Bước chuyển về 'chất' từ phong trào 'Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa'

Nhân rộng mô hình văn hóa tiêu biểu

Về tổ dân phố Nội Ninh, phường Ninh Sơn, thị xã Việt Yên (Bắc Giang) hôm nay đã có thể thấy rõ sự thay đổi của một vùng quê thuần nông với cảnh quan, môi trường sống xanh, sạch, đẹp. Nơi đây trở thành một điểm sáng về xây dựng khu dân cư văn hóa từ năm 2020.

Ông Đoàn Văn Toan, Tổ trưởng Tổ dân phố Nội Ninh cho biết, đây là kết quả của việc thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” mà điểm nhấn là xây dựng khu dân cư “sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn”, đã tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức, hành động của cộng đồng.

Năm 2022, Nội Ninh được chọn làm điểm thực hiện mô hình khu dân cư “sáng- xanh- sạch- đẹp- an toàn” và đã đạt nhiều kết quả tích cực. Tất cả các điểm dân cư và công cộng đều được lắp đặt hệ thống đèn chiều sáng. Nhiều tuyến đường được trồng hoa, cây xanh, đường trục thôn, ngõ xóm đổ bê tông rộng từ 3,5m trở lên, vệ sinh sạch sẽ thường xuyên; camera an ninh lắp đặt trên các trục đường chính của toàn thôn; khu vui chơi, giải trí, thể thao với nhiều thiết bị đáp ứng nhu cầu của nhân dân. Mô hình tự quản bảo vệ an ninh trật tự trong thôn hoạt động thường xuyên, hiệu quả nên tình hình an ninh trật tự luôn đảm bảo, không xảy ra các tệ nạn xã hội. Mô hình này đến nay đã được nhân rộng ra 7/7 tổ dân phố.

Thực hiện phong trào, tùy vào đặc thù, điều kiện, tình hình, nhiều xã, phường, thị trấn ở Bắc Giang đã sáng tạo xây dựng mô hình khu dân cư văn hóa tiêu biểu như: Làng văn hóa xanh - sạch - đẹp; thôn văn hóa điển hình phát triển kinh tế; thôn văn hóa điển hình văn nghệ, thể thao… Qua đó tạo môi trường văn hóa lành mạnh, nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của người dân. Năm 2023, toàn tỉnh có 86,1% thôn, tổ dân phố đạt danh hiệu văn hóa, tăng 1,6% so với năm 2022; 54% khu dân cư được công nhận khu dân cư “sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn”, tăng 5,8% so với năm 2022.

Tại nhiều địa phương, việc xây dựng, duy trì và nhân rộng các mô hình tiêu biểu về xây dựng đời sống văn hóa là một cách thức hiệu quả nhất để phát huy tốt Phong trào. Ở huyện Tân Yên (tỉnh Bắc Giang) đang duy trì nhiều mô hình hiệu quả. Đây cũng là huyện đầu tiên của tỉnh triển khai mô hình xây dựng khu dân cư văn hóa điển hình “sáng - xanh - sạch - đẹp” từ năm 2018. Sau 5 năm triển khai, mô hình đã được nhân rộng ra toàn huyện; có 416 lượt thôn, tổ dân phố đăng kí, và 93 đơn vị được công nhận.

Chủ tịch UBND huyện Tân Yên Ngô Quốc Hưng cho biết, để xây dựng được các mô hình điển hình, Ban Chỉ đạo huyện giao nhiệm vụ cho mỗi ngành thành viên và các xã, thị trấn ngay từ đầu năm phải đăng kí xây dựng từ 1- 2 mô hình điển hình; giao nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên để đôn đốc, qua đó đánh giá thi đua...

Tăng nguồn lực đầu tư cho văn hóa

Thời gian qua phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở Bắc Giang được thực hiện lồng ghép với các phong trào thi đua ở cộng đồng dân cư và cuộc vận động, qua đó góp phần gắn kết chặt chẽ văn hóa với lĩnh vực của đời sống xã hội. Bắc Giang là một trong số các địa phương có mức đầu tư cho văn hóa liên tục tăng. Trong đó, xác định hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao đóng một vai trò quan trọng trong việc nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, cơ sở để xây dựng đời sống văn hóa trong cộng đồng, các cấp chính quyền đã quan tâm và ưu tiên nguồn kinh phí để đầu tư xây dựng.

Ở cấp tỉnh, nhiều công trình văn hóa trọng điểm tiêu biểu được đầu tư, xây dựng, như Nhà thi đấu Thể thao tỉnh Bắc Giang hoạt động từ năm 2019 (tổng mức đầu tư 758 tỷ đồng), Trung tâm Văn hóa - Triển lãm tỉnh (tổng mức đầu tư hơn 540 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành đi vào hoạt động vào quý I/2025). Đối với cấp huyện, tính đến hết năm 2023 có 10/10 huyện, thành phố, thị xã đều có hội trường, nhà văn hóa và thư viện; 9/10 huyện có sân vận động. Toàn tỉnh có 98,56% nhà văn hóa cấp xã và 82,5% nhà văn hóa cấp thôn đạt chuẩn theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Một số địa phương đã ban hành cơ chế, chính sách nhằm thu hút, huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội hóa đối với hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở. Điển hình như thị xã Việt Yên đã xây dựng riêng một đề án để nâng cấp hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở. Từ năm 2023 đến nay, thị xã đã hỗ trợ hơn 69 tỷ đồng để xây mới và sửa chữa 41 nhà văn hóa; hỗ trợ âm thanh, bục phát biểu, bàn ghế cho 47 nhà văn hóa; lắp đặt bộ dụng cụ tập luyện thể dục thể thao ngoài trời cho 31 khu thể thao, điểm vui chơi giải trí cho các thôn, tổ dân phố.

Hiện huyện Lục Nam có hơn 80% nhà văn hóa các thôn, bản, tổ dân phố đạt tiêu chuẩn, có đầy đủ trang thiết bị như bàn ghế, tăng âm, loa đài để phục vụ các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao của nhân dân. Từ năm 2021 đến nay, toàn huyện xây mới, sửa chữa 102 nhà văn hóa, kinh phí hơn 118 tỷ đồng. Huyện phấn đấu đến năm 2025 có 100% nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố đạt chuẩn. Phó Chủ tịch UBND huyện Lục Nam Dương Công Định cho biết, huyện đã đẩy mạnh tuyên truyền, bố trí nguồn lực, làm tốt công tác xã hội hóa và công khai, minh bạch, dân chủ để huy động nguồn lực xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở.

Bắc Giang cũng quan tâm đến việc bảo tồn, phát huy giá trị các di tích. Từ năm 2021 đến nay, tỉnh đã tu bổ, tôn tạo trên 150 di tích với tổng kinh phí khoảng 300 tỷ đồng. Cấp tỉnh và các địa phương dành nguồn kinh phí để tổ chức mỗi năm hàng trăm hội diễn, hội thi, liên hoan văn hóa, văn nghệ, thể thao góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang Trương Quang Hải cho biết, để phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tiếp tục phát triển sâu rộng, thực chất và bền vững hơn nữa, thời gian tới, Bắc Giang tập trung ưu tiên nguồn lực đẩy mạnh công tác gia đình; đa dạng hóa tuyên truyền để người dân nhận thức đầy đủ ý nghĩa, mục tiêu, nội dung Phong trào, từ đó tích cực tham gia. Các cấp chính quyền tiếp tục huy động mọi nguồn lực để xây dựng và phát triển đồng bộ hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao ở cơ sở. Mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị cần coi trọng việc gắn các nội dung của Phong trào với thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh hằng năm....