Tại nhiều vùng nông thôn, đa số bà con nông dân vẫn còn thiếu kiến thức trong việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, mua thuốc, sử dụng thuốc theo kinh nghiệm và truyền miệng. Chưa được cập nhật kiến thức Ở một số địa phương, do bà con nông dân mua thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) ở những cửa hàng không uy tín, tư vấn sai cách sử dụng, dẫn đến tình trạng phun thuốc không hiệu quả, gây mất mùa. Chị Nguyễn Thị Tú (xã Sơn Nam, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang) cho biết: “Chúng tôi vừa trồng lúa, vừa trồng rau màu. Những vụ mùa gần đây, lúa hay mất mùa do bị đổ, sâu bệnh. Trồng rau màu cũng thất bát vì sử dụng thuốc BVTV chưa đúng cách”.
Nhiều nông dân vẫn thiếu kiến thức sử dụng thuốc BVTV. Ảnh: Duy Khương - TTXVN |
“Tôi thường mua thuốc ở những cửa hàng bán lẻ trong xóm. Người bán cũng được học về qua về kiến thức BVTV, nhưng chúng tôi toàn mua theo kinh nghiệm, truyền tai, truyền miệng loại nào tốt thì mua. Nhiều loại thuốc trước đây phun hiệu quả nhưng nay thì không. Như vụ mùa năm 2014, chúng tôi bị thiệt hại nặng, 1 sào chỉ thu hoạch được 50 kg lúa ”, chị Tú kể.
Tại Hải Dương, bà Cao Thị Hải (thôn Vũ Xá, xã Thất Hùng, huyện Kinh Môn) chia sẻ: “Vụ chiêm xuân 2015, gia đình tôi cấy 5 sào trong đó 1 sào Bắc thơm, còn lại là Khang dân. Sau khi cấy 3 ngày, đã phải phun thuốc để trừ cỏ cho lúa. Khoảng 10 ngày thì bón lót, khi lúa bắt đầu xanh và cứng cây, tiếp tục phun trừ bọ trĩ. Vụ mùa trước, gia đình bị thiệt hại nửa sản lượng vì bọ rầy. Do không phun thuốc trừ rầy đúng thời điểm nên việc phun thuốc không mang lại hiệu quả”.
Không chỉ bà Hải mà nhiều nông dân trong xã Thất Hùng cũng gặp phải tình trạng tương tự. Theo bà Hải, mặc dù nông dân mùa vụ nào cũng được tham dự các lớp tập huấn của xã tổ chức, có cán bộ khuyến nông về hướng dẫn quy trình, kỹ thuật chăm bón và trừ sâu bệnh nhưng khi có dịch bệnh, cây trồng vẫn bị thiệt hại nặng.
Cũng theo lời bà Hải, một số bà con nông dân vì mua thuốc BVTV ở những nơi không uy tín, dẫn đến tình trạng thuốc phun không hiệu quả, gây mất mùa. Theo thống kê của Cục BVTV (Bộ NN&PTNT), hiện nay cả nước 129 cơ sở sản xuất, hơn 32.000 cửa hàng, đại lý buôn bán thuốc BVTV. Qua kiểm tra năm 2014, có 18,8% cơ sở sản xuất thuốc BVTV vi phạm, có nhãn không đúng nội dung ghi trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, sản xuất thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Đối với cơ sở buôn bán thuốc BVTV, 13,8% cơ sở vi phạm, không có giấy phép kinh doanh, buôn bán thuốc ngoài danh mục, thuốc kém chất lượng, hết hạn sử dụng…
Hỗ trợ nông dân Mua đúng thuốc thật, sử dụng đạt hiệu quả cao nhất cho mùa màng, không bị thiệt hại tiền bạc là mong muốn chung của bà con nông dân. Vì vậy, bà Cao Thị Hải bày tỏ nguyện vọng: “Nông dân chúng tôi rất cần được tăng cường tập huấn kiến thức, quy trình sử dụng thuốc BVTV để áp dụng phun cho cây trồng. Nhiều loại thuốc có tên gọi phức tạp, khó nhớ. Do vậy, cần phổ biến, giới thiệu nhiều hơn về các loại thuốc mới, bởi dịch bệnh ngày càng phức tạp”.
Cũng chung tâm tư này, chị Tú mong mỏi: “Chúng tôi muốn được tập huấn, dạy về các loại bệnh trên cây trồng và loại thuốc phù hợp, cũng như cách dùng. Bởi vì, nếu không biết bệnh thì mua thuốc về dùng sẽ không khỏi. Hơn nữa, hiện nay, hầu như không có cán bộ tư vấn”.
“Để hạn chế lệ thuộc vào sử dụng thuốc BVTV, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có Chương trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM). Nếu làm tốt theo IPM, có thể giảm 70 - 80% lượng thuốc BVTV đang dùng. Trong năm 2015, sẽ bắt đầu triển khai thực hiện”. Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Cục trưởng Cục BVTV (Bộ NN&PTNT) |
Theo chị Tú, 1 năm chỉ có 1-2 người sản xuất giỏi được tập huấn chung về sản xuất, chăn nuôi. Còn những nông dân bình thường thì không được tập huấn. Do đó, hiểu biết của đa phần nông dân về thuốc BVTV rất hạn chế.
Ghi nhận thực trạng này, ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Cục trưởng Cục BVTV (Bộ NN&PTNT) thừa nhận, lực lượng cán bộ BVTV còn mỏng, nên việc tập huấn còn hạn chế. Để khắc phục tình trạng này, trong thời gian tới, Cục BVTV sẽ tăng cường đào tạo nông dân ở các xã, thôn, bản để họ nắm bắt kỹ thuật để hướng dẫn lại cho nông dân.
Bên cạnh đó, người nông dân cũng mong muốn các điểm bán thuốc BVTV cần được quản lý, kiểm tra chặt hơn. “Với những cơ sở bán lẻ, chúng tôi mong Nhà nước tăng cường kiểm tra, để đảm bảo thuốc thật, nông dân chúng tôi mua không bị mất tiền oan”, bà Hải đề nghị.
Theo ông Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục BVTV, trong năm 2015, Cục sẽ hoàn thiện cơ sở pháp lý công tác quản lý thuốc BVTV; đồng thời, tiếp tục siết chặt công tác quản lý thuốc BVTV ở tất cả các khâu, đặc biệt là khâu khảo nghiệm.
Hữu Vinh - Quang Anh