Quang cảnh toạ đàm.
Chia sẻ tại Toạ đàm “Chống buôn lậu và gian lận thương mại, công tác phối hợp và chế tài xử phạt” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức chiều 29/11, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh, trong những năm trở lại đây, cùng với xu thế hội nhập quốc tế và sự phát triển của đời sống kinh tế xã hội, Việt Nam trở thành điểm đến, là thị trường hấp dẫn cho các loại thương hiệu, sản phẩm và hàng hoá trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, Việt Nam đang phải đối diện với tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả diễn ra hết sức phức tạp cả về quy mô lẫn tính chất, ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất trong nước, gây thất thu ngân sách, thiệt hại lớn cho doanh nghiệp làm ăn chân chính và gây hoang mang, mất lòng tin đối với người tiêu dùng.
“Mặc dù đã có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên theo đánh giá của các chuyên gia, vấn nạn buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả vẫn tiếp tục âm thầm diễn ra, hình thức và phương pháp ngày càng tinh vi, xảo quyệt, gây khó khăn cho các cơ quan thực thi pháp luật, tạo ra nhiều hệ lụy xấu cho doanh nghiệp, ảnh hưởng không nhỏ đến tính mạng, tài sản và quyền lợi người tiêu dùng, xa hơn nữa là tác động xấu tới toàn xã hội”, Phó Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.
Đặc biệt, ông Vinh cho biết, theo dự báo, những tháng cuối năm, nhu cầu tiêu dùng tăng cao, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; tiêu thụ hàng giả, hàng nhái trên thị trường sẽ tăng cao đột biến.
“Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế nêu trên trước hết là do chúng ta chưa huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội vào cuộc, chính quyền một số địa phương chưa quyết liệt trong chỉ đạo, thực hiện, một bộ phận cán bộ, công chức thiếu tinh thần trách nhiệm, yếu về chuyên môn, nghiệp vụ, ý thức tuân thủ pháp luật chưa cao, còn có biểu hiện nể nang, bao che, thậm chí có trường hợp “bảo kê” cho các hành vi vi phạm pháp luật…”, Phó Chủ tịch VCCI nhận định.
Đồng thời đại diện VCCI cho biết, một số quy định pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại còn bất cập, sơ hở, công tác phối hợp giữa các cơ quan thực thi pháp luật, giữa cơ quan pháp luật với doanh nghiệp chưa thực sự đồng bộ và hiệu quả, các chế tài xử phạt chưa nghiêm khắc, thiếu tính răn đe dẫn đến hiệu quả phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại chưa được như mong muốn.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Dương Đức Duy - Trưởng ban quản lý dự án Công ty CP Bóng đèn phích nước Rạng Đông cho biết: Công ty có hai dòng sản phẩm chủ lực là bóng đèn và phích nước. Trong đó, sản phẩm bóng đèn LED của công ty hiện nay đang bị làm giả, làm nhái tràn lan trên thị trường.
Qua tổng kết của công ty, các vi phạm này diễn ra với 2 hình thức là online dựa trên sự phát triển mạnh của công nghệ và offline (hàng hoá vi phạm quyền sở hữu trí tuệ: nhãn mác, thương hiệu). Hàng giả các sản phẩm của công ty được chào bán trong các hệ thống phân phối với giá thấp, chế độ chiết khấu hấp dẫn, ảnh hưởng đến doanh thu của công ty và người tiêu dùng phải bỏ ra số tiền lớn nhưng không được sử dụng sản phẩm có giá trị, chất lượng tương đương.
“Với sự phát triển nhanh của công nghệ, hình thức vi phạm online đang diễn ra rất mạnh. Các đối tượng thậm chí xây dựng website riêng, sử dụng hình ảnh của công ty nhưng khi giao hàng cho đại lý phân phối lại là sản phẩm khác, kém chất lượng. Ngoài ra, một số đối tượng tuyển đại lý bán hàng qua mạng xã hội, chào bán sản phẩm qua sàn thương mại điện tử…”, ông Dương Đức Duy cho biết thêm.
Ông Nguyễn Đức Lê, Phó cục trưởng Cục Nghiệp vụ, Tổng cục Quản lý thị trường cho biết nạn hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là vấn đề được Chính phủ, cơ quan chức năng quan tâm và có nhiều giải pháp đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm. Lực lượng Quản lý thị trường cũng nỗ lực hết sức chung tay đấu tranh, ngăn chặn, phòng chống vấn nạn này.
Hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ xuất hiện ở mọi mặt hàng, không dừng ở quy mô trong nước; dược phẩm, thuốc… cũng bị làm giả, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, quyền lợi người tiêu dùng.
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng hàng giả, hàng nhái vẫn tồn tại phức tạp, tinh vi, theo ông Nguyễn Đức Lê là do lợi nhuận của hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là rất lớn,, ý thức của người tiêu dùng chưa cao, vẫn còn hiện tượng người tiêu dùng chưa nhận thức hết tác hại của việc mua, sử dụng hàng gủa, hàng nhái, do ham rẻ.
Đặc biệt, hiện nay nền tảng thương mại điện tử phát triển vượt bậc dẫn đến các đối tượng lợi dụng để bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
“Sự vào cuộc của doanh nghiệp, các cơ quan chức năng liên quan có lúc, có nơi chưa cao, chưa đồng bộ, xuyên suốt. Hệ thống pháp luật còn chưa đồng bộ, chồng chéo, dẫn đến việc khó khăn cho công tác kiểm tra, xử lý vi phạm của lực lượng chức năng; chế tài xử lý chưa đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe các đối tượng vi phạm”, đại diện Tổng cục QLTT cho hay.