Cùng dự có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020 Phạm Bình Minh; Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngô Xuân Lịch; lãnh đạo các bộ, ngành.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch ASEAN 2020 phát biểu. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng nhắc lại ngày 24/12/2019, Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020 ra mắt tại chính Hội trường này và cũng nơi đây, ngày 7/1/2020, nhân Lễ khởi động Năm Chủ tịch ASEAN 2020, Thủ tướng đã đề nghị Năm ASEAN 2020 phải: Thực chất về nội dung; chu đáo, trọng thị về lễ tân, hậu cần và bảo đảm tốt về an ninh, an toàn. Cùng với đó là yêu cầu phải có Tuyên bố Chủ tịch, Tuyên bố Hội nghị.
Thủ tướng cho rằng, Con tàu ASEAN 2020 đã phải đi qua vùng biển động, dông, lốc, bão dữ dội, đó là đại dịch COVID-19, cùng thương mại, kinh tế toàn cầu, cạnh tranh địa chiến lược quốc tế diễn ra gay gắt tại khu vực… Song, Việt Nam đã chèo lái vững vàng con thuyền ASEAN vượt qua mọi khó khăn.
Thủ tướng nhấn mạnh: "Bằng ý chí kiên cường, quyết tâm cao, hành động mạnh mẽ của cả Cộng đồng ASEAN, sự hợp tác hiệu quả của các đối tác và tay lái vững vàng của “thuyền trưởng” Việt Nam, đến hôm nay nhìn lại chúng ta cùng tự hào tuyên bố Năm Chủ tịch ASEAN 2020 đã thành công toàn diện, trọn vẹn và thực chất. Đó là thành công về chất lượng nội dung, số lượng kỷ lục các văn kiện được thông qua, nhiều sáng kiến, ưu tiên của Việt Nam đã trở thành tài sản chung của ASEAN.
Thứ hai, thành công trong bảo đảm an ninh, an toàn, trọng thị về lễ tân. Thứ ba, thành công trong quảng bá hình ảnh Cộng đồng ASEAN và Việt Nam hòa bình, ổn định phát triển thịnh vượng trong tâm thức của bạn bè quốc tế. Một thang bậc mới, uy tín của Việt Nam sau Năm ASEAN 2020.
Trong thắng lợi chung của Năm Chủ tịch ASEAN 2020, chúng ta càng thêm tự hào về thành công của Đại hội đồng Liên Nghị viện các nước ASEAN - AIPA 41 và của Hội nghị Hội đồng Chánh án các nước ASEAN lần thứ 8. Tất cả thể hiện hình ảnh một Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa vững mạnh với người dân là trung tâm."
Với tất cả các chiến lược của ASEAN được thông qua, Thủ tướng cho rằng, đó là những “dấu son” tô đẹp bức tranh thành công toàn diện của Năm ASEAN 2020. Qua Năm ASEAN 2020, có thể khẳng định tinh thần chủ đề năm 2020 “ASEAN Gắn kết và chủ động thích ứng” là thức thời, rất phù hợp với hoàn cảnh, nhất là trong bối cảnh COVID-19.
Thủ tướng điểm lại: "Thứ nhất, công cuộc xây dựng Cộng đồng ASEAN tiếp tục được đẩy mạnh và đạt nhiều tiến triển cụ thể các nền tảng quan trọng với tinh thần giữ vai trò trung tâm của ASEAN. Thứ hai, dưới sự dẫn dắt của Việt Nam, ASEAN đã thực sự linh hoạt và chủ động, thích ứng với các biến động của thời cuộc. Cấp cao ASEAN lần đầu tiên đã họp 3 lần trong năm thay vì theo thông lệ, nhiều nhất là 2 lần trong năm.
Những thành công trong năm qua, vai trò, uy tín quốc tế của Việt Nam, ASEAN ngày càng được coi trọng, nâng cao, là minh chứng sống động cho vai trò, tầm quan trọng của đoàn kết, hợp tác trước những cơ hội, thách thức, đặc biệt là sức sống, giá trị của hợp tác và cơ chế đa phương. Thành công của ASEAN đã mang lại những bài học kinh nghiệm quý trong huy động sức mạnh tập thể không chỉ ở tầm khu vực mà cả ở tầm quốc tế trong ứng phó với những thách thức chung của nhân loại.
Với những gì đạt được trong năm 2020, Thủ tướng cho rằng, tầm vóc, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam được thể hiện một cách toàn diện, rõ nét. Một lần nữa, dấu ấn của Việt Nam được ghi đậm trong quá trình hơn 50 năm phát triển của ASEAN, từ chủ đề rất đúng và trúng là “ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng”, tới cách đề xuất những ưu tiên, ý tưởng, sáng kiến, cho đến phương thức chuẩn bị, chủ trì điều hành các hội nghị, soạn thảo các văn kiện và công tác tuyên truyền quảng bá.
Từ những bỡ ngỡ ban đầu, qua 25 năm tham gia ASEAN, với những kinh nghiệm và tích lũy ấy, chúng ta có những đóng góp quan trọng, trưởng thành vượt bậc và hiện đã trở thành một trong những thành viên nòng cốt, dẫn dắt, xây dựng và xác định các luật chơi trong ASEAN và khu vực. Đặc biệt, với thành công của Năm Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam không còn chỉ là một thành viên tích cực, luôn nghiêm túc thực thi các thoả thuận đã cam kết, mà đã trở thành một chỗ dựa vững chắc, tin cậy, đặc biệt trong những thời khắc ASEAN phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, như đại dịch COVID-19 hiện nay", Thủ tướng nói.
Những nỗ lực và vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN 2020 được các nước ASEAN và các đối tác ghi nhận, đánh giá cao, thể hiện tầm vóc và vị thế quốc tế ngày càng cao của nước ta. Từ đó, nhìn lại Năm Chủ tịch ASEAN 2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu lên nhiều bài học quý báu.
Thứ nhất là sự chỉ đạo tổng thể, thống nhất và theo dõi sát sao của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ đối với các hoạt động đối ngoại quốc gia trong năm nay. Năm ASEAN vinh dự được Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng có bài phát biểu chỉ đạo quan trọng tại Lễ khai mạc Cấp cao ASEAN 37, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã có phát biểu tại Phiên cấp cao ASEAN về tăng quyền năng của phụ nữ…
Bài học thứ hai là phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, các cơ quan, bộ ngành, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội và người dân đóng góp cho thành công năm Chủ tịch ASEAN. Nổi bật là phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan Chính phủ và Quốc hội trong thành công AIPA-41, ASEAN 2020.
Bài học thứ ba là phát huy bản sắc ngoại giao Việt Nam và “trường phái ngoại giao” Hồ Chí Minh. Đó là luôn vững bản lĩnh, kiên trì, kiên định mục tiêu, nguyên tắc, song hết sức linh hoạt về sách lược - “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, biến “nguy” thành “cơ” thông qua cách làm sáng tạo, cùng với sự chân thành, thực tâm, chính trực, luôn vì lợi ích và trách nhiệm chung.
Bài học thứ tư là bài học về việc chủ động, tích cực và sớm bắt tay chuẩn bị toàn diện, chuyên nghiệp, chu đáo cả về nội dung, lễ tân - hậu cần, an ninh, truyền thông… cho các hoạt động đối ngoại lớn.
Bài học thứ năm là bài học về tầm quan trọng của ngoại giao đa phương nói chung, cũng như vai trò của ASEAN nói riêng, trong đường lối đối ngoại của Việt Nam. Đó là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa đối ngoại đa phương và song phương, tranh thủ hiệu quả các sự kiện đa phương để làm sâu sắc quan hệ song phương, huy động các nguồn lực quốc tế phục vụ công cuộc phát triển đất nước.
Và bài học thứ sáu là sự kết hợp hài hoà giữa đối nội và đối ngoại. Thành công của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 có nền tảng rất lớn từ thành công của Việt Nam thực hiện nhiệm vụ kép trong trạng thái bình thường mới vừa phòng chống, kiểm soát dịch, vừa phục hồi phát triển kinh tế-xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp, chăm lo đời sống người dân.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đại biểu. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN
Nhấn mạnh các thành công của Năm ASEAN 2020, Thủ tướng cho rằng, đây là thành công toàn diện và trọn vẹn trên tất cả các mặt: Về nội dung, chúng ta đã thúc đẩy được các mục tiêu, các ưu tiên. Chúng ta cũng thành công về lễ tân ở tất cả các sự kiện đều đảm bảo chu đáo, trọng thị. Công tác an ninh, y tế luôn được đảm bảo ở mức an toàn tuyệt đối. Công tác báo chí, thông tin, tuyên truyền, văn hóa, quảng bá được triển khai bài bản, hiệu quả. Trong toàn bộ Hội nghị cấp cao ASEAN 36 và 37, không có bất kỳ sự cố hay sai sót lớn đáng kể nào xảy ra trên tất cả các mặt.
Nhân dịp này, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng chúc mừng và biểu dương toàn thể lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ, nhân viên các Bộ, ban, ngành, cơ quan từ trung ương đến địa phương cùng các doanh nghiệp, các nhà tài trợ, các cơ quan truyền thông, báo chí và người dân cả nước đã đồng lòng, nỗ lực đóng góp vào thành công chung của Năm Chủ tịch ASEAN 2020.
Thời gian tới, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, nhiệm vụ đối ngoại sắp tới là rất nặng nề, Thủ tướng nhất trí với kiến nghị của Bộ Ngoại giao về phương hướng nhiệm vụ của các bộ, cơ quan và địa phương. Trong đó lưu ý tiếp tục duy trì, phát huy thành công của năm ASEAN 2020 để nâng tầm vị thế đối ngoại, chủ động hội nhập quốc tế của Việt Nam.
Triển khai tích cực các nhiệm vụ ưu tiên của ASEAN, nhất là các sáng kiến của ta đưa ra trong năm Chủ tịch ASEAN 2020. Bên cạnh đó là cùng các nước ASEAN không chủ quan trong ứng phó với dịch COVID-19 và đẩy mạnh phục hồi tổng thể, bền vững nền kinh tế. Tranh thủ hiệu quả những cơ hội thuận lợi của Hiệp định RCEP. Các bộ ngành kiểm điểm, làm giàu thêm kinh nghiệm chuyên môn về đối ngoại đạt hiệu quả cao hơn trong thời gian tới…
Thủ tướng cho rằng, thành công toàn diện, vang dội của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 là một đỉnh cao thắng lợi mới của đường lối đối ngoại đa phương của Đảng, đúng như lời Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nêu: "Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay". Điều này, như tiếp thêm sinh khí mới để chúng ta tự tin và chủ động tiếp tục thắng lợi tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả.