Sinh sống ở thủ đô Luân Đôn (Anh) nhưng vợ chồng anh Chris và chị Ada Ngoforo, người Nigiêria luôn quan tâm đến việc giáo dục con cái về văn hóa, di sản của vùng Tây Phi. Tuy nhiên, vợ chồng anh rất lo ngại khi cả ba cô con gái nhỏ của mình không nói được tiếng Igbo - một trong những ngôn ngữ của Nigiêria.
|
Anh Chris Ngoforo - người luôn trăn trở về việc dạy tiếng mẹ đẻ cho các con. |
Chris kể rằng, vợ chồng anh đã nghĩ xem làm thế nào để giúp các con học tiếng mẹ đẻ nhiều hơn và từ đó gắn bó với cội nguồn. Nhiều lúc họ muốn tìm mua cho các con những cô búp bê giống người da đen nhưng họ không thể tìm được. Và họ đã quyết định tự mình làm ra những con búp bê. Ý tưởng đó sau này trở thành một cơ hội kinh doanh cho hai vợ chồng. Anh Chris và vợ đã cho ra mắt loạt búp bê đồ chơi mang thương hiệu của chính mình. Những con búp bê da đen xinh xắn này mang tên Rooti, được lập trình để có thể nói một số tiếng của người châu Phi và tự giới thiệu về bản thân.
Anh Chris cho biết hơn 90% trẻ em châu Phi sinh ra hoặc sống ở các nước phương Tây không nói hoặc không hiểu tiếng mẹ đẻ. Lý do không phải vì các em không muốn học tiếng mẹ đẻ mà phần nhiều là do không có nhiều công cụ giúp các em vừa học vừa chơi.
Đến nay, hai vợ chồng anh Chris đã sản xuất được loạt 12 búp bê đến từ các nước châu Phi khác nhau. Mỗi búp bê đều có thể nói được vài thứ tiếng và đều có “lai lịch” khác nhau.
|
Bộ sưu tập Nữ hoàng châu Phi. |
Ví dụ như Nina, một cô búp bê năng động có bố mẹ là người Nigiêria, thích xem phim, có thể nói tiếng Igbo, Yoruba, Hausa và Ibibio của người Nigiêria. Búp bê Ama có ươc mơ trở thành bác sĩ, biết nói tiếng Gana. Búp bê Keza có bố là người Dimbabuê, mẹ là người Dămbia, thích phiêu lưu, đọc sách và nghe nhạc...
Những cô búp bê của vợ chồng anh Chris khác hẳn với búp bê da đen có mặt trên thị trường. Chúng trông thật hơn, giống đặc điểm của người châu Phi hơn chứ không “lai” người châu Âu.
Theo anh Chris, những búp bê da đen nhưng lại có đặc điểm của người da trắng có thể làm trẻ em da đen thiếu tự tin và nghĩ rằng mình phải trông giống búp bê da trắng mới được coi là xinh đẹp và ngoan ngoãn.
Bà Debbie Behan Garrett, tác giả cuốn cẩm nang “Hướng dẫn chọn búp bê da đen”, cho rằng hình ảnh chân thật và chính xác của người da đen được thể hiện qua búp bê sẽ giúp hình thành ý thức văn hóa lành mạnh và sự tự tôn cho trẻ em châu Phi.
Cũng giống như vợ chồng Chris, một doanh nhân người Nigiêria tên là Taofick Okyoya cũng từng mỏi chân, mỏi mắt đi tìm cho cô cháu gái một con búp bê da đen.
Về sau, Okyoya đã phát triển một dự án giáo dục mang tên Nữ hoàng châu Phi, với các bộ sưu tập búp bê, sách, đĩa phim hoạt hình và đĩa nhạc... nhằm giúp trẻ em Nigiêria và các nước châu Phi hiểu và trân trọng văn hóa của họ. Bộ sưu tập búp bê trong dự án này gồm nhiều búp bê mang đặc điểm của nhiều bộ tộc châu Phi.
Anh Okyoya nói: “Giai đoạn quan trọng trong hình thành tính cách của trẻ là từ 4 đến 9 tuổi. Đây là thời điểm để các em tiếp nhận thông tin có giá trị. Búp bê giúp trẻ em Nigiêria và châu Phi tự hào và tự tin nhiều hơn vào chủng tộc của mình. Chúng tôi dùng hoạt hình, sách làm phương tiện để thắp sáng tâm hồn, giáo dục các em về lịch sử, văn hóa của quê hương”.
Trong khi đó, bà Garett nhận định: “Một điều cần làm khẩn trương là giúp trẻ em châu Phi và trẻ em không phải người da trắng có hoặc được tiếp cận với những loại hình đồ chơi phản ánh hình ảnh của các em một cách tích cực”.
Thùy Dương