Mạng xã hội Discord. Ảnh: AP
Cộng đồng này chỉ chiếm một góc rất nhỏ trên internet. Nhóm này xuất hiện trên Discord, một ứng dụng mạng xã hội và là nơi những người trẻ tuổi hâm mộ wow_mao trao đổi những hình ảnh kỹ thuật số hài hước, kể những câu chuyện cười, đôi khi là vô vị.
Cuối tuần qua, cộng đồng nhỏ bé của wow_mao đã trở thành tâm điểm chú ý của quốc tế sau khi biết rằng một người kiểm soát nội dung trong nhóm trên Discord đã đăng hình ảnh về các tài liệu bị rò rỉ nêu chi tiết thông tin tình báo bí mật của Lầu Năm Góc.
Điều này hơi quá sức xử lý với wow_mao. Wow_mao đã nói trong một cuộc phỏng vấn ngày 11/4 rằng mình là một sinh viên đại học 20 tuổi sống ở Anh. Trong một video trên YouTube một ngày trước đó, sinh viên này cho biết: “Tôi chỉ là một người nổi tiếng siêu nhỏ trên internet và tôi muốn giữ nguyên như vậy”.
Xung đột giữa văn hóa internet của giới trẻ và an ninh quốc gia có vẻ là điều khó hiểu, nhưng điều này đã xảy ra với tần suất ngày càng tăng trong những năm gần đây. Việc xuất hiện các tài liệu mật trên Discord là một lời nhắc nhở rằng thế giới kỹ thuật số ngày càng ảnh hưởng đến cuộc sống thực theo những cách đôi khi nguy hiểm.
Chính quyền Mỹ đã tìm cách hạn chế thiệt hại từ vụ thông tin bị rò rỉ. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã mở một cuộc điều tra về vụ rò rỉ vào ngày 7/4, nhưng các quan chức cấp cao Mỹ không biết nhiều về vụ rò rỉ. Ông John F. Kirby, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cho biết ngày 10/4: “Chúng tôi không biết ai đứng sau vụ này. Chúng tôi không biết động cơ là gì. Chúng tôi không biết có thể có những gì khác ở ngoài đó”.
Trong những năm gần đây, có lẽ không có nơi nào trên internet lại lý tưởng cho những cuộc trò chuyện phù phiếm, tự do hơn Discord - vốn bắt đầu chỉ là một nơi dành cho những người chơi trò chơi điện tử rồi trở nên phổ biến trong thời kỳ đại dịch. Phần lớn những gì xảy ra trên các máy chủ Discord (tức các nhóm trò chuyện) là vô thưởng vô phạt, chẳng hạn như người hâm mộ âm nhạc thảo luận về nghệ sĩ yêu thích và người chơi trò chơi điện tử Minecraft trao đổi meme (hình ảnh phổ biến trên internet).
Tuy nhiên, những cuộc trò chuyện tự do trong nhóm End of Wow Mao Zone cũng như trong nhiều nhóm khác giống như vậy đôi khi có thể chuyển sang chủ đề đen tối hơn. Những nhóm đó đôi khi được mô tả là “anh em họ” ít độc hại hơn của 4chan - một bảng tin ẩn danh cực hữu vốn từng chia sẻ và phổ biến các thuyết âm mưu QAnon. Nhiều người dùng 4chan dành thời gian cả trên Discord và 4chan, chia sẻ các meme kỹ thuật số và trò chuyện với bạn bè.
Ông Dale Beran, giảng viên tại Đại học Morgan State, nói về các thành viên trong những nhóm này: “Nếu một thanh niên không có triển vọng lang thang trên 4chan, thì chắc chắn người này cũng đang tham gia một số nhóm trò chuyện trên Discord và có thể là một số nhóm Discord khá đen tối”.
Nhưng trang trên vẫn chủ yếu dựa vào các báo cáo từ người dùng để phát hiện sự cố, đặc biệt là trên các nhóm trò chuyện Discord riêng tư, chỉ dành cho người được mời. Discord được chia thành các phòng trò chuyện cơ bản, gồm các nhóm công khai lớn có hoạt động kiểm duyệt nội dung nghiêm ngặt và những nội dung riêng tư nhỏ hơn có thể có ít hoặc không bị kiểm duyệt. Discord cho biết họ đang hợp tác với một cuộc điều tra của cơ quan thực thi pháp luật về các tài liệu bị rò rỉ, nhưng từ chối bình luận thêm.
Trong một cuộc trò chuyện trực tiếp trên nhóm End of Wow Mao Zone ngày 10/4, người dùng đã dành thời gian chủ yếu để nói về phim ảnh và phàn nàn về cha mẹ. Nhưng đôi khi họ sử dụng ngôn ngữ phân biệt chủng tộc một cách công khai. Đối với những người trẻ tuổi, những phòng trò chuyện nói xấu kiểu này có thể có sức hấp dẫn đặc biệt.
Ông Beran nhận định: “Đây là thứ ngôn ngữ riêng mà các câu hỏi của họ có thể được trả lời bằng ngôn ngữ mà chỉ họ hiểu. Họ lớn lên trong môi trường ngập những meme và hành vi kỳ lạ. Những cộng đồng như vậy thoạt đầu có vẻ vô hại nhưng khi đi đến mức cực đoan, nó trở thành một vấn đề tội phạm rất khó giải quyết, hoặc một vấn đề khủng bố”.
Trước đây, những người chơi trò chơi điện tử đã tiết lộ các bí mật quân sự mật để chứng minh quan điểm trong các cuộc tranh cãi trực tuyến và thuyết phục các nhà phát triển trò chơi tạo ra các phương tiện chiến đấu chính xác hơn.
Tờ The New York Times đã liên hệ với wow_mao thông qua kênh YouTube và nhóm trò chuyện trên Discord. Trong một cuộc gọi qua Discord vào ngày 11/4, người này đã nói chuyện rất lâu với một phóng viên của The New York Times. Wow_mao nói rằng mình dành ít thời gian trên nhóm trò chuyện Discord và chủ yếu tập trung vào kênh YouTube riêng - nơi có khoảng 250.000 người đăng ký, cũng như tập trung vào đời sống xã hội và việc học đại học. Người này từ chối chia sẻ tên thật vì lo ngại về an toàn và quyền riêng tư nhưng cho biết có hai quốc tịch là Anh và Philippines.
Wow_mao không phải là người nổi tiếng theo nghĩa bình thường, thậm chí cũng không phải là một trong số những người có ảnh hưởng trên internet. Nhưng bất chấp việc ẩn danh, kênh của wow_mao đã thu hút được nhiều người theo dõi trong nhiều năm qua vì đã đăng các video gây được thiện cảm với những người có cùng khiếu hài hước.
Wow_mao nói rằng chất liệu trong video bắt nguồn từ mối quan tâm đến địa chính trị và lịch sử. Nhưng wow_mao cho biết mình gặp rắc rối với định hướng của nhóm End of Wow Mao Zone trên Discord. Người này cho biết không có cùng thế giới quan với một số thanh thiếu niên “rất hữu khuynh” trong nhóm. Wow_mao nói: “Tôi vừa để một lũ trẻ chạy lung tung. Có lẽ tôi rất tiếc vì đã không kiểm duyệt nhóm trò chuyện của mình thêm một chút nữa”.
Nhưng người này cho rằng việc các tài liệu bị rò rỉ xuất hiện ở phòng trò chuyện đó là điều ngạc nhiên: “Nó vừa được lan truyền trên những nơi nhỏ nhất, kỳ lạ nhất của internet. Những loại người nhìn thấy những tài liệu này là những kẻ thất bại. Đó là người mà chính phủ Mỹ thực sự phải lo sợ.”
Vào đầu tháng 3, một người dùng trên phòng trò chuyện có tên Lucca đã tải lên hết trang này đến trang khác của thông tin mật.
Các tài liệu đã thu hút được nhiều sự chú ý hơn sau khi được đăng trên một nhóm trò chuyện chuyên về Minecraft hai ngày sau đó, nơi một người dùng dường như đã chia sẻ các tài liệu trong một cuộc tranh cãi.
Các bài đăng dường như đã tồn tại trên mạng trong gần một tháng trước khi bắt đầu được chú ý ngoài Discord. Người dùng trên 4chan đã đăng hình ảnh các tài liệu sớm nhất vào ngày 5/4. Một kênh ủng hộ Nga trên ứng dụng Telegram đã chia sẻ hình ảnh vào cuối ngày hôm đó. Người dùng trên Twitter đã chú ý và cả thế giới cũng vậy.
Các phòng trò chuyện trên Discord và những người dùng được cho là đứng sau các tài liệu này đã thu hút chú ý. Một tài khoản Twitter có tên MrLucca, người đã sử dụng cùng một ảnh hồ sơ trên tài khoản Lucca ở Discord, cho biết mình đã nhận được các tài liệu từ một nhóm trò chuyện Discord khác.
Đối với bản thân wow_mao, sự kiện này là một cơ hội khác để sáng tạo nội dung. Số lượng thành viên trong nhóm trò chuyện trên Discord của người này đã tăng lên khoảng 7.000. Trước khi có vụ rò rỉ tài liệu mật, phòng trò chuyện này chỉ có khoảng 4.000 thành viê.
Wow_mao nói: “Tôi đoán là bất kỳ sự công khai nào cũng tốt, miễn là tôi không phải ngồi tù”.
Trong đoạn kết một video trên YouTube, wow_mao đã kêu gọi người xem ủng hộ bằng cách đăng ký kênh Patreon - một nền tảng quyên góp phổ biến đối với những người sáng tạo nội dung. Sau đó, người này đã chia sẻ video đó trên Twitter với lời nhắn: “CIA có thể đã đưa tôi vào danh sách theo dõi của họ... nhưng tôi cũng nên ở trong danh sách theo dõi CỦA CÁC BẠN!”.