Một góc nhà máy của Thaco tại tỉnh Quảng Nam. Ảnh: Danh Lam/TTXVN
Hành trình hướng tới Netzero khẳng định tính cấp thiết trong việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất của doanh nghiệp nhằm góp phần thực hiện cam kết tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26), góp phần phát triển xanh, bền vững, hoàn thành mục tiêu Netzero của Việt Nam vào năm 2050.
Sở hữu trí tuệ là nền tảng
Ông Lưu Hoàng Long, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho rằng, đổi mới sáng tạo là quá trình vận động không ngừng, còn sở hữu trí tuệ vừa là kết quả của quá trình đổi mới, vừa là chất xúc tác, là đầu vào để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo. Vì vậy, sở hữu trí tuệ là nền tảng và được sử dụng như một công cụ để khuyến khích đổi mới sáng tạo ở mỗi quốc gia, kéo theo sự phát triển khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố của mỗi nước.
Việt Nam với cam kết Netzero vào năm 2050, theo đánh giá của các chuyên gia, vấn đề này không chỉ ở tầm quốc gia mà còn đặt ra cho từng ngành, từng doanh nghiệp. Theo đó, để đạt mục tiêu đặt ra, cần tạo ra các cơ chế chính sách tác động trực tiếp tới doanh nghiệp trong hành trình hướng tới Netzero. Ngoài ra, các doanh nghiệp cần chủ động ứng dụng khoa học và công nghệ, lấy sở hữu trí tuệ làm đòn bẩy trong chiến lược phát triển để thúc đẩy sản xuất phát triển theo hướng xanh và thân thiện với môi trường.
Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam, Nguyễn Quân nhấn mạnh: Sản xuất thông minh, sản xuất xanh cùng với đổi mới sáng tạo không chỉ là xu hướng mà còn là yếu tố then chốt để các doanh nghiệp thành công trong kỷ nguyên số. Nhờ sự kết hợp giữa công nghệ hoạt động và công nghệ thông tin, sản xuất thông minh, sản xuất xanh đã giúp các doanh nghiệp gia tăng hiệu quả, tối ưu hóa quy trình sản xuất xanh, nâng tầm vị thế cạnh tranh.
“Cam kết Netzero là chìa khóa để các doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững. Đây cũng là tiền đề để mỗi doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng các yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Cam kết phát triển bền vững của các doanh nghiệp, áp dụng công nghệ số là tiền đề quan trọng thực hiện mục tiêu đến năm 2050, bảo đảm tổng lượng phát thải khí nhà kính quốc gia đạt mức phát thải ròng bằng 0”, ông Nguyễn Quân cho biết thêm.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2023. Đến nay, các Nghị định và Thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật được ban hành kịp thời đã góp phần hỗ trợ thúc đẩy phát triển hiệu quả gắn với các hoạt động sản xuất, kinh doanh của cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp.
Sở hữu trí tuệ thúc đẩy đổi mới sáng tạo
Theo ông Lưu Hoàng Long, ở mỗi quốc gia, sở hữu trí tuệ mang lại cả thách thức và cơ hội cho hoạt động đổi mới sáng tạo, trực tiếp tác động tới việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. Tại Việt Nam, chính sách, pháp luật về sở hữu trí tuệ đã cơ bản hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu về bảo hộ các kết quả của hoạt động sáng tạo của các tổ chức, cá nhân.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo dựa trên quyền sở hữu trí tuệ, nâng cao năng lực khai thác quyền sở hữu trí tuệ giúp việc sản xuất, kinh doanh ngày càng hiệu quả. Bên cạnh đó, việc hoàn thiện khung pháp lý về sở hữu trí tuệ cũng như thi hành các cam kết về sở hữu trí tuệ trong Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam và châu Âu tận dụng tối đa các cơ hội để phát triển, chú trọng phát triển xanh, hướng tới Netzero - thực hiện cam kết của Việt Nam đến năm 2050.
Thực tế, thời gian qua, nhận thức được tầm quan trọng của tài sản trí tuệ, đặc biệt là các sáng chế đối với phát triển kinh tế - xã hội dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhiều tỉnh, thành phố và các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp lớn đã có chính sách hỗ trợ, thúc đẩy phát triển tài sản trí tuệ, khuyến khích tạo ra, bảo hộ và ứng dụng các giải pháp kỹ thuật mới. Qua đó, góp phần tăng số lượng đơn đăng ký sáng chế nộp vào Cục Sở hữu trí tuệ và số lượng Bằng độc quyền sáng chế/giải pháp hữu ích do Cục Sở hữu trí tuệ cấp ra đều có xu hướng tăng.
Ở góc độ quản lý nhà nước, Cục Sở hữu trí tuệ đang từng bước thực hiện các biện pháp quản lý và hỗ trợ, thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo; hướng dẫn, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân quản lý, khai thác, phát triển tài sản trí tuệ thuộc phạm vi quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, chú trọng việc quản lý cơ sở dữ liệu thông tin sở hữu công nghiệp. Các công cụ tra cứu cần được xây dựng tạo thuận lợi cho người dùng và việc hướng dẫn tra cứu, sử dụng thông tin sở hữu công nghiệp được thực hiện thường xuyên nhằm bảo đảm khả năng tiếp cận thông tin phục vụ cho hoạt động nghiên cứu, phát triển.
Theo ông Lưu Hoàng Long, nhiều quốc gia đã phát triển và hình thành những nền tảng giao dịch tài sản trí tuệ hiện đại để tài sản trí tuệ được tạo ra liên tục và được sử dụng một cách có hiệu quả. Hiện Việt Nam có cơ sở dữ liệu sở hữu công nghiệp phong phú nhưng nhiều thông tin hữu ích chưa được khai thác hiệu quả, chưa tới được đúng địa chỉ áp dụng.
Trong khi đó, cơ sở dữ liệu thông tin sở hữu công nghiệp cũng như các thông tin hữu ích khác cần được tích hợp và kết nối tới doanh nghiệp bằng cách thiết lập một "thị trường giao dịch tài sản trí tuệ". Việc vận hành một cách chuyên nghiệp, hiệu quả giúp các tài sản trí tuệ được ứng dụng tạo thu nhập cho chủ thể sáng tạo, thúc đẩy đổi mới sáng tạo cũng như giải quyết được các vấn đề cấp bách cho xã hội như: Xóa đói, giảm nghèo, bình đẳng giới, nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, cải thiện khí hậu và gìn giữ các nguồn tài nguyên thiên nhiên…