Một trong những vấn đề được đề cập trong hội nghị giao ban đầu năm Giáp Ngọ của ngành văn hóa, thể thao và du lịch là việc tiếp thị du lịch trong bối cảnh hội nhập, hướng mục tiêu thu hút khoảng 8 triệu lượt khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong năm con ngựa. Đã có sự tranh luận gay gắt giữa đại diện lãnh đạo cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, các địa phương và cộng đồng doanh nghiệp du lịch... xung quanh những bất cập và những giải pháp cần tháo gỡ trong hoạt động du lịch hiện nay.
Du lịch bằng xích lô được nhiều khách nước ngoài lựa chọn khi đến Việt Nam. Ảnh: Lê Phú |
|
Những câu hỏi được đặt ra xung quanh việc đào tạo nhân lực du lịch, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp du lịch (chính sách thuế), mở rộng diện miễn thị thực, quản lý phương tiện vận chuyển khách du lịch, xử lý tình trạng cướp giật, chèn ép khách; nhà vệ sinh công cộng; kinh phí dành cho xúc tiến du lịch... các câu hỏi này đã được lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, lãnh đạo Tổng cục Du lịch và nhiều địa phương ghi nhận.
Không đề cập vấn đề vĩ mô, một đại biểu nêu một ví dụ tưởng là nhỏ, nhưng có tính thuyết phục cao, đó là cách tiếp thị du lịch của Thừa Thiên - Huế. Thông qua chương trình phối hợp với Đại học Hawaii (Mỹ), tỉnh mở lớp tập huấn về du lịch cho hơn 300 người đạp xích lô. Từ thái độ niềm nở, nhã nhặn với khách, đến việc bồi dưỡng kiến thức lịch sử, văn hóa... để họ có thể trở thành hướng dẫn viên du lịch đã được đưa vào chương trình tập huấn.
Cách làm của Thừa Thiên - Huế không “đao to búa lớn”, nhưng được đánh giá là cách tiếp thị hiệu quả, góp phần quảng bá hình ảnh đẹp của du lịch Việt Nam tới du khách quốc tế. Lâu nay, trong suy nghĩ của nhiều người, xích lô ở Việt Nam đơn giản chỉ là cái nghề “thấp kém” và có không ít điều tiếng (giành giật, ứng xử thiếu văn hóa với du khách, lừa gạ du khách). Điều đó ít nhiều đã làm “rầu” một sản phẩm du lịch (du lịch bằng xích lô) vốn rất được nhiều khách du lịch nước ngoài lựa chọn khi tới Việt Nam.
Trong bối cảnh xích lô cũng như nhiều sản phẩm du lịch mang tính đặc trưng của Việt Nam đang bị lãng quên, đa số khi quảng cáo chương trình du lịch chỉ dùng những hình ảnh “đao to, búa lớn”..., thì cách làm của Thừa Thiên - Huế được coi là cách làm “độc” và nhận được sự ủng hộ của dư luận.
Một vấn đề khác cũng được nhiều đại biểu đề cập, cần phải đặc biệt chú trọng tới việc tạo dựng một môi trường du lịch thân thiện với du khách. Báo chí từng nhiều lần lên tiếng về "thảm họa" du lịch Việt Nam do những hành vi chèo kéo, "chặt chém", bám khách, ăn xin, giá cả niêm yết không công khai..., tạo ấn tượng xấu với du khách. Vậy nên, khái niệm "du lịch có trách nhiệm" được xới lên không chỉ là một đòi hỏi tất yếu, mà còn nhằm làm thay đổi tư duy về phát triển du lịch nước nhà.
Trong “Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn 2030”, Chính phủ yêu cầu các địa phương tự chủ hơn trong quá trình triển khai "du lịch có trách nhiệm" nhằm góp phần phát triển kinh tế, xã hội của chính địa phương. Trong bối cảnh du lịch Việt Nam đang đứng trước thực trạng phát triển thiếu tính bền vững và cạnh tranh thiếu lành mạnh, thì việc triển khai "du lịch có trách nhiệm" cần được ứng xử như một phương thức tiếp cận cơ bản nhằm đem đến lợi ích thiết thực không chỉ cho du khách nước ngoài, mà cho cả khách du lịch nội địa.
Muốn vậy, cần phải xây dựng một hệ thống trách nhiệm (văn hóa, kinh tế xã hội, môi trường...) và các giải pháp thực thi nghiêm ngặt. Cụ thể, khi phát triển các dự án du lịch, cần đánh giá tác động kinh tế - xã hội, xác định rõ ưu tiên loại hình nào phát triển phù hợp, mang lại lợi ích cho cộng đồng dân cư địa phương và giảm thiểu các tác động tiêu cực tới đời sống của họ. Phát triển du lịch phải gắn liền với việc bảo vệ các di sản văn hóa (cả vật thể và phi vật thể), bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, môi trường...
Đã có nhiều giải pháp được đưa ra, như sự nỗ lực, phối hợp giữa chính quyền địa phương và ngành du lịch nhằm tạo môi trường thân thiện cho du khách. Nhưng để môi trường du lịch thật sự trong sạch, có lẽ chỉ tuyên truyền thôi chưa đủ. Điều cần làm trước hết là cần gạt bỏ cho được thói trục lợi, kiếm tiền bất chính trong hoạt động du lịch. Ðã đến lúc, các cơ quan chức năng phải có những biện pháp đồng bộ, kiên quyết nhằm xử lý triệt để và làm thay đổi căn bản ý thức làm du lịch chộp giật.
Việc làm trong sạch, lành mạnh môi trường du lịch, xây dựng điểm đến an toàn, hấp dẫn cho du khách phải từ những việc nhỏ như một nụ cười thân thiện, bán đúng giá, nhà vệ sinh đạt chuẩn... Muốn thế cần sự vào cuộc của nhiều ngành, nhiều địa phương và sự cộng tác của mỗi người dân. Không phát huy được vai trò của người dân thì khó hy vọng vào một môi trường du lịch an toàn, thân thiện cho du khách.
Yến Nhi