Muốn được cấp sổ đỏ, phải mất phí bôi trơn 8 triệu đồng, đó là vấn đề được đại biểu Nguyễn Sĩ Cương, Ủy viên thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội nêu tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 29/9. Theo đại biểu Cương, một số hộ dân ở khu đô thị Mễ Trì Thượng (Hà Nội) vì quá bức xúc nên đã phản ánh tới ông như vậy. Ai nộp tiền thì được cấp sổ ngay, còn ai không nộp thì phải chờ và chờ không biết đến bao giờ. Người dân nghi ngờ có đường dây tiêu cực giữa chủ đầu tư với cơ quan chức năng.
Phải thấy rằng, mục đích của việc cấp sổ đỏ là để tăng cường quản lý nhà nước về sử dụng đất đai, nhà ở và tránh thất thu cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, trước thực tế còn tồn đọng một số lượng lớn diện tích đất, nhà ở chưa có sổ đỏ, đồng nghĩa với việc còn nhiều bất cập trong công tác quản lý, sử dụng đất; ngân sách sẽ tiếp tục thất thu, còn người dân vẫn chịu nhiều thiệt thòi khi chưa được cấp sổ đỏ.
Còn nhớ, tại cuộc giao ban báo chí tháng 7/2014 của Thành ủy Hà Nội, đại diện lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố thông báo, Hà Nội có hơn 76.000 căn hộ thuộc các dự án nhà ở tại các khu chung cư, khu đô thị đã bàn giao nhà, nhưng người dân vẫn chưa được cấp sổ đỏ, trong đó có cả những dự án đã làm đúng thủ tục. Tại nhiều khu đô thị, người dân đã dọn đến sinh sống ổn định từ nhiều năm nay, nhưng vẫn chưa có sổ đỏ. Khi người dân mang bức xúc hỏi chủ đầu tư, thì họ chỉ nhận được câu trả lời hết sức chung chung! Thực tế, nhiều chủ đầu tư còn gây khó khăn trong việc hoàn thiện hồ sơ, xuất hóa đơn và công nhận hoàn thành nghĩa vụ tài chính của khách hàng, cũng như việc chậm cung cấp hồ sơ pháp lý để khách hàng hoàn tất thủ tục làm sổ đỏ.
Mặc dù pháp luật đã quy định, doanh nghiệp đầu tư xây dựng khu đô thị, nhà chung cư phải có trách nhiệm nộp hồ sơ làm sổ đỏ cho khách hàng. Tuy nhiên, do còn nhiều lỗ hổng trong quy định của pháp luật, nên doanh nghiệp không chịu nộp hồ sơ làm sổ đỏ cho cơ quan chức năng, thì cũng không đủ chế tài để xử lý. Ngay việc người dân muốn tự đi làm sổ đỏ, nhưng chủ đầu tư không cho rút hồ sơ thì cũng chịu. Theo một chuyên gia về bất động sản, quy định chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm làm sổ đỏ cho khách hàng khi chưa có chế tài kèm theo đã khiến nhiều chủ đầu tư “nhờn”, thậm chí lợi dụng chính sách này để chậm làm sổ đỏ và tất nhiên là chậm đóng thuế…
Nhẩm tính trên số căn hộ chưa được làm sổ đỏ tại các khu đô thị ở Hà Nội, cũng sẽ thấy các doanh nghiệp bất động sản đang tư lợi hàng nghìn tỷ đồng tiền thuế của Nhà nước, tiền của người mua nhà để sử dụng vào các mục đích khác. Không những gây thất thu ngân sách, các chủ đầu tư cũng đang bộc lộ một sự coi thường chính sách, pháp luật của Nhà nước. Có lẽ, cần một chế tài mạnh mẽ, kiên quyết hơn với những khung hình phạt rõ ràng đối với những chủ đầu tư chậm làm sổ đỏ để khiến câu chuyện sổ đỏ đi theo một hướng khác.
Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc chậm cấp sổ đỏ diễn ra chủ yếu là ở các dự án nhà ở mà chủ đầu tư vi phạm Luật Đất đai, Luật Xây dựng, chưa nộp tiền sử dụng đất, chưa thực hiện đúng cam kết với chính quyền hoặc chưa hoàn thành các yêu cầu về cơ sở hạ tầng, cảnh quan đô thị. Bên cạnh đó, chính quyền các cấp ở một số địa phương còn thiếu quyết tâm, chưa thật sự vào cuộc để chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, giải quyết khó khăn, vướng mắc. Cá biệt ở một số nơi vẫn có tình trạng cán bộ gây nhũng nhiễu, phiền hà cho người dân, có nơi còn tâm lý chỉ muốn giải quyết riêng lẻ, không muốn triển khai đồng loạt.
Để gỡ “nút thắt” trong việc cấp sổ đỏ, có ý kiến cho rằng, thay vì để cho các hộ dân phụ thuộc hoàn toàn vào chủ đầu tư, Nhà nước cần có quy định pháp lý với chế tài chặt chẽ về vấn đề này. Chỉ khi có những quy định pháp lý chặt chẽ, những chế tài pháp lý nghiêm khắc, mới mong giải quyết được những vướng mắc giữa người dân và chủ đầu tư. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát nhằm phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh cán bộ, công chức có hành vi tiêu cực, gây nhũng nhiễu trong quá trình thực thi công vụ.