Tình trạng Trái đất ấm lên có thể sẽ bị gián đoạn trong 10 năm tới, và một chu kỳ tự nhiên kéo dài 30 năm ở Đại Tây Dương chính là nguyên nhân gây ra khoảng thời gian tạm dừng được cho là bắt đầu từ năm 1999 này.
Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu, nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng khoảng 0,05 độ C/thập kỷ trong giai đoạn từ năm 1998 đến 2012, trong khi nếu tính từ năm 1951 đến 2012 thì nhiệt độ trung bình đã tăng 0,12 độ C/thập kỷ, điều này cho thấy có sự chênh lệch về mức nhiệt độ gia tăng giữa quá khứ và trong một thập kỷ gần đây.
|
Chu kỳ 30 năm đã khiến sự ấm lên của Trái đất “tạm nghỉ” bằng cách “nhấn chìm” phần lớn lượng nhiệt xuống đáy đại dương. |
Trước đó, đã có rất nhiều giả thiết được đưa ra về tác nhân gây ra sự gián đoạn đặc biệt của hiện tượng Trái đất ấm lên trong khi lượng khí thải CO2 đang ở đà tăng kỷ lục.
Trong các lý giải được đưa ra có nhắc đến việc núi lửa gia tăng hoạt động kể từ năm 2000. Giới nghiên cứu cho rằng núi lửa phun trào đã phát tán những hạt bụi lưu huỳnh nhỏ lên không trung, nơi các phân tử này hoạt động như một tấm gương phản chiếu tia nắng Mặt trời và nhờ đó ngăn chặn tình trạng tăng nhiệt độ trên bề mặt Trái đất.
Và nguyên nhân gây chú ý nhất là hiện tượng El Nino và La Nina, theo đó, năm 1998 là thời điểm El Nino hoành hành mạnh nhất, vì vậy năm đó nhiệt độ đã tăng lên mức kỷ lục (14,46 độ C). Và ngược lại, hiện tượng La Nina đã khiến những năm qua trở nên mát hơn.
Năm 2013, một nghiên cứu cho rằng chu kỳ nước trồi (nước lạnh ở sâu dưới biển được gió đẩy lên bề mặt) và nước chìm (nước ở trên bề mặt bị nhấn chìm xuống sâu) ở Thái Bình Dương đã làm thay đổi việc gia tăng nhiệt độ. Nhưng mới đây, tạp chí Science của Mỹ đã công bố nghiên cứu chuyển trọng tâm từ Thái Bình Dương sang Đại Tây Dương.
Theo nghiên cứu này, chu kỳ 30 năm đã khiến sự ấm lên của Trái đất "tạm nghỉ" bằng cách “nhấn chìm” phần lớn lượng nhiệt xuống đáy đại dương. 90% nhiệt độ Trái đất được lưu lại trong đại dương do khả năng giữ nhiệt trong không khí bị giới hạn. Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng “Đại Tây Dương đang 'ngậm' nhiệt chứ không phải Thái Bình Dương". Yếu tố then chốt cho khẳng định trên là độ mặn của nước biển. Chu kỳ này diễn ra khi nước mặn và đậm đặc do có sự bốc hơi, từ vùng biển nhiệt đới chảy đến Bắc Đại Tây Dương, gặp vùng nước loãng (ít muối hơn) do đó bị “chìm” xuống dưới sâu và kéo theo cả nhiệt độ.
Theo giới chuyên môn, trong thời kỳ ấm áp, dòng hải lưu di chuyển nhanh mang theo nhiều nước hơn từ Caribe đến Bắc Đại Tây Dương, “hâm nóng” cả vùng nước trên bề mặt, do đó băng tan và dần dần khiến nước loãng hơn và hiện tượng này sau một vài thập kỷ sẽ tạo ra chu kỳ 30 năm làm mát.
Những dữ liệu lịch sử ở Đại Tây Dương cho thấy cứ 30 năm nhiệt độ tăng lên thì theo sau đó là 30 năm với mức nhiệt dễ chịu hơn.
Các nhà nghiên cứu đã công nhận giai đoạn nóng lên của Trái đất bị đứt quãng từ 1945 đến 1975, bắt nguồn từ việc "hút nhiệt" của chu kỳ trên, điều này thậm chí từng gây lo ngại về một kỷ băng hà mới. Tuy nhiên từ năm 1976, chu kỳ này đột ngột thay đổi và góp phần vào sự nóng lên của Trái đất khi nhiệt bị giữ lại ở bề mặt nhiều hơn. Kể từ năm 2000 là chu kỳ "làm mát" và nhiệt độ toàn cầu đã không tăng kể từ mức kỷ lục của năm 1998.
Tuy nhiên, giới chuyên môn vẫn đề cập đến khả năng Trái đất ấm lên quay trở lại đột ngột do việc hai hiện tượng El Nino và La Nina, có ảnh hưởng lớn tới nhiệt độ Trái đất, sẽ “nổi hứng quay trở lại hành động” vào một thời điểm khó dự đoán. Một số nhà khoa học khác cho rằng giả thuyết Đại Tây Dương “ngậm” nhiệt có vẻ thú vị nhưng cần thêm nhiều thời gian để khẳng định điều này. Tiến sĩ Jonathan Robson tại Đại học Reading (Anh) cho rằng: “Chúng ta phải đợi 15 - 20 năm nữa để biết điều gì đang diễn ra về nhiệt độ Trái đất”.
Hà Linh (Theo BBC)