Bộ Tài chính: Giải ngân vốn đầu tư công của cả nước vẫn chậm

Báo cáo từ Bộ Tài chính cho biết, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công kế hoạch năm 2023 ước 5 tháng đang giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2022 (22,37%)

Hiện có 8 bộ và 23 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 25%. Một số bộ, địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt cao gồm: Tiền Giang (45,89%), Đồng Tháp (44,28%), Long An (40,06%), Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (40,04%).

Đặc biệt, vẫn còn 39 bộ và 16 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới 15%, trong đó có 32 bộ và 5 địa phương chỉ giải ngân được dưới 10% kế hoạch vốn.

Theo Bộ Tài chính có nhiều nguyên nhân làm chậm tiến độ giải ngân như một số dự án phải điều chỉnh phương án kết cấu để đáp ứng yêu cầu phòng cháy chữa cháy của Bộ Công an; ảnh hưởng của chiến tranh Ukraine - Nga đến chuỗi cung ứng toàn cầu dẫn đến chậm nhập khẩu các vật tư, thiết bị kỹ thuật của một số dự án; đồng thời cũng làm tăng giá đột biến nhiên liệu, vật liệu và thiết bị đầu vào, gây ra khó khăn cho các nhà thầu.

Đối với dự án đầu tư xây dựng tại các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, do có sự khác nhau giữa pháp luật sở tại và pháp luật Việt Nam nên việc chuẩn bị đầu tư, triển khai hồ sơ thiết kế thường kéo dài hơn rất nhiều so với dự án trong nước. Tình hình lạm phát toàn cầu, biến động về tỷ giá quy đổi thanh toán giữa Việt Nam đồng và đô la Mỹ ảnh hưởng trực tiếp đến dự toán gói thầu đã được phê duyệt và lựa chọn nhà thầu tư vấn.

Giải ngân vốn đầu tư công không còn là nhiệm vụ riêng của một bộ, ngành, địa phương nào, mà đã trở thành nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị với mục tiêu lấy giải ngân làm động lực phát triển kinh tế - xã hội. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có Quyết định 235/QĐ-TTg ngày 14/3/2023 thành lập 05 Tổ công tác kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 tại các bộ, cơ quan trung ương và địa phương.

Theo đó, ngay sau khi nhận nhiệm vụ, các tổ công tác của Chính phủ đã bắt tay ngay vào việc kiểm tra, đôn đốc các đơn vị thuộc tổ quản lý để nắm bắt các khó khăn vướng mắc và kịp thời đưa ra giải pháp tháo gỡ.

Tổ công tác số 5 do Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc làm Trưởng đoàn, ngoài tổ chức các cuộc họp trực tuyến, Tổ công tác đã trực tiếp kiểm tra hiện trường 2 dự án của tỉnh Đồng Nai là Dự án đường ven sông Đồng Nai (cầu Hóa An đến giáp ranh huyện Vĩnh Cửu); dự án xây dựng cầu Vàm Cái Sứt trên đường Hương lộ 2 nối dài.

Đây là 2 dự án trọng điểm của tỉnh với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội khu vực ven sông Đồng Nai, giảm bớt lưu lượng giao thông trên quốc lộ 51, chia sẻ giao thông nội đô thành phố Biên Hòa, từng bước hoàn thành quy hoạch giao thông tại đây. Tuy nhiên, tỷ lệ giải ngân vốn kế hoạch năm 2023 của 2 dự án này đạt thấp. Các vướng mắc ảnh hưởng đến giải ngân vốn đều là vướng mắc trong đền bù, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Cụ thể, dự án đường ven sông Đồng Nai còn 174/512 hộ dân chưa đồng ý nhận tiền đền bù; về dự án xây dựng cầu Vàm Cái Sứt, còn 1 hộ dân đến ngày 12/3/2023 mới đồng ý nhận tiền đền bù và đang tiến hành giao mặt bằng cho nhà thầu.

Sau khi Tổ công tác kiểm tra và đưa ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn đã cho thấy có sự tiến bộ rõ rệt trong giải ngân. Các bộ, ngành, địa phương sau khi được kiểm tra, đôn đốc việc giải ngân vốn đầu tư công đều có cam kết sẽ nỗ lực cao nhất để giải ngân đạt kế hoạch đề ra trong năm 2023.

Do đó, để đẩy mạnh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công từ nay đến cuối năm, Bộ Tài chính đang tiếp tục kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư có hướng dẫn cụ thể về điều kiện bố trí vốn chuẩn bị đầu tư trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm để các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có cơ sở thống nhất thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã yêu cầu các địa phương chỉ đạo, rà soát các dự án đến nay chưa giải ngân được, tổ chức kiểm điểm trách nhiệm, tìm rõ nguyên nhân, có giải pháp xử lý. Đồng thời, kiên quyết cắt giảm vốn các dự án không có khả năng giải ngân để bố trí cho các dự án đã quyết toán, các dự án đã hoàn thành nhưng còn thiếu vốn, các dự án có tiến độ giải ngân tốt, đúng quy định pháp luật.

Ngoài ra, Bộ trưởng cũng yêu cầu các địa phương chỉ đạo các sở, ban, ngành, các chủ đầu tư rà soát toàn bộ hệ thống pháp luật liên quan đến dự án đầu tư công không còn phù hợp với thực tế như pháp luật về đầu tư công, xây dựng, đấu thầu, đất đai, quy hoạch... trên tinh thần phân cấp, phân quyền, trách nhiệm, giảm tối đa thủ tục hành chính. Tổng hợp, đề xuất nội dung sửa đổi phù hợp với thực tế gửi về Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền sửa đổi cho phù hợp.