Trong điều kiện dịch COVID-19 đang có những diễn biến phức tạp trên thế giới cũng như ở trong nước, cùng với triển khai quyết liệt các giải pháp phòng chống dịch hiệu quả, TP. Hồ Chí Minh đã có sự chủ động trong việc đón đầu, sẵng sàng cho các cơ hội phát triển trong thời gian tới, nhất là tận dụng các cơ hội từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực từ 1/8 vừa qua, tìm kiếm các đối tác mới từ Hoa Kỳ…
Đón TEU thứ 5 triệu thông qua Cảng Tân Cảng - Cát Lái. Ảnh: Thanh Vũ/TTXVN
Chủ động đón cơ hội từ EVFTA
Theo UBND Tp.Hồ Chí Minh, Liên minh châu Âu (EU) là nhà đầu tư, đối tác thương mại truyền thống của Tp.Hồ Chí Minh. Trong hơn 30 năm qua, EU có 909 dự án được cấp phép chứng nhận đầu tư vào thành phố với tổng vốn 3,17 tỷ USD. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2020, EU có 54 dự án được cấp mới giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.
Về thương mại, EU là thị trường xuất siêu truyền thống của Tp.Hồ Chí Minh, là đối tác xuất khẩu thứ 3, đối tác nhập khẩu thứ 2 của thành phố. Năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của Tp.Hồ Chí Minh sang EU đạt hơn 5 tỷ USD, tương đương 10% tổng kim ngạch xuất khẩu của thành phố, trong khi kim ngạch nhập khẩu đạt 3,6 tỷ USD.
Trong 7 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 2,7 tỷ USD và kim ngạch nhập khẩu đạt 1,5 tỷ USD. Với cán cân thương mại như trên, Phó Chủ tịch UBND Tp.Hồ Chí Minh Dương Anh Đức chia sẻ, xét về cơ cấu mặt hàng, sản phẩm xuất nhập khẩu của Tp.Hồ Chí Minh và EU không đối đầu, không cạnh tranh trực tiếp mà sản phẩm của hai bên bổ trợ cho nhau. Tp. Hồ Chí Minh chủ yếu xuất vào EU các mặt hàng dệt may, da giày, nông sản các loại và ngược lại, nhập khẩu từ EU máy móc thiết bị sản xuất hiện đại.
Từ những phân tích trên, đồng thời nhấn mạnh Tp.Hồ Chí Minh không thụ động chờ EVFTA có hiệu lực, ông Dương Anh Đức cho rằng: Từ khi EU thông báo thông qua EVFTA vào tháng 10/2018, thành phố đã chủ động triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhằm đón nhận cơ hội từ EVFTA với trọng tâm là hiểu quy tắc xuất xứ hàng hóa, xem đây là yếu tố then chốt để doanh nghiệp được hưởng thuế suất ưu đãi từ Hiệp định.
Bên cạnh đó, thành phố thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, nâng cao chất lượng sản xuất để khai thác về chiều sâu đối với thị trường quan trọng EU. Đồng thời, thành phố triển khai chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ để kết nối doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn với chuỗi cung ứng khu vực châu Á và kết nối với doanh nghiệp FDI; trong đó có doanh nghiệp FDI của EU.
Từ thực tế, Tp.Hồ Chí Minh xác định 2 nhóm sản phẩm tiềm năng mở rộng xuất khẩu sang EU. Thứ nhất là, nhóm nông nghiệp, nổi bật là café, hồ tiêu, thủy hải sản, rau củ quả nhiệt đới. Nhóm này chủ yếu từ các tỉnh đưa về thành phố chế biến và xuất khẩu đi EU. Thứ hai là, sản phẩm công nghiệp, ngoài dệt may, da giày, thành phố còn có lợi thế xuất khẩu về công nghệ thông tin và các sản phẩm, dịch vụ nội dung số.
Để tận dụng hiệu quả EVFTA mang lại, Tp. Hồ Chí Minh tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn chuyên sâu cho doanh nghiệp về EVFTA; trong đó nhấn mạnh những yêu cầu khắt khe của EU, để doanh nghiệp ý thức tự nâng cao năng lực, thực sự tận dụng cơ hội từ thị trường EU.
Theo Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thành Phong, Tp. Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế của cả nước nên được hưởng lợi rất lớn từ Hiệp định này trong phát triển kinh tế, nhất là ở các mặt hàng dệt may, hàng nông sản, da giày máy móc, thiết bị…
Tuy nhiên, song hành với cơ hội là thách thức vì Tp.Hồ Chí Minh hiện có 470.000 doanh nghiệp nhưng chỉ có 2,14% doanh nghiệp có quy mô vốn đăng ký hơn 100 tỷ trở lên, còn lại là doanh nghiệp vừa và nhỏ còn yếu về kỹ năng quản trị, điều kiện kỹ thuật và còn nhiều rào cản khác. Còn phía châu Âu đặt ra điều kiện chặt chẽ về xuất xứ hàng hóa, bảo hộ trí tuệ…. nếu không đáp ứng thì doanh nghiệp sẽ không tận dụng được lợi thế của EVFTA.
Song song đó, Tp.Hồ Chí Minh sẽ tổ chức tập huấn về EVFTA cho công chức theo từng nhóm, bám sát yêu cầu công việc cụ thể để hỗ trợ thiết thực cho doanh nghiệp. Tp.Hồ Chí Minh cũng đề xuất các bộ ngành liên quan tiếp tục hỗ trợ về thông tin thị trường từng nước thành viên EU để thành phố hỗ trợ xúc tiến thương mại cho gần 20.000 doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn.
Sẵn sàng đón sóng đầu tư mới
Trước các cơ hội mang lại từ Hiệp định EVFTA cũng như xu hướng dịch chuyển đầu tư đến các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam hiện nay, UBND Tp.Hồ Chí Minh đặt ra yêu cầu đối với các sở, ngành, quận, huyện phải tiếp tục hoàn thiện môi trường đầu tư, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Trong thời điểm khó khăn do dịch COVID-19, Tp.Hồ Chí Minh vẫn thu hút được rất nhiều dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Trong 7 tháng đầu năm 2020, Thành phố thu hút được gần 2,4 tỷ USD vốn FDI với hơn 600 dự án đăng ký mới và gần 2.500 trường hợp góp vốn, mua cổ phần. Qua đó cho thấy, thành phố đã có sự chuẩn bị rất tốt về mọi mặt để thu hút vốn FDI.
Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, quận 7. Ảnh minh họa: Quang Nhựt/TTXVN
Để chuẩn bị các nguồn lực thu hút đầu tư, UBND Tp.Hồ Chí Minh giao Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Sở Giao thông Vận tải, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội rà soát, chuẩn bị các điều kiện về đất đai, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực để sẵn sàng đón nhận các dòng vốn đầu tư dịch chuyển, tập trung hướng vào các tập đoàn đa quốc gia lớn, công nghệ cao, hiện đại, thân thiện môi trường.
Theo Ban quản lý các Khu chế xuất – khu công nghiệp Tp.Hồ Chí Minh (Hepza), các khu chế xuất, khu công nghiệp, khu công nghệ cao của thành phố đã có sự chuẩn bị để đón nhận các nhà đầu tư mới. Nhà xưởng xây sẵn ở các khu công nghiệp Tân Phú Trung, Đông Nam, Lê Minh Xuân 3... đang tích cực xây dựng, hoàn thiện, trong đó có nhiều khu nhà cao tầng phục vụ cho các doanh nghiệp đầu tư lĩnh vực công nghệ cao.
UBND Tp.Hồ Chí Minh xác định ưu tiên thu hút đầu tư của các doanh nghiệp có năng lực đổi mới sáng tạo và năng lực quản trị tiên tiến; khuyến khích đầu tư phát triển các ngành nghề sản xuất kinh doanh tạo động lực trực tiếp cho tăng trưởng, năng lực cạnh tranh của kinh tế như công nghệ cao, lĩnh vực thâm dụng khoa học công nghệ.
Chủ tịch UBND Tp.Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong cho biết: “Tp.Hồ Chí Minh cam kết không chỉ mời gọi mà còn đồng hành cùng doanh nghiệp bằng những hành động cụ thể, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn hiện nay phải cùng nhau vượt qua và hướng đến phát triển lâu dài, bền vững.
Lãnh đạo Thành phố mong muốn các doanh nghiệp châu Âu gắn bó hơn nữa trong sự phát triển lâu dài của Tp.Hồ Chí Minh. Sắp tới Tp.Hồ Chí Minh sẽ hình thành tổ công tác điều phối các sở tập trung một đầu mối để giải quyết nhanh những vấn đề đặt ra”.
Trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19, Tp.Hồ Chí Minh tăng cường tổ chức các buổi đối thoại trực tiếp giữa doanh nghiệp với chính quyền thành phố; triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tổ chức các chuỗi hội nghị xúc tiến đầu tư để mời gọi các nhà đầu tư qua các hình thức khác nhau như trực tiếp hoặc trực tuyến trong điều kiện dịch COVID-19.
Mới đây nhất, vào ngày 25/8, Diễn đàn Doanh nghiệp Tp.Hồ Chí Minh – Hoa Kỳ với chủ đề “Thúc đẩy quan hệ đối tác, sáng tạo vì tương lai thịnh vượng” đã được tổ chức với các đầu cầu tại Tp.Hồ Chí Minh, Hoa Kỳ và Singapore đã thu hút hàng trăn doanh nghiệp Tp.Hồ Chí Minh và Hoa Kỳ tham gia.
Tại đây, ông Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Tp.Hồ Chí Minh đã khuyến khích các đối tác, cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ hãy đến thăm Việt Nam, đặc biệt là đến Tp.Hồ Chí Minh để trải nghiệm “1 điểm đến – 1.000 điều thú vị”.
Giới thiệu các lợi thế về “thiên thời, địa lợi” của thành phố trước các đối tác, doanh nghiệp hai nước, người đứng đầu Đảng bộ Tp.Hồ Chí Minh chia sẻ: "Chúng tôi có “đủ vấn đề” mà quý vị có thể tham gia cùng chúng tôi giải quyết, từ nâng cấp hệ thống giao thông, xây dựng 6 tuyến metro, các cấu phần của đô thị thông minh như chăm sóc sức khỏe thông tin, giáo dục thông minh, giao thông thông minh…"
Có thể nói, với tinh thần năng động, sáng tạo vốn có của mình, trong bất cứ hoàn cảnh nào, Tp.Hồ Chí Minh cũng luôn chủ động, tìm kiếm những giải pháp phù hợp để đưa hoạt động kinh tế của thành phố vượt qua khó khăn, phát triển, hạn chế tốt đa để nền kinh tế bị “đứt gãy” trước tác động dữ dội của dịch COVID-19 hiện nay, qua đó duy trì vai trò tàu tàu kinh tế của cả nước.