Tiến sĩ Nguyễn Trường Đông, Viện Khảo cổ học Việt Nam cho biết: Viện Khảo cổ Việt Nam phối hợp với Bảo tàng tỉnh Hà Giang vừa tiến hành khảo sát cổ học trên địa bàn các huyện Quản Bạ, Yên Minh thuộc Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) và phát hiện nhiều công cụ đồ đá cũ thuộc văn hóa Sơn Vi, có niên đại cách ngày nay từ 10.000 đến 30.000 năm. Đây là bằng chứng cho thấy người tiền sử có mặt rất sớm trên mảnh đất Cao nguyên đá Đồng Văn. Các chuyên gia khoa học của Viện Khảo cổ học Việt Nam cùng bảo tàng tỉnh Hà Giang tiến hành khảo sát tại xã Lùng Tám (huyện Quản Bạ), đã phát hiện 27 công cụ đồ đá cũ như: công cụ rìa ngang, rìa dọc, công cụ hình móng ngựa, công cụ mảnh, mảnh tước, công cụ mũi nhọn... phân bố rải rác trên sườn ta luy dương chạy dọc tuyến đường tỉnh lộ 181.
Tại huyện Yên Minh, đoàn khảo sát đã phát hiện một số công cụ đồ đá cũ tại khu phố Mậu Duệ thuộc xã Mậu Duệ và trong lòng hang Nà Luông, xã Mậu Long. Ở cả hai địa điểm này, các chuyên gia đã thu được gần 50 công cụ đồ đá cũ, với nhiều loại hình như: công cụ rìu ngắn, hình bầu dục, cuội bổ, rìa lưỡi ngang, hình móng ngựa, công cụ 1/4 viên cuội...
Tiến sĩ Nguyễn Trường Đông, Viện Khảo cổ học Việt Nam cho biết thêm: Hình thái và loại hình học của các công cụ mà đoàn khảo sát vừa phát hiện được tại 2 huyện Quản Bạ, Yên Minh cho thấy đây là nét đặc trưng của công cụ văn hóa Sơn Vi - một văn hóa khảo cổ học, thuộc hậu kỳ thời đại đồ đá cũ ở Việt Nam. Qua nghiên cứu tổng thể các di vật khảo cổ, chuyên gia của Viện Khảo cổ học Việt Nam đã cho rằng các di chỉ ở các huyện Quản Bạ, Yên Minh là một địa điểm cư trú của người tiền sử.
Trước đó, đầu tháng 10/2013, Viện Khảo cổ học Việt Nam phối hợp với bảo tàng tỉnh Hà Giang đã tiến hành khai quật khảo cổ di chỉ Sủa Cán Tỷ, thuộc thôn Sủa Cán Tỷ, xã Cán Tỷ (huyện Quản Bạ) và đã tìm thấy dấu tích của người tiền sử, thu được gần 200 di vật công cụ lao động bằng đá. Đây là phát hiện khảo cổ học quan trọng, đóng góp những nhận thức mới vào việc nghiên cứu thời tiền sử ở Hà Giang nói riêng và ở Việt Nam nói chung.
Nằm ở 4 huyện vùng cao phía bắc của tỉnh Hà Giang, công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn là một vùng đất cổ, có lịch sử phát triển lâu đời với nhiều di tích và di vật đánh dấu những giai đoạn phát triển chính của lịch sử của đất nước, như các di tích thời đồ đá cũ, sơ kỳ đồ đá mới, hậu kỳ đồ đá mới, sơ kỳ đồ kim khí và tiêu biểu nhất là những trống đồng thuộc thời kỳ đồ sắt sớm.
Minh Tâm