Xin ông cho biết trong thời gian qua ngành nông nghiệp của tỉnh có những giải pháp gì để khuyến khích phát triển nông nghiệp công nghệ cao, bước đầu đạt kết quả ra sao?
Trong xu thế hội nhập hiện nay, nông nghiệp tỉnh Tây Ninh đang có cơ hội lớn về thị trường để giải quyết đầu ra cho nông sản phẩm. Tuy nhiên, khó khăn thách thức cũng không nhỏ như: việc bảo hộ nông nghiệp của các quốc gia ngày càng tăng, sản phẩm cạnh tranh khi gia nhập thị trường thế giới, tiêu chuẩn nhất là an toàn thực phẩm ngày càng khắt khe. Do vậy, để tạo ra các sản phẩm vừa có chất lượng, vừa đạt tiêu chuẩn đồng thời phải có sức cạnh tranh thì việc sản xuất nông nghiệp nông nghiệp phải ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ, qui mô lớn là quá trình tất yếu . Do vậy để theo kịp xu hướng hướng thị trường, phát triển phải từng bước thay đổi cách nghĩ, cách làm.Có thể thấy, một số giải pháp mà tỉnh đã và đang thực hiện như sau:
Ông Võ Đức Trong, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tây Ninh
Về cơ chế chính sách, tỉnh cụ thể hóa và triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp gồm: Chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất; chính sách hỗ trợ phát triển chăn nuôi hộ, chính sách sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ và truy xuất nguồn gốc; đặc biệt tỉnh có chính sách đặc thù là chính sách hỗ trợ lãi vay phát triển thực hành sản xuất nông nghiệp tốt, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và hiện đang phối hợp xây dựng và tham mưu UBND ban hành chính sách đặc thù khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định 57/2018/NĐ-CP của Chính phủ. Kết quả đến nay đã thu hút nguồn lực đầu tư phát triển nông nghiệp với 24 dự án mới đầu tư vào nông nghiệp trên các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản với tổng vốn đăng ký trên 1.652 tỷ đồng, nâng tổng dố dự án đầu tư vào nông nghiệp trên đại bàn tỉnh lên 79 dự án với tổng vốn đăng ký 6.700 tỷ đồng; một số dự án đã di vào hoạt động và có kết quả bước đầu như nhà máy chế biến rau quả Tanifood, resort bò sữa đạt chuẩn GlobalGAP,…
Tỉnh đang rà soát định hướng các vùng chuyển đổi cây trồng nhất là cây trồng có giá trị gia tăng cao, phát triển những sản phẩm đang có nhu cầu lớn trong nước và xuất khẩu ; với diện tích trên 16.700 ha, nhất là rà soát quỹ đất các công ty nông nghiệp.
Tập trung đầu tư công để phát triển hạ tầng cho các vùng chuyển đổi sản xuất, nhất là hệ thống tưới, tiêu, đê bao; đồng thời xây dựng kế hoạch đầu tư công 2021 – 2025 để cơ bản hoàn chỉnh hạ tầng về đê đều, thủy lợi phục vụ việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, từng bước hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Cụ thể như các dự án "Tưới tiêu phía Tây sông Vàm Cỏ Đông", dự án “Phát triển chuỗi giá trị rau quả ứng dụng công nghệ thông minh thích ứng với khí hậu tại Việt Nam giai đoạn 2021 – 2026 trên địa bàn tỉnh” với tổng vốn dự kiến 1.399 tỷ đồng từ nguồn vốn vay ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB)…các dự án này sau khi hoàn thành sẽ góp phần hoàn chỉnh hạ tầng chuyển đổi cơ cấu câu trồng và tạo động lực thúc đẩy đầu tư nông nghiệp và nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh.
Từ những nỗ lực kể trên, giai đoạn 2016-2020 tỉnh đã chuyển đổi được trên 10.000 ha lúa, cao su, mía… sang trồng cây ăn quả, cây màu khác; đồng thời mô hình nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ caonhư: Sản xuất rau, cây ăn quả theo tiêu chuẩn ViệtGAP;sản xuất rau, hoa trong nhà kính, nhà màng, trồng rau trên giá thể; ứng dụng khá rộng rãi thiết bị tưới kết hợp với cung ứng dinh dưỡng; các mô hình trồng giống hoa lan nhiệt đới, dưa lưới công nghệ cao. Giá trị sản phẩm bình quân thu được trên 1 ha đất trồng trọt dự kiến đến năm 2020 đạt 100 triệu đồng, tăng 15,7% so với năm 2016 (giá trị tăng thêm đạt 13,6 triệu đồng/ha).
Ngoài ra, nhằm đáp ứng yêu cầu minh bạch sản phẩm cho cây ăn quả, chương trìnhđã triển khai thực hiện phầm mềm truy xuất nguồn gốc điện tử KIPUS cho nông dân trồng cây ăn quả và đăng ký thông tin vùng trồng và cơ sở đóng gói trái cây tươi trên địa bàn tỉnh Tây Ninh để cấp mã số xuất khẩu thị trường Trung Quốc. Hiện có 42 hộ thực hiện phần mềm KIPUS với diện tích 608 ha và được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp 46 mã vùng trồng với tổng diện tích 1.975 ha, gồm: Nhãn, chuối già Nam mỹ, chôm chôm, mít, thanh long.
Về chăn nuôi, tỉnh phát triển khá mạnh theo mô hình trang trại lạnh, quy mô lớn, chăn nuôi khép kín, đảm bảo an toàn sinh học, hệ thống thiết bị tự động và bán tự động như: phân phối thức ăn, nước uống tự động; sử dụng gieo tinh nhân tạo tạo giống lai ưu thế, lai chuyển giống, giống giới tính, vaccine phòng bệnh, vi sinh trong bảo vệ môi trường để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất và an toàn sinh học.
Xin ông cho biết định hướng của ngành nông nghiệp Tây Ninh trong thời gian tới?
Định hướng trong thời gian tới là tỉnh sẽ tiếp tục triển khai thực hiện các Quy hoạch và định hướng đã được phê duyệt như: định hướng phát triển vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao; quy hoạch phát triển thủy lợi đồng thời sắp xếp một số công ty nông nghiệp, định hướng một số vùng chuyển đổi mô hình sản xuất xây dựng các vùng chuyên canh phát triển nguyên liệu phục vụ xuất khẩu, chế biến.
Chú trọng tổ chức lại sản xuất theo hướng an toàn, theo chuỗi giá trị; tập trung phát triển vùng sản xuất cây ăn quả chuyên canh (mãng cầu, chuối, xoài, bưởi, thơm…) hướng đến xuất khẩu hoặc làm nguyên liệu chế biến xuất khẩu. Riêng đối với các cây trồng truyền thống ( mía, mì, lúa…) tiếp tục nâng cao giá trị gia tăng theo hướng đẩy mạnh thâm canh, cơ giới hóa đồng bộ, tăng năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản xuất, đảm bảo nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, phát triển một phần theo hướng hữu cơ để gia tăng giá trị sản phẩm.
Về chăn nuôi, tiếp tục đẩy mạnh phương thức chăn nuôi theo hướng trang trại thay dần hình thức chăn nuôi nhỏ lẻ phân tán kiểu truyền thống gắn với ứng dụng chuồng trại khép kín, trại lạnh trang thiết bị bán tự động, tự động, chăn nuôi công nghiệp, bảo đảm về môi trường, an toàn dịch bệnh.
Cạnh đó, tỉnh cũng rà soát quỹ đất các công ty nông nghiệp để tạo quỹ đất sạch thu hút doanh nghiệp đầu tư phát triển vào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, làm đầu tàu thu hút phát triển sản xuất nông hộ,giúp người nông dân tiếp cận và hiểu biết về ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, để họ chuyển đổi từ hình thức làm nông nghiệp truyền thống sang làm nông nghiệp sạch;
Đẩy mạnh các chương trình hỗ trợ sản xuất như khuyến nông, GAP, xây dựng bản đồ đất, xác định các vùng thích nghi cây trồng;
Đảm bảo nguồn lực để thực hiện các chính sách đã ban hành khuyến khích phát triển theo ngành, lĩnh vực tỉnh đã định hướng;
Tập trung nguồn lực, tái cơ cấu đầu tư công đểđẩy mạnh đầu tư hạ tầng phục vụ sản xuất như: Nâng cấp, duy tu, sửa chữa đầu tư mới các công trình thuỷ lợi tưới tiêu, chuyển đổi cây trồng, mở rộng vùng tưới; phát triển, nâng cấp hệ thống lưới điện đảm bảo cho hoạt động canh tác sản xuất; nâng cấp, mở rộng hạ tầng giao thông tại các vùng nguyên liệu, tạo điều kiện lưu thông hàng hóa dễ dàng. Tỉnh cũng sẽ đầu tư các trung tâm nghiên cứu ứng dụng chuyên sâu phục vụ phân tích đất, chẩn đoán dịch hại, kiểm soát an toàn thực phẩm;xây dựng chợ đầu mối kết hợp trung tâm thu gom nông sản; trung tâm dịch vụ kỹ thuật, thiết bị phục vụ cơ giới hóa nông nghiệp.
Về phát triển vùng chuyên canh cây ăn quả, hiện nay, việc sản xuất các cây trồng truyền thống của tỉnh như mía, mì, cao su gặp phải rất nhiều khó khăn, trong đó khó khăn về giá cả thị trường tiêu thụ (đối với mía, cao su)và dịch bệnh (đối với mì), trong khi đó các sản phẩm cây ăn trái hiện đang có thị trường tiêu thụ tốt, mang lại hiệu quả kinh tế cao, do vậy việc thực hiện chuyển đổi một phần diện tích canh tác cây trồng truyền thống (mía, mì, cao su) hiệu quả kinh tế thấp sang trồng cây ăn quả mang lại giá trị cao là hướng đi theo định hướng cơ cấu lại ngành nông nghiệp của tỉnh. Bước đầu tỉnh đã hình thành một số mô hình trồng cây ăn quả như: Mô hình trồng mãng cầu không sử dụng thuốc trừ sâu (sử dụng bao trái) gần 300ha quanh khu vực chân núi Bà Đen của Công ty cổ phần NATANI (tại xã Thạnh Tân, thành phố Tây Ninh) cùng nhiều hộ dân tại các xã Tân Hưng (huyện Tân Châu), xã Phan (huyện Dương Minh Châu)... đem lại thu nhập cho người dân tăng thêm khoảng 200 triệu đồng/ha/năm so với hình thức sản xuất truyền thống; mô hình trồng xem cây có múi với sầu riêng tại huyện Tân Châu với diện tích 50 ha, thu nhập bình quân thu được sau khi trừ chi phí khoảng 300 triệu đồng/năm/ha…Song song đó, với việc nhà máy chế biến rau quả Tanifood đi vào hoạt động với công suất 149.000 tấn nguyên liệu/năm với kế hoạch phát triển 5.000 ha vùng nguyên liệu (hiện đã ký hợp đồng tiêu thụ 296 ha) sẽ từng bước hình thành chuỗi liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ sản phẩm đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm cũng như hiệu quả sử dụng đất trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đang hỗ trợ nhà máyTanifood triển khai thử nghiệm một số giống cây ăn quả; đồng thời phát triển vùng nguyên liệu tập trung dự kiến tại Phước Minh, Phước Ninh (huyện Dương Minh Châu); Tân Phong, Trà Vong (huyện Tân Biên) và một số huyện khác. trong đó, ngành nông nghiệp sẽ hỗ trợ đầu tư hạ tầng vùng nguyên liệu, phối hợp với Công ty phân tích các mẫu đất, mẫu nước tại các vùng nguyên liệu để đảm bảo nguồn giống cây ăn quả phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương; tiến hành thực hiện thí điểm các mô hình khuyến nông tại các vùng này và đến năm 2020 sẽ tổ chức hội thảo để đánh giá, tuyên truyền, nhân rộng mô hình trong dân.
Xin cám ơn ông!