Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tình hình dịch bệnh cúm gia cầm trên động vật và trên người trong năm 2024 đang có nhiều diễn biến phức tạp. Theo thông tin từ Tổ chức Thú y thế giới (WOAH/OIE), từ đầu năm 2024 đến nay, trên toàn thế giới đã xảy ra 544 ổ dịch cúm gia cầm với tổng số gia cầm mắc bệnh hơn 39 triệu con, số gia cầm chết, hủy hơn 33,6 triệu con.
Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) từ tháng 3/2024 đến nay, bệnh cúm A/H5 đã được ghi nhận trên 440 con bò sữa tại 15 bang và vào tháng 10/2024, virus cúm A/H5 lần đầu tiên phát hiện trên lợn ở quốc gia này.
Trên người, theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) có các báo cáo ca mắc cúm gia cầm A/H5N1 (46 ca tại Hoa Kỳ, 1 ca tại Canada, 1 ca tại Australia, 1 ca tại Ấn Độ và đặc biệt tại quốc gia láng giềng Campuchia có 10 ca), A/H5N2 (1 ca tại Mexico), A/H5N6 (3 ca tại Trung Quốc), A/H9N2 (16 ca tại Trung Quốc, 1 ca tại Ấn Độ, 1 ca tại Ghana) và A/H10N3 (1 ca tại Trung Quốc).
Tại Việt Nam, từ đầu năm 2024 đến nay, đã xảy ra 14 ổ dịch cúm gia cầm A/H5N1 tại 9 tỉnh, làm gần 100.000 con gia cầm mắc bệnh, bị chết và bị tiêu hủy (tăng 2,64 lần so với cùng kỳ năm 2023), có 2 ổ dịch cúm gia cầm A/H5N1 trên động vật hoang dã (hổ, báo) nuôi nhốt tại các tỉnh Long An và Đồng Nai. Tình hình dịch bệnh cúm gia cầm trên người trong năm 2024 gia tăng. Nguy cơ dịch bệnh phát sinh và lây lan trên gia cầm, lây sang các loài động vật mẫn cảm và người ở nước ta trong thời gian tới, đặc biệt là giai đoạn trước, trong và sau Tết Nguyên Đán Ất Tỵ là cao.
Để chủ động phòng, chống dịch bệnh cúm gia cầm, hạn chế thấp nhất virus cúm gia cầm lây nhiễm và gây tử vong cho người, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch bệnh cúm gia cầm theo quy định của Luật Thú y, các văn bản hướng dẫn thi hành luật và các văn bản của Thủ tướng Chính phủ.
Các địa phương có ổ dịch cúm gia cầm chưa qua 21 ngày, cần tập trung mọi nguồn lực để tổ chức kiểm soát, không để dịch bệnh lây lan diện rộng; tổ chức thực hiện điều tra dịch tễ đối với trường hợp gia cầm dương tính với virus cúm gia cầm A/H5 và thực hiện xử lý ổ dịch theo quy định; triển khai vệ sinh, tiêu độc khử trùng môi trường tại các khu vực phát hiện gia cầm dương tính với virus cúm gia cầm A/H5.
Địa phương rà soát, tổ chức tiêm vaccine cúm gia cầm phòng bệnh cho đàn gia cầm, bảo đảm đạt tỷ lệ trên 80% tổng đàn có nguy cơ; thường xuyên rà soát, tiêm phòng bổ sung cho đàn gia cầm mới phát sinh và chưa được tiêm phòng.
Tổ chức giám sát chủ động virus cúm gia cầm trên gia cầm; căn cứ thực tế dịch bệnh tại các địa phương thời gian vừa qua để chủ động giám sát trên các loài động vật mẫn cảm, động vật hoang dã để tăng cường giám sát, phát hiện sớm mầm bệnh, không để dịch bệnh lây lan trên nhiều loài động vật, lây lan sang con người.
Địa phương tăng cường kiểm tra việc bảo đảm vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm tại các cơ sở sơ chế, chế biến, tiêu thụ, kinh doanh, vận chuyển động vật; kiểm tra các cơ sở thu mua động vật, sản phẩm động vật để chế biến làm thức ăn cho động vật. Đồng thời, thực hiện nghiêm kiểm dịch vận chuyển động vật; trong đó có động vật hoang dã, sản phẩm động vật vận chuyển trên địa bàn tỉnh theo quy định. Chủ chăn nuôi gia cầm tăng cường áp dụng các biện pháp chăn nuôi đảm bảo vệ sinh phòng bệnh; thường xuyên vệ sinh, sát trùng bằng vôi bột, hóa chất để tiêu diệt mầm bệnh; tiêm phòng đầy đủ vaccine phòng bệnh cúm gia cầm cho đàn gia cầm.
Các tỉnh, thành phố hướng dẫn người dân chủ động giám sát gia cầm bị bệnh, nghi bị bệnh, kịp thời phát hiện, báo cáo chính quyền, cơ quan thú y và triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh. Tuyệt đối không buôn bán, giết mổ, tiêu thụ gia cầm mắc bệnh, nghi mắc bệnh, vứt xác gia cầm, chất thải chưa qua xử lý ra môi trường. Hằng ngày vệ sinh, sát trùng bằng hóa chất, vôi bột tại khu vực nuôi gia cầm; không sử dụng gia cầm, sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc…
Các tỉnh, thành phố chỉ đạo lực lượng của Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban 9 địa phương) quyết liệt ngăn chặn, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật trên địa bàn quản lý, đặc biệt đối với các trường hợp vận chuyển trái phép gia cầm, sản phẩm gia cầm từ nước ngoài vào Việt Nam.
Đồng thời, khẩn trương kiện toàn và tăng cường năng lực hệ thống thú y các cấp theo quy định của Luật Thú y năm 2015, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ (Quyết định số 414/QĐ-TTg ngày 22/3/2021 và Quyết định số 889/QĐ-TTg ngày 25/7/2023) để bảo đảm các nguồn lực tổ chức triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh động vật.