Đây là chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của đồng chí Saysomphone Phomvihane trên cương vị Chủ tịch Quốc hội Lào, đồng thời là chuyến thăm trực tiếp đầu tiên của một lãnh đạo Quốc hội nước ngoài đến Việt Nam kể từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Quốc hội Lào diễn ra trong bối cảnh quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai nước tiếp tục được tăng cường, ngày càng gắn bó, tin cậy, giữ vai trò nòng cốt, định hướng tổng thể quan hệ song phương.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Lào Saysomphone Phomvihane điện đàm ngày 2/4/2021. Ảnh: TTXVN
Mối quan hệ quốc tế mẫu mực, thủy chung, trong sáng
Việt Nam và Lào là hai nước láng giềng gần gũi, thân thiết, nhân dân hai nước có quan hệ hữu nghị truyền thống, thủy chung, gắn bó lâu đời. Tháng 7/1962, Việt Nam và Lào đã nhất trí thiết lập quan hệ ngoại giao, trở thành dấu mốc mới trong quan hệ giữa hai nước.
Mối quan hệ đoàn kết đặc biệt Việt Nam-Lào, do Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Kaysone Phomvihane và Chủ tịch Souphanouvong đặt nền móng, được các thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước dày công vun đắp, là tấm gương mẫu mực về sự gắn kết thủy chung và son sắt giữa hai Đảng, hai dân tộc không ngừng đấu tranh vì độc lập, tự do, hòa bình và tiến bộ xã hội.
Tháng 2/2019, nhân dịp Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Phú Trọng thăm Lào, hai bên nhất trí nâng từ "quan hệ truyền thống" trở thành "quan hệ truyền thống vĩ đại". Đây là dấu mốc có ý nghĩa lịch sử quan trọng, tạo bước đột phá mới trong quan hệ hợp tác giữa hai nước.
59 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 44 năm ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác giữa hai nước Việt Nam-Lào chính là giai đoạn thử thách quan hệ gắn bó bền chặt giữa hai nước. Hợp tác giữa hai nước ngày càng phong phú, đa dạng, không ngừng được củng cố, nâng tầm cả về số lượng và chất lượng.
Nhân dân Việt Nam và Lào luôn chung sức đồng lòng, kề vai sát cánh trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước ở mỗi nước.
Trong hợp tác kinh tế, Việt Nam hiện là một trong ba nhà đầu tư lớn nhất tại Lào. Để tăng cường hỗ trợ nhau cùng phát triển, hai nước hiện cũng đang thúc đẩy các dự án kết nối kinh tế và giao thông như Dự án xây dựng tuyến cao tốc Vientiane-Hà Nội, Dự án tuyến đường sắt Khammuan-Vũng Áng… Trong trao đổi thương mại, bất chấp đại dịch COVID-19, năm tháng đầu năm 2021, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Lào vẫn đạt trên 570 triệu USD, tăng 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Hợp tác giáo dục, đào tạo tiếp tục là lĩnh vực được hai nước ưu tiên, coi trọng, để hỗ trợ Lào có đủ nguồn nhân lực chất lượng, phát triển đất nước, trong những năm qua, số lượng học bổng Việt Nam dành cho học sinh-sinh viên Lào ngày càng tăng và năm 2021, con số này đã lên tới 1.220.
Để hỗ trợ Lào phát triển lâu dài, Việt Nam cũng tạo điều kiện để Lào sử dụng cầu cảng Vũng Áng 1,2,3, giúp nước bạn thuận tiện trong việc vận chuyển xuất nhập khẩu hàng hóa thông qua đường biển; viện trợ Lào xây dựng các công trình thiết yếu như trường học, bệnh viện, đường giao thông.
Công trình Tòa nhà Quốc hội mới, quà tặng của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào anh em. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN
Đặc biệt, ngày 10/8/2021, Việt Nam đã chính thức bàn giao cho Lào công trình Tòa nhà Quốc hội mới sau 4 năm xây dựng. Đây là quà tặng của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam dành cho Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào anh em. Tòa nhà Quốc hội mới đã được sử dụng để tổ chức Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa IX của Lào. Chủ tịch Quốc hội Lào Saysomphone Phomvihane nhấn mạnh công trình "là biểu tượng của mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào trên tinh thần ‘hạt gạo cắn đôi, cọng rau bẻ nửa’".
Trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp hiện nay, mối quan hệ đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước vẫn vững bền, ngày càng được củng cố và phát triển trên mọi lĩnh vực, tiếp tục đơm hoa, kết trái.
Năm 2021 là năm diễn ra nhiều sự kiện quan trọng của cả hai nước. Tại Việt Nam, sau thành công của Đại hội Đảng lần thứ XIII đã diễn ra Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; sớm kiện toàn các cơ quan lãnh đạo của Đảng và Nhà nước; xây dựng và tổ chức triển khai các Chương trình và Kế hoạch thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII.
Lào tổ chức thành công Đại hội XI Đảng Nhân dân Cách mạng Lào (1/2021) và bầu cử đại biểu Quốc hội Lào khóa IX (2/2021). Đây cũng là năm đại dịch COVID-19 có nhiều diễn biến phức tạp, song Lãnh đạo cấp cao hai nước thường xuyên trao đổi dưới nhiều hình thức phù hợp (trực tuyến và trực tiếp), trong đó có chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith (6/2021) và chuyến thăm hữu nghị, chính thức Lào của của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc (8/2021).
Và cũng như trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, khi cùng phải đối mặt với đại dịch toàn cầu, Việt Nam là quốc gia đầu tiên gửi chuyến bay đặc biệt, vận chuyển thiết bị y tế, chuyên gia cao cấp sang giúp Lào phòng, chống đợt dịch COVID-19 thứ hai. Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Chủ tịch Ủy ban phòng chống COVID-19 Lào, Kikeo Khaykhaphithoune nhấn mạnh: "Điều này không chỉ thể hiện sự quan tâm, lo lắng thực sự của Việt Nam đối với Lào mà còn cho thấy sự giúp đỡ hết sức kịp thời và đúng lúc, đúng nhu cầu của Lào. Đây là tình bạn hiếm có khó tìm trên thế giới".
Nhìn lại chặng đường lịch sử hào hùng đã qua, chúng ta vô cùng tự hào về mối quan hệ đặc biệt Việt Nam-Lào không ngừng phát triển và đơm hoa kết trái. Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith và Phu nhân cùng Đoàn cấp cao Lào từ ngày 28-29/6/2021 đã khẳng định: "Mối quan hệ này đã trở thành quy luật phát triển, là nhân tố quan trọng bảo đảm thắng lợi của sự nghiệp cách mạng ở mỗi nước và là tài sản chung vô giá của hai Đảng, hai dân tộc mà thế hệ hôm nay cần giữ gìn, bảo vệ, vun đắp và truyền cho muôn đời con cháu mai sau".
Triển khai đồng bộ, hiệu quả quan hệ hợp tác Quốc hội Việt Nam-Lào
Trong những năm qua, quan hệ giữa Quốc hội hai nước Việt Nam, Lào tiếp tục được thúc đẩy triển khai đồng bộ, hiệu quả, đóng góp quan trọng vào tổng thể quan hệ giữa hai nước. Hai bên duy trì trao đổi đoàn cấp cao, trao đổi kinh nghiệm công tác, giao lưu cấp ủy ban, giữa các Nhóm Nghị sĩ hữu nghị hai nước; hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn liên nghị viện khu vực, quốc tế như: AIPA, IPU, APPF, ASEP, APF…
Quan hệ hợp tác giữa hai Quốc hội ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả. Hai bên đã cùng nhau chia sẻ nhiều kinh nghiệm quan trọng trong công tác xây dựng pháp luật và triển khai nhiều hoạt động hợp tác đa dạng như trao đổi đoàn Lãnh đạo cấp cao và các cấp của hai Quốc hội; tổ chức hội thảo chuyên đề có nội dung chuyên môn sâu, thiết thực đối với hoạt động của Quốc hội hai nước; phối hợp giám sát các thỏa thuận đã được ký kết giữa hai nước. Trên cơ sở Thỏa thuận cấp cao Việt Nam - Lào năm 2021, Thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Lào năm 2017, Quốc hội Việt Nam đang triển khai các hoạt động nhằm hiện thực hóa các Thỏa thuận này.
Các hoạt động hợp tác giữa hai Quốc hội tiêu biểu thời gian qua như về trao đổi đoàn, hằng năm, hai bên trao đổi 2-3 đoàn Lãnh đạo cấp cao Quốc hội (Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội) và nhiều đoàn các cơ quan của hai Quốc hội (từ 5-10 đoàn/năm). Hai bên tiến hành giám sát chung hiệu quả chuyên đề "Tình hình thực hiện Thỏa thuận giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào về việc giải quyết vấn đề người di cư tự do và kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước", tạo hiệu ứng đồng thuận trong cán bộ, nhân dân tại các địa phương giáp biên, cần tiếp tục phối hợp để triển khai và nhân rộng mô hình này sang các lĩnh vực khác một cách thiết thực, hiệu quả.
Các cơ quan Quốc hội hai nước cũng tổ chức hội thảo chuyên đề về hoạt động của các cơ quan cũng như việc trao đổi kinh nghiệm giữa Hội đồng nhân dân của các địa phương. Trong nhiệm kỳ Quốc hội Việt Nam khóa XIV và Quốc hội Lào khóa VIII, hai Quốc hội đã phối hợp tổ chức 8 hội thảo chuyên đề, trong đó có 4 hội thảo do Chủ tịch Quốc hội hai nước đồng chủ trì. Quốc hội Việt Nam khóa XV và khóa IX của Lào cũng đã tổ chức 1 hội thảo cấp Ủy ban tháng 10 vừa qua.
Hai bên phối hợp trao tặng huân, huy chương, triển khai công tác khen thưởng các tập thể, cá nhân của Quốc hội hai nước, tạo sự phấn khởi tại Quốc hội hai nước.
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, Lãnh đạo Quốc hội hai nước vẫn thường xuyên trao đổi, tiếp xúc với những hình thức linh hoạt. Ngày 7/5/2020, Chủ tịch Quốc hội khóa XIV Nguyễn Thị Kim Ngân điện đàm với Chủ tịch Quốc hội Lào về quan hệ giữa hai Quốc hội và thúc đẩy dự án xây dựng Nhà Quốc hội Lào - món quà của Đảng, Nhà nước Việt Nam tặng Đảng, Nhà nước, nhân dân Lào.
Ngày 2/4/2021, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điện đàm với Chủ tịch Quốc hội Lào Saysomphone Phomvihane ngay sau khi đồng chí Vương Đình Huệ được Quốc hội khóa XIV tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch Quốc hội, trao đổi bước đầu về các biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước cũng như hợp tác giữa hai Quốc hội, nhất trí cao tiếp tục tăng cường đưa mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa Việt Nam-Lào nói chung và Quốc hội hai nước nói riêng đi vào chiều sâu, hiệu quả, thực chất.
Chủ tịch Quốc hội Saysomphone Phomvihane thăm chính thức Việt Nam thể hiện sự coi trọng và tin cậy chính trị đặc biệt của Đảng, Nhà nước và Quốc hội Lào cũng như tình cảm của cá nhân đồng chí Saysomphone Phomvihane với Việt Nam và quan hệ hai nước. Hiện nay, quan hệ giữa Quốc hội hai nước tiếp tục được thúc đẩy triển khai đồng bộ, hiệu quả, đóng góp quan trọng vào tổng thể quan hệ giữa hai nước. Trong chuyến thăm, hai bên sẽ tiếp tục thúc đẩy thực hiện Thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Lào, trao đổi về phương hướng và biện pháp tăng cường hợp tác giữa hai nước, hai Quốc hội trong thời gian tới; chia sẻ kinh nghiệm về việc thực hiện các chức năng của Quốc hội trong các lĩnh vực lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.