Cấp đông sản phẩm tôm chế biến xuất khẩu. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN
Một số doanh nghiệp chia sẻ, họ luôn tuân thủ pháp luật nhưng còn lúng túng về cách hiểu hoặc vẫn còn tồn tại nhiều thủ tục hành chính rườm rà, quy định pháp luật chồng chéo chưa rõ ràng, dễ thay đổi...
Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp cảm thấy "mệt mỏi" khi thực hiện các quy định phòng cháy chữa cháy, gây tốn kém nhiều chi phí, thậm chí vượt quá khả năng tài chính của doanh nghiệp.
Phó Giám đốc Công ty Xăng dầu Hà Sơn Bình Nguyễn Bá Suốt than thở: Hiện các văn bản quản lý về phòng cháy, chữa cháy (PCCC) đối với công trình xăng dầu còn chung chung, chưa trực tiếp, liên quan đến 2 Bộ Xây dựng và Bộ Công an với đặc thù riêng dẫn đến rất khó thực hiện. “Đề nghị Bộ, ngành cần quy định cụ thể, rõ ràng hơn để đơn vị dễ thực hiện”, ông Nguyễn Bá Suốt kiến nghị.
Trưởng ban Quản trị chung cư Muberry Lane (quận Hà Đông) Trần Duy Độ cho rằng, trách nhiệm của chủ đầu tư dự án nhà chung cư trong công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ phải song hành với đại diện chủ sở hữu của cư dân là Ban Quản trị. “Tuy nhiên trong các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, quy định này chưa rõ ràng, chưa sâu sát, dẫn đến khi có sự cố cháy xảy ra, chủ đầu tư hầu như không có trách nhiệm gì”, ông Trần Duy Độ nêu thực tế.
Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) băn khoăn: “Chúng ta luôn đặt câu hỏi, chúng ta có tuân thủ pháp luật đúng hay không? Chúng ta đã quyết toán thuế chưa; thực hiện các quy định chưa? Khi chúng ta xây nhà, thuê người giúp việc... luôn gắn với vấn đề tuân thủ pháp luật. Giai đoạn này có thể nhỏ, nhưng nó sẽ có ảnh hưởng lớn về sau, nhất là đối với các doanh nghiệp".
Theo ông Đậu Anh Tuấn, tuân thủ pháp luật ở Việt Nam đang thay đổi dần nhưng chưa thực sự phổ biến. Thực tế có thể tạo tâm lý, cơ quan quản lý Nhà nước kiểm tra việc thực thi pháp luật của doanh nghiệp thì "động vào đâu cũng sai, sờ vào đâu cũng sai". Sự việc này rất ít xảy ra đối với doanh nghiệp nước ngoài, nhất là các tập đoàn đa quốc gia thì hầu như không có. Dường như việc quản lý tuân thủ pháp luật ở Việt Nam thường “nắm người có tóc”, ví dụ quản lý an toàn thực phẩm, cơ quan chức năng mới “siết” doanh nghiệp có trụ sở lớn, còn thực phẩm "bẩn" ở vỉa hè thì chưa xử lý triệt để.
"Nhiều doanh nghiệp cho biết, hiện nay rủi ro của pháp luật lớn hơn rủi ro từ thị trường, vì vậy cần phải cải cách mạnh mẽ, thực chấn hơn nữa", ông Đậu Anh Tuấn chia sẻ.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, cải cách thể chế không chỉ nhằm cắt giảm, đơn giản hoá các thủ tục hành chính mà còn hướng tới cắt giảm chi phí tuân thủ phát sinh từ các quy định pháp luật. Để có được giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh trong một lĩnh vực cụ thể, doanh nghiệp phải có giấy chứng nhận đủ điều kiện trong nhiều chuyên ngành khác như: Điều kiện về PCCC, điều kiện về an ninh trật tự, môi trường, về năng lực hành nghề…
Bà Nguyễn Thị Minh Thanh, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội nữ doanh nhân doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Âu Việt cho rằng: Doanh nghiệp cần có hành lang pháp lý đầy đủ để hoạt động bởi hiện vẫn tồn tại một số nội dung quy định pháp luật bất cập so với thực tế.
"Doanh nghiệp hay cá nhân luôn tuân thủ pháp luật vì chúng tôi ý thức, tuân thủ đúng pháp luật sẽ hạn chế được nhiều khoản chi phí không đáng có, kể cả thời gian và tiền bạc, giảm thiểu rủi ro trong quá trình kinh doanh. Hệ thống pháp luật cần giảm bớt thủ tục hành chính cho những người thực thi; có những văn bản hướng dẫn rõ ràng cho doanh nghiệp, có những biện pháp kiểm tra, đánh giá, xử phạt cá nhân vi phạm triệt để hơn”, Giám đốc Trần Ánh Phương, Công ty TNHH T’imex kiến nghị.
Trong 10 năm làm về pháp chế doanh nghiệp, ông Nguyễn Duy Lãm, Chủ nhiệm Câu lạc bộ pháp chế doanh nghiệp bày tỏ sự đồng cảm với doanh nghiệp. Phía doanh nghiệp sẵn sàng thực hiện, tuân thủ pháp luật nhưng thường phải tự giác, loay hoay tìm hiểu pháp luật.
Theo ông Nguyễn Duy Lãm, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp rõ ràng là có, Chính phủ ngày càng quan tâm doanh nghiệp. Nhưng vấn đề doanh nghiệp mong mỏi là hỗ trợ hiệu quả trong việc thực thi. “Tôi rất mong các cơ quan quản lý chủ động hỗ trợ cho doanh nghiệp nhiều hơn. Chúng ta phải có chế tài đủ mạnh để doanh nghiệp tuân thủ đúng pháp luật. Cán bộ quản lý Nhà nước phải gương mẫu, tự giác, làm đúng tinh thần trách nhiệm; phải có sự cải thiện từ hai phía, cả người thực thi pháp luật và cơ quan quản lý", đại diện Câu lạc bộ pháp chế doanh nghiệp nhấn mạnh.
Để doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, nhiều chuyên gia "hiến kế", Việt Nam phải có hành lang pháp lý thông thoáng, kiến tạo cho doanh nghiệp phát triển, hội nhập quốc tế. Đơn vị quản lý, giám sát doanh nghiệp thực thi pháp luật phải kịp thời "gỡ vướng", hỗ trợ doanh nghiệp.
Với doanh nghiệp, thời gian rất quan trọng. Vừa qua, nhiều doanh nghiệp lúng túng trong thực hiện các quy định đăng kiểm hoặc PCCC. Hàng nghìn doanh nghiệp làm dịch vụ phải tạm đóng cửa hoặc tạm đóng cửa vì không đáp ứng yêu cầu PCCC. Thực tế này cần cơ quan quản lý phải tìm hiểu, nhận thấy doanh nghiệp đang vướng mắc như thế nào để tháo gỡ cho doanh nghiệp; đồng thời, Việt Nam phải tiếp tục hoàn thiện pháp luật, có chế tài đủ mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ có trách nhiệm trong giải quyết công việc, giải quyết các yêu cầu của doanh nghiệp.
Theo Công điện 644 mới đây của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương chấn chỉnh, tăng cường trách nhiệm và nâng cao hiệu quả cải cách thủ tục hành chính kịp thời tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Trong đó, có 3 điểm được nhấn mạnh: Không chỉ cải cách thủ tục mà cắt giảm chi phí tuân thủ; rà soát, loại bỏ thủ tục hành chính là rào cản, cắt giảm 20% chi phí tuân thủ; xử lý dứt điểm các phản ánh của người dân và doanh nghiệp.