Còn nhớ, khi hai bộ quy tắc ứng xử nói trên được lấy ý kiến trước khi ban hành cách đây hơn 1 năm, dư luận đã có nhiều ý kiến trái chiều. Bên cạnh băn khoăn về tính khả thi, nhiều người cho rằng các nội dung đưa ra trong bộ quy tắc là thừa vì chúng đã được quy định trong các văn bản pháp quy cao hơn, như quyết định của Chính phủ về văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước hay quy định của Bộ Nội vụ về quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức trong bộ máy chính quyền địa phương.
Tại phiên giải trình, báo cáo do Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung ký đã nêu hàng loạt trường hợp cán bộ, công chức, viên chức chưa chấp hành nghiêm kỷ cương trong thực thi công vụ. Ví dụ cụ thể là các sự việc nhũng nhiễu làm giấy chứng tử ở phường Văn Miếu hay vụ Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân hách dịch khi đi ăn trưa. Báo cáo cho rằng đây là bài học cán bộ, công chức cần rút kinh nghiệm trong giao tiếp, ứng xử với công dân.
Lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao – cơ quan thường trực thực hiện hai bộ quy tắc ứng xử - cũng thẳng thắn chỉ ra nhiều tồn tại hạn chế. Trong năm qua, các đoàn liên ngành của thành phố đã tiến hành gần 700 cuộc kiểm tra ở các cấp khác nhau, phát hiện, xử lý 45 trường hợp cán bộ, công chức vi phạm. Một số nơi vẫn còn tình trạng cò mồi làm các thủ tục giấy tờ, như khám sức khỏe đổi giấy phép lái xe. Ở nơi công cộng nhiều người dân vẫn có những hành vi thiếu văn minh.
Ba chủ tịch của các xã Di Trạch (huyện Hoài Đức), Thạch Thán (huyện Quốc Oai) và phường Dịch Vọng Hậu (quận Cầu Giấy) đã phải giải trình về tình trạng cán bộ đi đám cưới trong giờ làm việc, không xử lý giấy tờ kịp thời cho người dân, nói chuyện làm việc riêng trong giờ làm việc…
Công bằng mà nói, sau hơn 1 năm triển khai các bộ quy tắc, hành vi ứng xử của viên chức, công chức đã có những chuyển biến đáng kể. Họ đã chấp hành nghiêm hơn về kỷ luật về giờ giấc, kỷ cương hành chính. Thái độ ứng xử trong giao tiếp với dân đã dần đúng mực, nhất là ở các bộ phận một cửa ở phường. Tại nơi công cộng, người dân cũng ý thức hơn trong việc không ngắt hoa bẻ cành, vứt rác bừa bãi. Việc niêm yết công khai, rõ ràng các quy định, đường dây nóng tại nơi công sở không chỉ giúp người dân dễ dàng liên hệ, phản ánh với lãnh đạo khi cần, mà còn là sự nhắc nhở thường xuyên để mỗi cán bộ, công chức soi vào tự chấn chỉnh mình trong công việc hằng ngày.
Những kết quả tích cực ban đầu dù chưa đạt được như kỳ vọng, nhưng việc chọn thực hiện hai bộ quy tắc ứng xử cho phiên giải trình cho thấy Hà Nội đang rất coi trọng một lĩnh vực đặc thù vốn được người dân cả nước trông đợi bấy lâu. Đó là xây dựng hình ảnh của Thủ đô không chỉ là một trung tâm chính trị, kinh tế, đối ngoại, mà còn phải là biểu tượng của sự văn minh, của nét thanh lịch vốn có của người Hà Thành. Các cuộc giám sát và tiếp xúc cử tri cho thấy, có hơn 40% ý kiến, kiến nghị liên quan đến việc xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.
Xét cho cùng, kinh tế dù tăng trưởng tích cực đến đâu, đời sống vật chất dù có được nâng cao đến mấy, nhưng nếu chất lượng dịch vụ công không đáp ứng được yêu cầu, môi trường văn hóa, tinh thần không theo kịp thì người dân sẽ không bao giờ được hưởng trọn vẹn thành quả của sự phát triển.