Tổng thống Công hòa Séc Milos Zeman. Ảnh: AFP/TTXVN |
Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 2/2/1950, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Cộng hòa Séc không ngừng được lãnh đạo, nhân dân hai nước vun đắp qua nhiều thế hệ.
Việt Nam luôn coi trọng phát triển quan hệ với các nước bạn bè truyền thống tại khu vực Trung-Đông Âu, trong đó Cộng hòa Séc là một trong những đối tác ưu tiên. Cộng hòa Séc luôn quan tâm thực hiện chính sách phát triển quan hệ hợp tác với Việt Nam trên mọi lĩnh vực. Việc trao đổi đoàn các cấp, đặc biệt là các đoàn cấp cao giữa hai nước diễn ra thường xuyên.
Séc là quốc gia có nền kinh tế phát triển mạnh và ổn định ở Đông Âu. Vốn có sẵn những cơ sở công nghiệp từ thế kỷ XIX, nền công nghiệp Séc có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển, nhất là trên các lĩnh vực: Sản xuất ô tô, luyện kim, khai mỏ, chế tạo máy, thiết bị điện tử, phương tiện giao thông, hóa dầu, xây dựng nhà máy nhiệt điện và thủy điện, sản xuất đầu máy xe lửa đi-ê-den, xử lý môi trường, dệt may, hóa chất, dược phẩm, thiết bị y tế, chế biến thực phẩm, gốm sứ, bia và pha lê.
Năm 1998, Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước được thành lập và năm 2001 đã họp khóa 3 tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sau khi Séc gia nhập Liên minh châu Âu, hai bên đã thành lập mới Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế dựa trên Hiệp định Hợp tác kinh tế ký năm 2006.
Những năm qua, quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và Cộng hòa Séc không ngừng được củng cố, phát triển. Kim ngạch thương mại hai chiều duy trì ở mức khá, năm 2013 đạt 2 triệu USD; năm 2014 đạt 294 triệu USD; năm 2015 đạt 248 triệu USD; năm 2016 đạt 249 triệu USD. Trong Chiến lược xuất khẩu quốc gia 2012-2020, Séc đưa Việt Nam (nước duy nhất trong ASEAN) vào danh sách 12 thị trường ưu tiên.
Việt Nam xuất khẩu sang Séc các mặt hàng như cà phê, hạt tiêu, hoa quả, lạc, chè, gạo, cao su, hải sản, giày dép, hàng dệt may, hàng thủ công mỹ nghệ, linh kiện vi tính… Việt Nam nhập khẩu từ Séc các mặt hàng điện tử, máy móc, hóa chất, hàng may mặc, sợi dệt vải, hàng da, máy móc thiết bị, sữa và các sản phẩm từ sữa, dược phẩm, các sản phẩm cơ khí, chất dẻo, sản phẩm thủy tinh…
Đến nay, Séc có 35 dự án đầu tư vào Việt Nam, đứng thứ 42 trong tổng số 101 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam, tổng số vốn đăng ký 91,3 triệu USD, tập trung vào các các lĩnh vực bất động sản, bia, thiết bị điện, vật liệu xây dựng... Các lĩnh vực hợp tác đầu tư có thế mạnh của Séc là năng lượng, đầu máy - toa xe lửa, xe buýt, tàu điện, máy nông nghiệp, thiết bị tưới tiêu.
Cộng hòa Séc thường xuyên tham gia các Hội nghị quốc tế tài trợ cho Việt Nam và là nước Đông Âu đầu tiên liên tục cấp ODA cho Việt Nam: Năm 1994 cấp 14 triệu USD hỗ trợ đào tạo và việc làm cho lao động Việt Nam ở Séc về nước; năm 1995 cấp 1,7 triệu USD để xây dựng Trung tâm chỉnh hình cho trẻ em tàn tật ở Bắc Thái (đi vào hoạt động từ tháng 5/1999); tiếp tục trợ giúp hiện đại hóa Bệnh viện Việt - Tiệp tại Hải Phòng (800 ngàn USD), Trung tâm đào tạo kỹ thuật giày da ở Hải phòng (700 ngàn USD).
Năm 2003, Chính phủ Séc viện trợ không hoàn lại cho Việt Nam 700 ngàn USD để thực hiện dự án chế biến phân vi sinh tại Hải Dương. Năm 2007, Séc viện trợ cho Việt Nam 2,1 triệu USD và năm 2008 cam kết viện trợ 2,8 triệu USD, tập trung vào các lĩnh vực y tế, môi trường. Từ năm 2013, Séc không xếp Việt Nam vào danh sách các nước nhận viện trợ phát triển ODA do sự tiến bộ trong phát triển kinh tế của Việt Nam những năm gần đây.
Từ năm 1999 đến nay, Chính phủ Cộng hòa Séc tiếp tục cấp học bổng cho sinh viên và nghiên cứu sinh của Việt Nam. Hai bên đang đàm phán việc ký Thỏa thuận hợp tác về giáo dục cho giai đoạn mới.
Hiện nay, hơn 60.000 người Việt Nam sinh sống tại Séc. Về cơ bản, chính quyền Séc tạo thuận lợi cho cộng đồng người Việt cư trú, kinh doanh theo pháp luật. Ngày 3/7/2013, Chính phủ Séc đã quyết định bổ sung đại diện người Séc gốc Việt vào Hội đồng Dân tộc thiểu số, qua đó công nhận sự tồn tại của người Séc gốc Việt như một dân tộc thiểu số tại Séc.
Trong những năm qua, hai nước đã ký một số Hiệp định: Hiệp định về tránh đánh thuế trùng (năm 2004); Hiệp định về hợp tác kinh tế (năm 2006); Hiệp định về khuyến khích và bảo hộ đầu tư (năm 2007); Hiệp định về nhận trở lại công dân hai nước (năm 2007); Nghị định thư hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao (tháng 7/2014) ; Hiệp định về hợp tác trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, khoa học, thanh niên và thể thao (tháng 10/2016) ...
Chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Cộng hòa Séc Milos Zeman tới Việt Nam nhằm khẳng định sự coi trọng và mong muốn củng cố, thắt chặt hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, đưa quan hệ hai nước phát triển ngày càng sâu rộng và hiệu quả hơn. Chuyến thăm là dịp để hai bên trao đổi các biện pháp thúc đẩy hợp tác song phương trên các lĩnh vực, đặc biệt là về kinh tế, thương mại, đầu tư, giáo dục-đào tạo, xuất khẩu lao động; đồng thời trao đổi về các vấn đề khu vực, quốc tế cùng quan tâm.