Sáng 25/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã khai mạc Phiên họp thứ 35, Phiên họp đầu tiên của năm mới Ất Mùi 2015. Phát biểu khai mạc Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng trân trọng gửi tới các vị đại biểu Quốc hội, đồng bào và cử tri cả nước lời chúc mừng năm mới tốt đẹp nhất; Chủ tịch Quốc hội mong muốn các đại biểu Quốc hội, đồng bào, cử tri cả nước tiếp tục quan tâm, ủng hộ, đóng góp nhiều hơn nữa đối với hoạt động của Quốc hội.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết, trọng tâm của Phiên họp lần này vẫn là công tác xây dựng pháp luật nhằm tiếp tục triển khai thi hành Hiến pháp 2013 như: Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân; Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi); cho ý kiến về các dự án Luật Trưng cầu ý dân; Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự và Luật Tạm giữ, tạm giam. Thông qua Phiên họp lần này, sẽ hoàn thiện các dự thảo luật, trình Kỳ họp thứ 9 tới.
Trong buổi làm việc sáng nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân. Đây là dự thảo luật đã được Quốc hội cho ý kiến từ kỳ họp thứ 8, song vẫn còn một số ý kiến khác nhau liên quan đến một số vấn đề như: Hội đồng bầu cử quốc gia; cơ cấu, thành phần và phân bổ đại biểu; về các điều kiện thực hiện quyền ứng cử; về vận động bầu cử và xác định kết quả bầu cử.
Hội đồng bầu cử quốc gia nên tự kết thúc nhiệm vụ sau bầu cử
Hiến pháp năm 2013 tiếp tục ghi nhận và phát triển quyền bầu cử, ứng cử với tư cách là quyền chính trị cơ bản của công dân; hiến định Hội đồng bầu cử quốc gia là cơ quan do Quốc hội thành lập, có nhiệm vụ tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội; chỉ đạo, hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp. Tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của Hội đồng bầu cử quốc gia và số lượng thành viên Hội đồng bầu cử quốc gia do Luật định do đó, cần thiết phải cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp về Hội đồng bầu cử quốc gia trong Luật Bầu cử.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chủ trì và phát biểu khai mạc phiên họp. Ảnh: Nhan Sáng-TTXVN |
Thảo luận tại buổi làm việc, đa số các ý kiến tán thành với phương án Hội đồng bầu cử quốc gia chỉ được thành lập khi công bố ngày bầu cử và kết thúc nhiệm vụ sau khi Quốc hội xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội.
Theo quan điểm như trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách Phùng Quốc Hiển và Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai cho rằng, Hội đồng bầu cử quốc gia tự kết thúc sau cuộc bầu cử, không duy trì suốt cả nhiệm kỳ là phương án phù hợp, đảm bảo tiết kiệm, không cồng kềnh bộ máy mà vẫn có thể chỉ đạo toàn bộ công tác bầu cử. Trong trường hợp cần thiết bầu bổ sung đại biểu Quốc hội thì cũng do Quốc hội quyết định và khi đó có thể bầu Hội đồng bầu cử Quốc gia để bầu bổ sung đại biểu.
Một số ý kiến đề nghị dự thảo Luật cần được tiếp tục rà soát, làm rõ thêm các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể, cơ cấu tổ chức của Hội đồng, làm rõ hơn trách nhiệm của Hội đồng trong quá trình chuẩn bị và tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội; vai trò của Hội đồng bầu cử quốc gia trong chỉ đạo, hướng dẫn bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân; mối quan hệ giữa Hội đồng bầu cử quốc gia với chính quyền địa phương, các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương cũng như với các cơ quan, tổ chức khác tham gia vào quy trình bầu cử.
Quy định tỷ lệ đại biểu nữ và người dân tộc thiểu số
Về cơ cấu, thành phần và tỷ lệ phân bổ đại biểu là phụ nữ, người dân tộc thiểu số, đại biểu tái cử, người trẻ, qua thảo luận, nhiều ý kiến đề nghị cần quy ngay trong Luật chứ không nên quy định có “số lượng thích đáng” như hiện nay.
Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai và Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cho rằng, nên quy định giới hạn tỉ lệ thấp nhất, tối thiểu và điều này được thể hiện luôn khi đưa danh sách ứng cử, đề cử để đảm bảo tỉ lệ.
Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, nếu quy định tối thiểu 35% nhưng chỉ đạt 30% thì vẫn nên chấp nhận, xuống thấp quá thì phải bầu lại. Quá trình hiệp thương cần quy định rõ tỉ lệ nữ, tỉ lệ chuyên trách và tỉ lệ số dư đại biểu.
Cũng có ý kiến cho rằng, rất khó để quy định cụ thể vấn đề này trong dự thảo bởi việc quy định cụ thể cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng đại biểu ở trong luật sẽ gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện, nếu kết quả bầu cử không bảo đảm được đúng tỉ lệ như đã quy định trong luật thì sẽ không có cơ chế để xử lý.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý đề nghị vấn đề cơ cấu, thành phần, phân bổ đại biểu nên quy định trong các đề án về tổ chức bầu cử, chuẩn bị nhân sự giới thiệu ra ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức bầu cử để bảo đảm sự linh hoạt cho mỗi kỳ bầu cử.
Đảm bảo công bằng trong vận động bầu cử
Đối với quy định về các hình thức vận động bầu cử, theo quan điểm của Ủy ban pháp luật, việc dự thảo Luật trình Quốc hội chỉ giới hạn hai hình thức vận động bầu cử là gặp gỡ, tiếp xúc với cử tri tại hội nghị tiếp xúc cử tri do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp ở địa phương nơi mình ứng cử tổ chức và thông qua các phương tiện thông tin đại chúng là để bảo đảm sự công bằng và bình đẳng giữa những người ứng cử, bảo đảm tính công khai, minh bạch cho cuộc bầu cử.
Song cũng có ý kiến đề nghị bổ sung các hình thức vận động bầu cử nhằm đa dạng hóa các hình thức vận động như: in, phát tờ rơi về chương trình hành động, người ứng cử tự mình vận động bầu cử, vận động bầu cử theo giới…
Thảo luận tại buổi làm việc, đa số các ý kiến đề nghị tán thành như dự thảo bởi đây là những hình thức vận động bầu cử cơ bản, qua áp dụng trên thực tế đã cho thấy sự hợp lý và hiệu quả. Việc bổ sung thêm các hình thức vận động bầu cử khác sẽ khó bảo đảm công bằng giữa các ứng cử viên trong quá trình vận động bầu cử.
Quang Vũ (TTXVN)