Đây là hội nghị trực tiếp đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo ASEAN trong năm 2021 và sau gần 18 tháng các hội nghị của ASEAN phải họp trực tuyến do tình hình dịch bệnh COVID-19.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị các Nhà Lãnh đạo ASEAN, được tổ chức tại trụ sở Ban Thư ký ASEAN ở thủ đô Jakarta (Indonesia). Ảnh: Dương Giang/TTXVN.
Các nhà lãnh đạo ASEAN đã chúc mừng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính được Quốc hội Việt Nam tín nhiệm bầu vào cương vị Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hoan nghênh Thủ tướng lần đầu tiên tham dự Hội nghị các Nhà Lãnh đạo ASEAN.
Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN đã tập trung trao đổi về 3 nội dung chính là hợp tác xây dựng Cộng đồng ASEAN, quan hệ đối ngoại của ASEAN và các vấn đề khu vực, quốc tế đang được quan tâm.
Về hợp tác xây dựng Cộng đồng ASEAN, lãnh đạo các nước thành viên đều nhận định ASEAN đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức đe dọa hòa bình, ổn định, phát triển của các quốc gia và cuộc sống của người dân. Do đó, hơn lúc nào hết, ASEAN cần đẩy mạnh đoàn kết, thống nhất, tương trợ lẫn nhau để cùng vững vàng vượt qua giai đoạn khó khăn, thử thách hiện nay, giữ vững vai trò trung tâm, uy tín và vị thế của ASEAN.
Một trong những ưu tiên cao của ASEAN lúc này là đẩy mạnh ứng phó dịch bệnh COVID-19 và thúc đẩy phục hồi toàn diện. Các nước thống nhất tiếp tục triển khai hiệu quả các sáng kiến ứng phó COVID-19 đã được thông qua trong năm 2020, trước mắt, sớm hoàn tất và thực hiện kế hoạch sử dụng Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19 để mua vaccine phòng bệnh cho người dân cũng như hỗ trợ người dân, doanh nghiệp ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất, kinh doanh. Các nước bày tỏ ủng hộ cao đối với sáng kiến tăng cường sức mạnh tổng hợp của ASEAN ứng phó với các thảm họa thiên tai (Sáng kiến ASEAN SHIELD) do nước chủ tịch Brunei đề xuất.
Nhìn nhận về tầm quan trọng của quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, các nhà lãnh đạo nhất trí cần tiếp tục quan tâm đẩy mạnh và làm sâu sắc thêm quan hệ đối thoại, hợp tác hiệu quả, thực chất, cân bằng với các đối tác, trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của ASEAN, đảm bảo phát huy vai trò trung tâm của ASEAN. Các nhà lãnh đạo đã bày tỏ ủng hộ tích cực các đề xuất tăng cường quan hệ với ASEAN của các đối tác Trung Quốc, Australia, Mỹ và Anh.
Về các vấn đề quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo chủ yếu tập trung trao đổi về tình hình Myanmar. Đại diện Myanmar đã trình bày với hội nghị về diễn biến tình hình Myanmar thời gian qua. Lãnh đạo các nước ASEAN đều bày tỏ quan ngại, cho rằng tình hình đang tiếp tục xấu đi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và sinh mạng của người dân, yêu cầu các bên kiềm chế, chấm dứt sử dụng vũ lực, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm giải pháp cho tương lai của Myanmar.
Các nhà lãnh đạo nhất trí ASEAN cần phát huy vai trò và tận dụng các cơ chế sẵn có để hỗ trợ Myanmar, trên tinh thần đoàn kết ASEAN và không can thiệp vào công việc nội bộ, cụ thể là cử đại diện của ASEAN tới Myanmar tìm hiểu tình hình, tiếp xúc với các bên liên quan, đề xuất cách thức, biện pháp thúc đẩy đối thoại, hòa giải. ASEAN cũng thống nhất tiếp tục đẩy mạnh nỗ lực hỗ trợ nhân đạo giúp người dân Myanmar thông qua Trung tâm điều phối hỗ trợ nhân đạo ASEAN (AHA).
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị các Nhà Lãnh đạo ASEAN. Ảnh: Dương Giang/TTXVN
Ngay sau khi đảm nhận cương vị mới, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự hội nghị lần này thể hiện sự chủ động, tích cực và trách nhiệm cao của Việt Nam đối với khu vực và ASEAN. Là nước Chủ tịch ASEAN 2020 và hiện là nước ASEAN duy nhất tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, cũng là Chủ tịch Hội đồng Bảo an trong tháng 4/2021, các phát biểu của Thủ tướng tập trung vào thúc đẩy triển khai các định hướng hợp tác mà ASEAN đã thống nhất trong năm 2020, đáp ứng các yêu cầu cấp thiết của ASEAN trong giai đoạn hiện nay, nhất là kiểm soát tốt dịch bệnh, đảm bảo cuộc sống người dân, duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, kể cả trên các vùng biển, để phục hồi và phát triển kinh tế.
Chia sẻ ý kiến của lãnh đạo các nước ASEAN về tình hình Myanmar và vai trò của ASEAN, Thủ tướng khẳng định trên cương vị Ủy viên không thường trực và hiện đang là Chủ tịch Hội đồng Bảo An trong tháng 4/2021, Việt Nam đã nỗ lực tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm ra giải pháp phù hợp cho tình hình Myanmar. Thủ tướng đề nghị các nước ASEAN phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn của LHQ cùng Việt Nam vận động các đối tác ủng hộ và hỗ trợ nỗ lực của ASEAN trong tiếp cận và tìm kiếm giải pháp phù hợp cho Myanmar.