Nằm ở vùng Nam Thái Bình Dương, cách Chilê khoảng 3.600 km về phía tây, đảo Phục Sinh là một trong những hòn đảo có vị trí bị cô lập nhất trên thế giới. Tuy nhiên, hòn đảo này lại rất nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên hoang sơ vốn có hay những câu chuyện đầy bí ẩn xoay quanh gần 900 bức tượng đá Moai khổng lồ.
Sở dĩ đảo có tên “Phục Sinh” là bởi nó được nhà thám hiểm người Hà Lan Jacob Roggeveen tình cờ phát hiện vào đúng ngày Lễ Phục Sinh, ngày 5/4/1722.
Du khách thích thú chụp ảnh với các pho tượng đá Moai. |
Đảo Phục Sinh, theo tiếng bản địa là Rapa Nui ("Đại Rapa") hoặc Isla de Pascua trong tiếng Tây Ban Nha. Tọa lạc cách Chilê lục địa khoảng 3.600 km về phía tây và đảo Pitcairn 2.075 km về phía đông, Phục Sinh là một trong những hòn đảo có vị trí xa đất liền nhất trên thế giới.
Được tạo thành từ ba ngọn núi lửa vẫn còn hoạt động: Teravaka, Poike và Rano Kau, đảo Phục Sinh có diện tích 163,6 km2, với khoảng 5.800 người, trong đó 60% có nguồn gốc từ thổ dân Rapa Nui.
Không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp hết sức hoang sơ, với ngôn ngữ viết Rongo - rongo đầy bí ẩn, với những lễ hội Tapati sôi động, hòn đảo này còn được giới khoa học đặc biệt chú ý khi nó sở hữu một “kho báu” vô giá: 887 pho tượng đá Moai có niên đại từ thế kỷ 12 với chiều cao và cân nặng trung bình là 3,9 mét và 13 tấn.
Những pho tượng đá Moai đầy bí ẩn
Đặt chân lên đảo, Jacob Roggeveen đã vô cùng kinh ngạc khi thấy đảo hoàn toàn trơ trụi đá, không một bóng người nhưng lại có hàng trăm pho tượng mặt người với kích thước khá lớn. Điểm giống nhau ở các pho tượng này là chúng đều có khuôn mặt dài, hai mắt lõm sâu, lông mày rậm, miệng nhô, tai dài, sống mũi cao gồ, mặt hướng ra biển như trông ngóng một điều gì đó.
Ở phía đông nam đảo, Roggeveen còn phát hiện thêm hàng trăm pho tượng khác đang trong tình trạng chế tác dang dở. Ai đã làm những bức tượng này và họ đã đến đây như thế nào? Không ai biết được câu trả lời chính xác, mặc dù đã có nhiều nhà khoa học đi tìm kiếm lời giải đáp.
Đến nay, các nhà khoa học đã phát hiện được tổng cộng có 887 pho tượng Moai trên đảo Phục Sinh. Tất cả những pho tượng này đều được tạc dựa theo hình ảnh tổ tiên của những người Rapa Nui. Kích thước của những pho tượng có chiều cao thay đổi từ 2 mét đến trên 20 mét, nặng từ vài chục đến hàng trăm tấn. Mỗi pho tượng lại có một đặc tính khác nhau như cao, thấp, béo, gầy, xăm mình... và vô cùng tinh xảo. Khoảng 1/4 số tượng trong đó là đã hoàn thiện, số còn lại vẫn đang trong tình trạng chế tác dang dở.
Nhiều giả thuyết về xuất xứ của các pho tượng Moai và sự biến mất bí hiểm của thổ dân đã được đưa ra, từ những giả thuyết mang tính huyền thoại đến các giả thuyết đầy thực dụng. Đa số các nhà khoa học nghiêng về giả thuyết cho rằng, sự sụp đổ của hòn đảo phồn thịnh xưa kia là do lỗi của các thổ dân. Họ đã làm nên những tượng Moai để tiến hành những nghi lễ tôn giáo. Những cánh rừng thì phần lớn bị đốn để làm công cụ dựng tượng, phần còn lại được các loài gặm nhấm hoàn tất.
Dù rất thuyết phục nhưng những lập luận này vẫn chỉ là giả thuyết và có lẽ vì thế mà đảo Phục Sinh vẫn sẽ tiếp tục là một trong những bí ẩn lớn nhất của thế giới mà con người chưa thể khám phá nổi.
Ngày nay, những tượng Moai vẫn đứng sừng sững như thách thức các nhà khoa học.
Văn tự cổ Rongo - rongo
Không chỉ thừa hưởng vẻ đẹp hết sức hoang sơ, những lễ hội đầy màu sắc, cư dân trên đảo Phục Sinh còn sử dụng một thứ ngôn ngữ viết đầy bí ẩn Rongo - rongo mà thậm chí đến nay người ta vẫn không sao giải mã được toàn bộ. Chỉ còn lại 26 tấm thẻ gỗ có thứ ngôn ngữ này, và ý nghĩa của chúng vẫn chưa được xác định. Ai đã dạy những người dân trên đảo Phục Sinh biết viết, hay họ tự phát triển hệ thống chữ viết riêng của mình? Một điều đáng ngạc nhiên nữa là hầu hết các cư dân trên các hòn đảo khác thuộc Thái Bình Dương thậm chí đều không biết chữ, và kể cả những thổ dân da đỏ cũng không biết viết.
Bên cạnh những văn tự đầy bí ẩn, trên đảo Phục Sinh còn có nhiều tác phẩm đá khắc mô tả hình ảnh chim chóc và cuộc sống thường ngày của những cư dân xa xưa. Nó giống như cuốn nhật ký, được làm ra để thể hiện xem các thế hệ nối tiếp nhau đã sống và làm việc thế nào trong cuộc sống thường ngày của họ?
Một số nhà khoa học đã tìm hiểu và cho rằng văn tự ấy ra đời là nhờ các nhà truyền giáo từ châu Âu đến đây từ rất sớm.
Có rất nhiều các giả thuyết về sự ra đời của các Moai cũng như nguồn gốc của thổ dân nơi đây song đến nay vẫn chưa có sự giải thích nào thỏa đáng, nó vẫn là câu hỏi dành cho các nhà khoa học.
Dù một phần bí ẩn của đảo Phục Sinh đã được hé lộ nhưng cho đến nay, hòn đảo này vẫn chứa đựng trong nó nhiều câu hỏi thách thức các nhà khảo cổ. Có lẽ thế mà đảo Phục Sinh đã trở thành một trong những hòn đảo kỳ lạ bậc nhất thế giới.
T.L