“Khủng hoảng” thiếu lái xe container

Tình trạng thiếu trầm trọng lái xe có giấy phép điều khiển xe đầu kéo container (hạng FC) đang khiến các doanh nghiệp vận tải “đau đầu”, nhất là từ khi Bộ Giao thông Vận (GTVT) tải siết chặt kiểm soát tải trọng xe trên toàn quốc. Vì vậy, không ít doanh nghiệp đã sử dụng lái xe có bằng C, thậm chí bằng FC “rởm” và hệ quả là nguy cơ lái xe gây tai nạn luôn tiềm ẩn.

Thừa xe, thiếu lái

Trên website của Công ty cổ phần Vận tải và Thương mại VITRANIMEX ở Hà Nội đang đăng thông tin tuyển 15 lái xe hạng FC làm việc tại các tỉnh phía Nam. Mặc dù doanh nghiệp này đưa ra mức lương hấp dẫn từ 15 - 20 triệu đồng/tháng, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế... nhưng “mỏi mắt” không thấy ai đăng ký. Theo đại diện doanh nghiệp, mấy năm trước, lương lái xe hạng FC chưa đến 10 triệu đồng/tháng, nay là 15 triệu đồng. Nếu lái xe chịu chạy nhiều chuyến, thu nhập tăng lên gần 20 triệu đồng.


Trưởng phòng Quản lý vận tải Sở GTVT Hải Phòng Nguyễn Quang Hiếu chia sẻ: Lượng hàng hóa qua cảng Hải Phòng ngày càng tăng, trong khi việc kiểm soát tải trọng ngày càng siết chặt, nên nhu cầu vận tải container tăng cao. 5 tháng đầu năm nay, Hải Phòng đã có hơn 2.000 xe container mới được đưa vào hoạt động. Tình trạng khan hiếm lái xe hạng FC diễn ra ở hầu hết các doanh nghiệp. Quy định lái xe không được lái liên tục quá 4 giờ, không quá 10 giờ/ngày đã rõ. Thế nhưng lái xe hạng FC khan hiếm, doanh nghiệp không có lái xe dự phòng, buộc phải ép lái xe tăng cường độ làm việc.

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hàng hóa đường bộ Hải Phòng Lê Văn Tiến cho biết: Trong số hơn 100 doanh nghiệp thuộc hiệp hội, hầu như doanh nghiệp nào cũng trong tình trạng thiếu lái xe. Không ít doanh nghiệp phải sử dụng lái xe không đủ tiêu chuẩn vì không kiếm được người thay thế. Thậm chí, nhiều chủ doanh nghiệp phản ánh phải “nhịn lái xe như nhịn cơm sống”... Thực tế này đang rất đáng báo động đối với công tác đảm bảo an toàn giao thông trên các tuyến quốc lộ, vì chỉ cần một “tích tắc”, tai nạn thảm khốc đã có thể xảy ra.

Áp lực thiếu lái xe hạng FC đang khiến không ít doanh nghiệp tuyển dụng lái xe dễ để lọt lái xe hạng FC giả. Nhiều trường hợp, doanh nghiệp vận tải tại cảng Hải Phòng không chỉ mất trắng hàng hóa chuyên chở, mà còn phải chịu liên đới trách nhiệm sau các vụ tai nạn giao thông.

Cần trung tâm đào tạo chuyên hạng FC

Theo ông Lê Văn Tiến, đến đầu năm 2015, số xe đầu kéo, container của Hải Phòng đã tăng thêm 20%. Việc siết chặt các phương tiện vượt quá tải trọng, khiến lượng xe đầu kéo được nhập về nhiều để đáp ứng nhu cầu tăng vận chuyển hàng hóa. Trước đây, chỉ cần 20 xe chở được một lượng hàng nhất định, bây giờ phải tăng lên 30 xe.

Nhiều người dân dọc QL18 qua Tiên Yên (Quảng Ninh) không khỏi rùng mình nhớ lại trưa ngày 16/12/2014. Tuyến đường đang vắng lặng, bỗng một tiếng nổ lớn như bom vang lên. Vụ va chạm giữa xe khách BKS 14N - 9315 chở 20 hành khách đấu đầu với xe container BKS 15C - 08907 chạy ngược chiều, khiến xe khách bị đâm xé rách một bên sườn, trượt một đoạn dài rồi văng vào vách núi. Xe container sau khi đâm lật ngang đường. Cú đâm mạnh khiến 6 chết, 12 người bị thương... Theo Công an tỉnh Quảng Ninh, lái xe container Bùi Xuân Hà ở quận Kiến An, Hải Phòng sử dụng bằng giả, không làm chủ tốc độ, lấn sang phần đường ngược chiều, lái xe chạy quá thời gian cho phép, gây ra vụ tai nạn...

Trước thực tế này, Hiệp hội Vận tải hàng hóa đường bộ Hải Phòng kiến nghị: Người đủ 24 tuổi, đã được cấp GPLX hạng C, có tối thiểu một năm kinh nghiệm và 15.000 km lái xe an toàn, được quyền đăng ký học và sát hạch để nâng hạng lên FC, thay vì thời hạn ba năm và 50.000 km như hiện nay. Về lâu dài, Bộ GTVT cần tổ chức các trung tâm đào tạo chuyên hạng FC.

Vụ trưởng Vụ Quản lý phương tiện, người lái (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) Nguyễn Thắng Quân trao đổi: Cả nước hiện có khoảng 36 cơ sở đào tạo lái xe hạng FC. Tuy nhiên, sau một thời gian thực hiện, do nhu cầu bão hòa, nhiều cơ sở đào tạo phải bán xe vì không có người học. Đến nay, do việc siết chặt kiểm soát tải trọng xe, nên nhu cầu lái xe hạng FC lại tăng lên, phát sinh nhu cầu học, nhất là tại Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh. Thêm vào đó là nhiều người có GPLX hạng FC, nhưng đã cao tuổi hoặc do không tìm được việc, nên đã chuyển nghề. Do đó, Tổng cục đang kiến nghị Bộ GTVT cho phép các cơ sở được phép nâng tỷ lệ thuê xe đầu kéo để phục vụ đào tạo từ 30% trước đây lên 60% hiện nay để đáp ứng nhu cầu.

Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Thắng Quân, hiện tượng lái xe sử dụng GPLX hạng FC giả hiện nay là có thật. Để ngăn chặn tình trạng này, các doanh nghiệp khi tuyển dụng lái xe có thể truy cập mạng dữ liệu GPLX (gplx.gov.vn) để kiểm tra, xác minh GPLX. Hệ thống dữ liệu này đã có 30 triệu GPLX, trong đó có khoảng 10 triệu GPLX thẻ PET. Vấn đề ở đây là doanh nghiệp quản lý đối với lái xe của mình và khi chưa kiểm tra, xác minh được GPLX qua mạng có thể kiểm tra sâu thông qua cơ quan quản lý, cấp GPLX.