiều lĩnh vực.

Trong cuộc đấu tranh chống tiêu cực, tờ báo không chỉ là tiếng nói của Đảng, Chính phủ, báo chí phải hoàn thành chức năng, nhiệm vụ, vừa là con đường hữu hiệu đưa những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước tới đông đảo quần chúng nhân dân, vừa phải là diễn đàn của mọi tầng lớp nhân dân bày tỏ ý kiến của mình với Đảng và Nhà nước.

Văn phong báo nên sinh động, tránh khô khan và nên nhớ lời Bác Hồ dặn những người cầm bút: “Viết cho người ta dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm”.

Những dòng chân tình đó của tác giả N.V.L đã động viên báo chí tích cực trong cuộc đấu tranh giữ gìn kỷ cương phép nước, làm lành mạnh hóa những quan hệ xã hội đang bị những biểu hiện tiêu cực làm vẩn đục. Đây là môi trường xã hội quan trọng để công khai hóa, dân chủ hóa đời sống xã hội nhằm chống tiêu cực thắng lợi, đổi mới thành công.

Bằng lối viết ngắn gọn, đầy tính chiến đấu, “Những việc cần làm ngay” của tác giả N.V.L đã dấy lên luồng gió mới, khơi dậy phong trào báo chí cả nước tham gia đấu tranh chống tiêu cực, tạo đà thúc đẩy cuộc đấu tranh đầy phức tạp và khó khăn này.

Không chỉ được dư luận báo chí, nhân dân trong nước hoan nghênh, hưởng ứng, chuyên mục ”Những việc cần làm ngay” có ý nghĩa lịch sử và thời đại của Tổng Bí thư khóa VI của Đảng – Đồng chí Nguyễn Văn Linh - còn có tiếng vang và đã nhận được sự quan tâm của bạn bè thế giới.

Trong lần trả lời phỏng vấn của phóng viên báo Akahata (của Đảng Cộng sản Nhật Bản) đầu năm 1988 nói về phản ứng của nhân dân Việt Nam về những bài viết của mình, đồng chí Nguyễn Văn Linh nói:

“Tình hình kinh tế khó khăn ảnh hưởng đến tình hình xã hội. Tuy đã là một nước xây dựng CNXH nhưng ở Việt Nam, những tệ nạn xã hội vẫn còn không ít. Chúng tôi không giấu diếm điều đó mà nói thực với các bạn trong bộ máy Nhà nước cũng có một số người làm ăn không chính đáng, ăn cắp của công cho nên Đảng chúng tôi chủ trương phải làm trong sạch bộ máy Đảng, Nhà nước và làm lành mạnh tình hình xã hội. Những bài viết của N.V.L có thể tạm gọi là bài báo cũng được, nhưng thực ra đây không phải là bài báo, chỉ là một ít câu nói trên báo gợi ý cho người ta, và có rất nhiều bài báo trong nước đã hưởng ứng viết bài hoặc cổ động nhân dân, và chính nhân dân cũng nêu ra nhiều vụ việc, từ đó các cấp Đảng và chính quyền của chúng tôi đem các vụ việc đó ra xử lý về mặt Nhà nước, về mặt hành chính cũng như về mặt Đảng”.

“Nhà báo Suzuky còn nói với tác giả “Những việc cần làm ngay” là: “Đảng Cộng sản (Nhật Bản) chúng tôi đã dịch sang tiếng Nhật và giới thiệu mấy bài của tác giả với nhân dân Nhật Bản” các độc giả rất hoan nghênh.

Tác giả “Những việc cần làm ngay” đã đi xa (năm 1998), thọ 83 mùa xuân, nhưng đến nay các bài báo tâm huyết về “Những việc cần làm ngay” vẫn làm cho nhiều người bồi hồi xúc động mỗi khi đọc lại, vì các bài báo đó vẫn còn nguyên giá trị định hướng và động viên các nhà báo và quân dân cả nước trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực hiện nay và sau này.