Theo đánh giá của nhà tài trợ và các đối tác, Dự án “Tăng cường hoạt động du lịch tại các huyện sâu trong đất liền tỉnh Quảng Nam” đã thành công bước đầu trong việc giới thiệu và xây dựng một phương pháp tiếp cận mới nhằm phát triển du lịch dựa vào cộng đồng, khai thác tiềm năng du lịch, hướng đến giảm nghèo bền vững thông qua việc tạo công ăn việc làm tại chỗ cho người dân trong vùng dự án.
Vợ chồng già làng, nghệ nhân Ykoong giới thiệu nét văn hóa của dân tộc Cơ Tu. |
Dự án “Tăng cường hoạt động du lịch tại các huyện sâu trong đất liền tỉnh Quảng Nam” do chính phủ Luxembourg tài trợ và các đối tác gồm Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch, Sở Lao động - Thương binh - Xã hội, Sở Công Thương, Liên minh Hợp tác xã, Hội phụ nữ, Hiệp hội du lịch và cộng đồng các địa phương tỉnh Quảng Nam thực hiện từ tháng 6 năm 2011. Một trong 3 hợp phần quan trọng nhất của dự án này là: Phát triển chuỗi giá trị nhằm quảng bá các điểm du lịch sâu trong đất liền, du lịch sinh thái, phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa vật thể và phi vật thể trên cơ sở dựa vào tiềm năng của cộng đồng để làm du lịch nhằm hướng tới mục tiêu tạo việc làm ổn định và giảm nghèo bền vững.
Hướng đến phát triển bền vững
Bà Nguyễn Thị Huyền, Điều phối viên quốc gia dự án “Tăng cường hoạt động du lịch tại các huyện sâu trong đất liền tỉnh Quảng Nam” (SIT/ILO) cho biết: Dự án nhằm giảm nghèo thông qua các hoạt động tạo việc làm bền vững cho cộng đồng, nhất là phụ nữ và thanh niên. Dự án đã và đang tạo điều kiện, hỗ trợ phát triển và thực hiện một chương trình thống nhất vì mục đích giảm nghèo, có tính đến những vấn đề bình đẳng giới trong sự phát triển của doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, lữ hành. Do vậy sự phát triển nguồn nhân lực tại chỗ, phát triển và quảng bá sản phẩm du lịch sinh thái, du lịch văn hóa vật thể và phi vật thể, hướng cộng đồng vào sự phát triển bền vững là ưu tiên hàng đầu.
Thiếu nữ Cơ Tu biểu diễn điệu mua Tung tung ja ja. |
Sau hai năm thực hiện, dự án “Tăng cường hoạt động du lịch tại các huyện sâu trong đất liền tỉnh Quảng Nam” bước đầu đã để lại dấu ấn tích cực trong cộng đồng các dân tộc ở vùng sâu tỉnh Quảng Nam, trong đó mô hình phát triển du lịch ở hai làng Bhơ Hồông, thuộc xã Sông Kôn và Đhrôồng, thuộc xã Ta Lu, huyện Đông Giang, nơi sinh sống của đồng dân tộc Cơ Tu là biểu hiện rõ nhất. Làng Bhơ Hồông và Đhrôồng nằm giữa khung cảnh hoang sơ và hùng vĩ của đại ngàn, cách trung tâm du lịch phố cổ Hội An khoảng 80 km, nằm trên tuyến đường chính nối thành phố Đà Nẵng với các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam và nằm trên tuyến đường Hồ Chí Minh huyền thoại.
Điệu múa Tung tung já já của đồng bào Cơ Tu say đắm du khách |
Ở làng Bhơ Hồông và Đhrôồng, các sản phẩm dệt thổ cẩm nổi tiếng gắn với nụ cười thân thiện, mến khách, đời sống văn hóa tiềm tàng của cộng đồng các dân tộc thiểu số nơi đây cộng với tiềm năng về phát triển du lịch sinh thái, văn hóa đã được các đối tác của dự án “Tăng cường hoạt động du lịch tại các huyện sâu trong đất liền tỉnh Quảng Nam” và các công ty lữ hành du lịch phát hiện và đánh giá cao.
Phong phú sản phẩm du lịch
Để thực hiện dự án, tất cả các yếu tố cần thiết về làng du lịch dựa vào cộng đồng như các ban quản lý, các tổ dịch vụ, các đối tác bên ngoài, các loại hình nghệ thuật về bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc đều đã được khôi phục và xác lập tại hai làng Bhơ Hồông và Đhrôồng. Đồng bào vừa là đối tượng chính, vừa là người được hưởng lợi trực tiếp từ dự án được lựa chọn để tham gia vào từng phần việc cụ thể và được tập huấn kỹ năng để tham gia vào mô hình du lịch dựa vào cộng đồng. Các kiến thức về kỹ năng phục vụ như giao tiếp, buồng phòng để tiếp xúc với du khách lưu trú qua đêm, các khóa đào tạo dịch vụ ẩm thực cho du khách nghỉ ngơi ở làng, các khóa đào tạo về hướng dẫn viên du lịch tại địa phương, những câu chuyện dân gian, các loại hình âm nhạc, nghệ thuật truyền thống... đã được khơi dậy và được tổ chức một cách hợp lý để cung cấp kỹ năng cho đồng bào nhằm phục vụ du khách một cách tốt nhất.
Gìa làng Ykoong biểu diễn nhạc cụ dân tộc Cơ Tu. |
Hiện tại ngành chức năng tỉnh Quảng Nam còn đang xúc tiến chương trình xây dựng thương hiệu cho tuyến đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại. Hy vọng với cung đường huyền thoại này cộng với những nét văn hóa truyền thống tiềm tàng của cộng đồng dân tộc Cơ Tu sẽ góp phần làm phong phú thêm các gói sản phẩm cho làng du lịch Bhơ Hồông và Đhrôồng.
Ông Đinh Hài, Giám đốc Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch Quảng Nam, Phó Trưởng ban chỉ đạo dự án “Tăng cường hoạt động du lịch tại các huyện sâu trong đất liền tỉnh Quảng Nam”, nhận xét: Du lịch cộng đồng với việc tạo ra các gói sản phẩm như: Cung cấp dịch vụ lưu trú tại nhà đồng bào, cung cấp dịch vụ đa dạng với các sản phẩm truyền thống, hướng dẫn tham quan, du lịch và các hoạt động vui chơi giải trí cũng như đáp ứng nhu cầu thưởng thức các loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống, các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể... cho du khách là những thế mạnh đang bắt đầu được phát huy tại làng du lịch Bhơ Hồông và Đhrôồng. Tuy nhiên, tất cả các hoạt động trên cũng mới chỉ dừng lại trong phạm vi tổ chức làng, mô hình này sẽ gặp không ít khó khăn trong việc nhân rộng ra các vùng khác.
Từ những kết quả bước đầu của mô hình phát triển du lịch cộng đồng, Tổ chức ILO và các đối tác tham gia dự án đề xuất các giải pháp trong thời gian tới như: Tỉnh Quảng Nam nên tiếp tục kinh phí để phát triển nguồn nhân lực tại chỗ, đào tạo kỹ năng làm du lịch cộng đồng cho đồng bào các dân tộc thiểu số ở các huyện vùng sâu trong đất liền; đầu tư phát triển và quảng bá các điểm đến trên cơ sở phát huy thế mạnh về tiềm năng du lịch sinh thái, du lịch văn hóa. Đặc biệt để nhân rộng mô hình phát triển du lịch cộng đồng, tỉnh Quảng Nam nên liên kết với các địa phương trong khu vực nhằm kết nối thị trường cho các sản phẩm du lịch của địa phương để tạo ra chuỗi sản phẩm có giá trị cao và bền vững.
Bài và ảnh:Đoàn Hữu Trung