Hồ Hòa Bình trải dài trên địa bàn 19 xã thuộc 5 huyện, thành phố. Lòng hồ được bao bọc bởi các dãy núi đá cao, có thảm thực vật đa dạng, phong phú, có nhiều đảo lớn, nhỏ được ví như Hạ Long trên cạn với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, phong cảnh hữu tình. Ven hồ có nhiều thôn, bản người Mường, Tày, Thái, Dao còn giữ được những nếp nhà cổ truyền thống với tập tục văn hóa giàu bản sắc, có Di tích lịch sử đền thờ Bà Chúa Thác Bờ nổi tiếng…
Hồ Hòa Bình có tiềm năng du lịch rất lớn nhưng thực sự chỉ được đánh thức, khai thác làm du lịch trong hai năm gần đây, khi khu vực hồ Hòa Bình nằm trong vùng du lịch trung tâm phía Bắc đã được Thủ tướng phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia hồ Hòa Bình ngày 1/8/2016.
Tỉnh Hòa Bình đã xây dựng Nghị quyết chuyên đề và kế hoạch cụ thể phát triển Khu du lịch hồ Hòa Bình, phấn đấu đến năm 2025 cơ bản đạt các điều kiện trở thành Khu du lịch quốc gia. Đến năm 2030, Khu Du lịch hồ Hòa Bình trở thành Khu Du lịch quốc gia có hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật tương đối đồng bộ, hiện đại. Sản phẩm du lịch có chất lượng cao, đa dạng, phong phú, có thương hiệu, đậm bản sắc văn hóa các dân tộc Hòa Bình. Khu Du lịch hồ Hòa Bình trở thành trung tâm du lịch lớn nhất của tỉnh, là một trong 12 khu du lịch trọng tâm của vùng trung du miền núi Bắc Bộ.
Khởi động chương trình phát triển du lịch vùng hồ Hòa Bình, từ năm 2017, Hòa Bình có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp, hộ kinh doanh làm du lịch. Tỉnh chủ trương ưu tiên nguồn lực từ ngân sách để đầu tư kết cấu hạ tầng điện, giao thông, cảng, bến, hệ thống cung cấp nước, hạ tầng viễn thông; hỗ trợ, tạo điều kiện cho các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch, khu du lịch sinh thái, nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi, giải trí tại Khu Du lịch hồ Hòa Bình.
Tỉnh xây dựng các dự án thu hút doanh nghiệp, nhà đầu tư phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng như: sản phẩm du lịch tâm linh đền thác Bờ, huyện Cao Phong và Đà Bắc; đền Đôi Cô, xã Hiền Lương (Đà Bắc); phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng tại các xóm: Ngòi, Trụ, Ké, Đá Bia… ưu tiên phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, du lịch tìm hiểu văn hóa các dân tộc, phát triển các sản phẩm du lịch hỗ trợ…
Ông Lưu Huy Linh, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: Hoạt động đầu tư du lịch trên hồ Hòa Bình khá sôi động. Nhiều dự án đang nghiên cứu khảo sát, nhiều dự án đang triển khai đầu tư, khả thi. Trong tương lai sẽ hình thành những sản phẩm du lịch đa dạng, chất lượng, tạo sức hút đối với du khách trong và ngoài nước.
Xã Ngòi Hoa, huyện Tân Lạc nằm trong vùng lõi quy hoạch phát triển khu du lịch hồ Hòa Bình đang là điểm hấp dẫn của các doanh nghiệp, nhà đầu tư. Địa bàn xã có 5 dự án khảo sát, nghiên cứu đầu tư vào lĩnh vực du lịch. Trong đó, dự án lớn nhất là của Công ty Cổ phần Du lịch Hòa Bình. Ông Vũ Duy Bổng, Giám đốc Công ty cho biết: Công ty đã hoàn thành đầu tư đưa vào vận hành hai du thuyền 3 sao cao cấp phục vụ du lịch lòng hồ; đầu tư khu du lịch cộng đồng bản Ngòi, xã Ngòi Hoa đã hoàn thiện, đi vào hoạt động với 7 nhà sàn đạt chuẩn để đón khách trong nước và quốc tế.
Công ty đã khánh thành hạng mục Công viên nước nổi lớn nhất Việt Nam với 34 cụm trò chơi kết cấu phao nổi trên mặt nước và các môn thể thao dưới nước như mô tô, thuyền bơm hơi, cano câu cá, cụm bể bơi nổi cùng các môn thể thao truyền thống địa phương như đua bè mảng, chèo thuyền tôm... Công ty đang triển khai dự án tổ hợp khách sạn 5 sao tại đảo Sung, xã Tiền Phong (Đà Bắc) diện tích quy hoạch khoảng 150 ha với tổng mức đầu tư lên tới hàng trăm tỷ đồng. Dự kiến trong năm 2019, công ty sẽ đưa một số hạng mục vào khai thác đón khách, hướng tới phân khúc thị trường khách du lịch có thu nhập cao.
Công ty Cổ phần đầu tư Lạc Hồng triển khai dự án du lịch sinh thái hồ Hòa Bình tại xóm Liếm với tổng mức đầu tư khoảng 800 tỷ đồng. Dự án đang triển khai giải phóng mặt bằng, dự kiến sẽ xây dựng hệ thống khách sạn, biệt thự cung cấp sản phẩm du lịch có chất lượng trên hồ Hòa Bình. Tỉnh đã quyết định chủ trương đầu tư cho Công ty Hoàng Sơn triển khai dự án Khu Du lịch sinh thái Ngòi Hoa với mức đầu tư khoảng 474 tỷ đồng…
Nhiều doanh nghiệp đã quan tâm khảo sát dự kiến đầu tư vào lĩnh vực du lịch tại các khu vực khác trên hồ Hòa Bình. Công ty Đại Doanh khảo sát đầu tư tại xã Ngòi Hoa và Hiền Lương, trong đó đề nghị tỉnh chấp thuận cho nghiên cứu khảo sát, lập hồ sơ quyết định chủ trương đầu tư dự án trồng rừng kết hợp với du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng tại xã Hiền Lương. Công ty Hanbek đang khảo sát nghiên cứu dự án phức hợp nghỉ dưỡng gồm hệ thống cáp treo và các công trình vui chơi giải trí tại xã Thái Thịnh và phường Thái Bình, thành phố Hòa Bình.