Lỗ khoan lấy mẫu đất đá trên sao Hỏa của tàu Perseverance, ngày 1/9/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Science ngày 7/10 cho biết các hình ảnh có độ phân giải cao do tàu thám hiểm sao Hỏa Perseverance của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) chụp các vách đá bí hiểm trên bề mặt sao Hỏa chính là khu vực bao quanh vùng châu thổ một con sông cổ ở đây. Các lớp đá cho thấy quá trình hình thành đã diễn ra như thế nào.
Trước đó, tàu Perseverance đã đáp xuống miệng núi lửa Jezero từ tháng 2/2021, nơi các nhà khoa học cho rằng từng có một con sông dài cấp nước cho một hồ lớn chứa trầm tích trong một vùng châu thổ hình lòng chảo có thể nhìn thấy rõ từ ngoài không gian.
Nhà sinh vật học vũ trụ của NASA, bà Amy Williams và nhóm chuyên gia của bà ở Florida (Mỹ) đã phát hiện những điểm tương đồng giữa các cấu trúc của vách đá này với các mô hình và tầng đá ở các vùng châu thổ trên Trái Đất. Hình dạng của 3 tầng đáy cho thấy sự hiện diện của nước với dòng chảy bền vững, cho thấy sao Hỏa "từng nóng và ẩm đủ để xảy ra một chu kỳ thủy văn" khoảng 3,7 tỷ năm trước. Cấu tạo của tầng cao nhất và gần đây nhất có đường kính rộng hơn 1m có thể là bằng chứng cho thấy từng xảy ra lũ lụt nghiêm trọng. Lớp trầm tích dạng hạt mịn ở tầng đáy có thể là dấu hiệu của sự sống đã tuyệt chủng (nếu từng tồn tại) trên sao Hỏa.
Các phát hiện trên sẽ giúp các nhà nghiên cứu xác định cần đưa tàu vũ trụ đến điểm nào để nghiên cứu đất và đá có thể chứa "dấu vết sinh học" của các dạng sống được giả định từng tồn tại trên sao Hỏa.
Việc tìm kiếm bằng chứng tồn tại sự sống trên sao Hỏa là sứ mệnh chính của tàu Perseverence, một dự án kéo dài nhiều thập kỷ và tốn kém hàng tỷ USD. Với kích cỡ tương đương một chiếc xe thể thao SUV, tàu được trang bị 19 máy ghi hình, 2 máy ghi âm, một cánh tay robot dài 2m và một loạt các thiết bị tối tân. Trong vài năm, tàu này sẽ thu thập 30 mẫu đá và gửi về Trái đất vào khoảng năm 2030 để phân tích trong phòng thí nghiệm. Tháng trước, các nhà khoa học thông báo Perseverance đã thu thập được 2 mẫu đá tại Jezero cho thấy chúng có tiếp xúc với phần nước ngầm trong một thời gian dài. Họ hy vọng các mẫu này có thể từng có vi sinh vật cổ đại lưu trú, với giả định rằng bằng chứng của sự sống này có thể đang nằm dưới các lớp muối khoáng.
Bà Williams cho biết nếu phát hiện trên sao Hỏa có thể từng có sự sống tồn tại, đó sẽ là một trong những phát hiện lớn nhất của loài người. Bà cũng đặt câu hỏi về khả năng tồn tại một hệ thống sông cổ trên một hành tinh khác.