Chế biến cá tra và cá ba sa xuất khẩu tại Công ty Navico Nam Việt (NAVICO) ở TP Long Xuyên (An Giang). Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN
“Cùng với những giải pháp đã được đề ra, nếu chúng ta thực hiện một cách quyết liệt, hiệu quả thì kết quả của những tháng cuối năm sẽ tích cực hơn và phấn đấu mục tiêu tăng trưởng đạt mức cao nhất có thể trong bối cảnh khó khăn”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết.
Điểm sáng đáng ghi nhận
Theo Tổng cục Thống kê, tình hình kinh tế - xã hội tháng 8 và 8 tháng năm 2023 của nước ta đã xuất hiện một số điểm sáng đáng ghi nhận. Cụ thể, sản xuất trong nước giữ được sự ổn định, chặn được đà suy giảm của nền kinh tế có độ mở lớn trong bối cảnh kinh tế thế giới suy yếu.
Theo đó, ước tính chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 8 tăng 2,9% so với tháng 7 và tăng 2,6% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, tình hình kinh tế thế giới những tháng đầu năm 2023 gặp nhiều khó khăn đã ảnh hưởng đến kết quả sản xuất công nghiệp trong nước. Tính chung 8 tháng năm 2023, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp ước tính giảm 0,4% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2022 tăng 9,2%).
Xuất khẩu hàng hóa tháng 8 tăng 7,7% so với tháng trước. Nếu so sánh với các tháng 5 (tăng 4,3%); tháng 6 (tăng 4,5%); tháng 7 (tăng 0,8%) thì mức tăng của tháng 8 là rất khả quan. Điều này cho thấy, các giải pháp xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường của doanh nghiệp đã mang lại kết quả tích cực…
Tuy vậy, tính chung 8 tháng năm 2023, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước đạt 207,52 tỷ USD, giảm 16,2% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 73,95 tỷ USD, giảm 14,8%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 133,57 tỷ USD, giảm 17%. Tính chung 8 tháng năm 2023, cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 20,19 tỷ USD (cùng kỳ năm trước xuất siêu 5,26 tỷ USD).
Cùng với đó, giải ngân vốn đầu tư công trong 8 tháng năm 2023 có nhiều điểm sáng. Nhiều công trình, dự án trọng điểm, liên vùng, có tác động lan toả đang được đẩy nhanh tiến độ triển khai; nhiều dự án khởi công mới trong năm đã hoàn thành thủ tục đầu tư, đi vào triển khai thực hiện. Đây là tín hiệu về sự bứt phá của hoạt động giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng còn lại của năm, là cơ sở để các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện mục tiêu giải ngân đạt 95% kế hoạch đầu tư công của năm nay.
Đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký vào Việt Nam tính đến ngày 20/8/2023 đạt gần 18,15 tỷ USD, đặc biệt vốn FDI thực hiện tại Việt Nam trong 8 tháng năm 2023 ước đạt 13,1 tỷ USD, là số vốn FDI thực hiện cao nhất của 8 tháng trong 5 năm qua cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài tin tưởng vào môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, nhiều tiềm năng phát triển của nước ta.
Thu ngân sách Nhà nước 8 tháng năm 2023 ước đạt 1.124,5 nghìn tỷ đồng, bằng 69,4% dự toán năm có ý nghĩa quan trọng, đảm bảo cân đối thu-chi, giữ vững ổn định ngân sách nhà nước. Đồng thời, tạo dựng nền tảng và cơ sở để phát huy tối đa vai trò quan trọng của chính sách tài khoá nghịch chu kỳ nhằm kích cầu tiêu dùng và đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; kiểm soát lạm phát; giữ vững ổn định vĩ mô của nền kinh tế. Bên cạnh đó, kết quả thu ngân sách Nhà nước 8 tháng còn tạo nguồn lực tài chính thực hiện chính sách an sinh xã hội, chi cho các mục tiêu kinh tế xã hội.
Đặc biệt, trong 8 tháng năm 2023, số doanh nghiệp thành lập mới đứng mức cao nhất trong giai đoạn 8 tháng đầu năm từ trước tới nay… Thống kê cho thấy, đã có hơn 14 nghìn doanh nghiệp được thành lập mới trong tháng 8/2023, tăng hơn 17,9% so với cùng kỳ năm 2022 và tăng 14,05% so với tháng trước.
Lạm phát bình quân 8 tháng năm 2023 được kiểm soát ở mức 3,1%, dự báo lạm phát cả năm trong khoảng 3%-3,5%, thấp hơn 1 điểm phần trăm so với mục tiêu 4,5% đã được Quốc hội thông qua, tạo dư địa cho Chính phủ điều hành giá một số mặt hàng chiến lược tiến dần tới giá thị trường…
TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng, bên cạnh những kết quả đạt được, nền kinh tế vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Những khó khăn bên ngoài đã tác động mạnh đến Việt Nam, một nền kinh tế có độ mở rất lớn. Kinh tế toàn cầu suy giảm và thắt chặt chi tiêu tại nhiều nước khiến nhu cầu thế giới đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam sụt giảm.
“Kinh tế rất khó khăn trước hết là do ảnh hưởng của tình hình kinh tế thế giới. Kinh tế nước ta có độ mở rất lớn, phụ thuộc rất nhiều vào thị trường bên ngoài, do đó, các ảnh hưởng này đều tác động đến doanh nghiệp nước ta. Trong bối cảnh khó khăn đó, số doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động tăng rất cao, đấy là chuyện đương nhiên. Tuy nhiên, chúng ta phải xem hiện nay tình hình kinh tế thế giới có một số hy vọng, lạm phát bắt đầu hạ một số nước, cầu thế giới sẽ phục hồi được phần nào giúp cho các đơn hàng tăng lên.”, TS. Nguyễn Bích Lâm, phân tích.
Chủ động các giải pháp kịp thời
Đánh giá về triển vọng những tháng cuối năm, các tổ chức quốc tế cho rằng, kinh tế Việt Nam sẽ hồi phục dần. Để hỗ trợ cho doanh nghiệp phát triển, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, bên cạnh việc thực hiện các chính sách tiền tệ, tài khóa linh hoạt, chủ động, kịp thời và hiệu quả, cũng như các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho đầu tư, sản xuất - kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công…, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị về việc sửa đổi, bổ sung một số cơ chế, chính sách liên quan đến sản xuất - kinh doanh và đầu tư.
“Chúng ta phải thúc đẩy sản xuất kinh doanh; trong đó, yếu tố thị trường là yếu tố hết sức quan trọng. Bên cạnh việc khuyến khích cũng như khuyến nghị các doanh nghiệp tìm kiếm những thị trường mới để xuất khẩu những mặt hàng mới, những đơn hàng mới thì có một nội dung hết sức trọng tâm và quan trọng. Đó là thúc đẩy phát triển thị trường trong nước – một thị trường được đánh giá có quy mô rất lớn và tiềm năng. Nếu tập trung phát triển được thị trường trong nước sẽ kích thích được nhu cầu nội địa cũng như tiêu dùng nội địa và thông qua đó kích thích được sản xuất kinh doanh”, Thứ trưởng Phương cho hay.
Cùng với đó, việc Ngân hàng Nhà nước tiếp tục giảm lãi suất điều hành hạ cũng là động thái tích cực để hỗ trợ doanh nghiệp, kích cầu tín dụng giúp nền kinh tế có thể tăng trưởng trong thời gian tới cùng với các chính sách tài khóa của Chính phủ.
Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công cũng là một trong những giải pháp được Chính phủ chú trọng. Theo đó, để phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư công trong nâng cao năng lực và thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế, chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Bích Lâm cho rằng, Chính phủ và các địa phương cần đổi mới, cải tiến công tác lập kế hoạch và thẩm định dự án đầu tư công để mỗi dự án đầu tư công trở thành công trình hiệu quả. Đặc biệt, xây dựng chiến lược, kế hoạch và chương trình đầu tư công phù hợp, đáp ứng đúng và trúng nhu cầu đầu tư của từng ngành, lĩnh vực và địa phương. Tập trung đầu tư vào các dự án lớn, xoá bỏ đầu tư dàn trải, giảm thiểu thời gian thực hiện dự án đầu tư để khẩn trương đưa các công trình vào sử dụng, nâng cao hiệu quả vốn đầu tư công. Bên cạnh đó, cải thiện cơ chế quản lý đầu tư, tăng cường quản lý tài sản công, nâng cao hiệu quả thu, chi ngân sách.
Với tinh thần trách nhiệm, khẩn trương vào cuộc, linh hoạt, hiệu quả trong chỉ đạo điều hành của Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ. Nắm bắt được vai trò của thực hiện giải ngân vốn đầu tư công trong tăng trưởng kinh tế cho các động lực khác trong năm 2023 và những năm tiếp theo, kinh tế Việt Nam sẽ vượt khó trong 4 tháng còn lại của năm, hướng tới thực hiện tối đa mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2023 đã được Quốc hội thông qua.