Dự án áp dụng những tiến bộ kỹ thuật mới giúp nâng cao giá trị của giống chuối ngự Đại Hoàng (chuối tiến Vua) ở Hà Nam đã được triển khai từ tháng 1/2011.
Hiện nay, việc phát triển sản xuất chuối ngự Đại Hoàng còn bộc lộ nhiều hạn chế: Qui mô sản xuất nhỏ lẻ (bình quân diện tích đạt trên 1 sào/hộ). Giá bán sản phẩm trên thị trường khá cao, nhưng lợi nhuận chính lại chủ yếu lại rơi vào tay tư thương. Ông Trần Khắc Năm, một hộ trồng chuối ở xã Hòa Hậu cho biết: Giá 1 nải chuối tại vùng sản xuất chỉ 5.000 - 8.000 đồng trong lúc đó đến tay người tiêu dùng 15.000 – 20.000 đồng/nải, thậm chí có nơi bán tới 25.000 đồng/nải. Mức chênh lệch giá từ người sản xuất đến người tiêu dùng 10.000 – 20.000 đồng/nải. Đây là những lý do làm giảm hiệu quả kinh tế với người sản xuất và chưa thể hình thành vùng chuyên canh sản xuất cây ăn quả hàng hóa.
Mặc dù hiện nay chuối ngự Đại Hoàng đã được bảo hộ nhưng chưa có các biện pháp để quản lý và khai thác Chỉ dẫn địa lý (lợi thế của nông sản bảo hộ SHTT). Nhiều sản phẩm cùng loại (chất lượng cảm quan bên ngoài tương tự) được bán ra dưới tên chuối ngự dễ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Về lâu dài, sẽ gây khó khăn cho việc nhận dạng sản phẩm và làm giảm uy tín của sản phẩm với người tiêu dùng.
Do nhu cầu của thị trường vào mùng một, ngày rằm và dịp Tết Nguyên đán lớn nên người sản xuất bán cả chuối non cho thương lái thu gom. Việc bán chuối non đã làm mất đi danh tiếng và những giá trị đặc thù của sản phẩm như mùi thơm, vị ngọt...
Dự án phát triển sản xuất chuối ngự Đại Hoàng tại vùng bảo hộ Chỉ dẫn địa lý và vùng tiềm năng đã được triển khai với hoạt động đầu tiên là nhân giống chuối bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào. Các nhà khoa học tiến hành nhân giống 22.000 cây con và xây dựng vườn ươm giống ngoài thực địa. Trồng mới khoảng 7 ha trong vùng bảo hộ và thử nghiệm 3 ha vùng tiềm năng. Cùng với đó, ngành khoa học công nghệ Hà Nam đã phối hợp với chính quyền địa phương và người dân nghiên cứu, ứng dụng các biện pháp kỹ thuật tăng năng suất, phẩm chất, giải vụ, phòng trừ sâu bệnh và rấm chuối ngự Đại Hoàng.
Thực tế hiện nay cho thấy sản phẩm chuối ngự Đại Hoàng đã bước đầu định vị trên thị trường (cung không đủ cầu) và nhu cầu tiêu dùng sản phẩm tại các thị trường lớn đang gia tăng. Tuy nhiên, diện tích đất đai trong vùng bảo hộ và vùng tiềm năng chưa được khai thác hết (45 ha vùng Chỉ dẫn địa lý và 70 ha trong vùng tiềm năng). Do đó, các biện pháp cải tạo vườn tạp, phân bón hữu cơ, các kỹ thuật tối thiểu khác nhưng không làm giảm chất lượng sản phẩm đang được thực hiện là hết sức cần thiết. Cùng với đó là tăng giá bán cho người sản xuất bằng các biện pháp điều chỉnh mùa vụ, điều chỉnh tổ chức phân phối và phát triển kênh phân phối riêng cho chuối ngự Đại Hoàng. Bên cạnh đó, việc quản lý và phát triển Chỉ dẫn địa lý được thực hiện hiệu quả cũng sẽ giúp duy trì danh tiếng, chất lượng của sản phẩm và khắc phục những hạn chế từ sản xuất nhỏ lẻ của người nông dân, góp phần giữ vững được thương hiệu một loại quả đặc sản ở vùng đồng chiêm trũng Hà Nam.
Hồng Ninh