Trong điều kiện các tỉnh giáp biển còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong phát triển kinh tế biển, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TW về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020 và Nghị quyết số 36- NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây được xem là điều kiện thuận lợi để các tỉnh Trà Vinh, Bến Tre tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và là những động lực mới đưa kinh tế biển phát triển bền vững.
Nông dân huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, thu hoạch tôm thẻ chân trắng. Ảnh tư liệu: Công Trí/TTXVN
Tăng tốc đầu tư
Theo UBND tỉnh Bến Tre, việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW trên địa bàn tỉnh Bến Tre đã được Tỉnh ủy, UBND tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện xuyên suốt trong những năm qua. Qua đó, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, thu hút nguồn lực đầu tư vùng ven biển của tỉnh.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Nguyễn Minh Cảnh thông tin, địa phương tăng cường triển khai đồng bộ các khâu đột phá về phát triển bền vững kinh tế biển được nêu tại Nghị quyết số 36-NQ/TW, gồm: hoàn thiện thể chế phát triển bền vững kinh tế biển; phát triển khoa học, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực biển chất lượng cao; phát triển kết cấu hạ tầng đa mục tiêu, đồng bộ, mạng lưới giao thông kết nối các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, các khu công nghiệp,khu đô thị, các vùng biển với cảng biển.
Cụ thể, thực hiện Chương trình hành động số 08-CTr/TU ngày 29/01/2021 của Tỉnh ủy Bến Tre về Phát triển công nghiệp chủ lực, lực lượng doanh nghiệp của tỉnh giai đoạn 2020- 2025, tầm nhìn 2030, Kế hoạch số 3707/KH-UBND ngày 01/7/2021của UBND tỉnh Bến Tre và kế hoạch phát triển các cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025. Đến nay, trên địa bàn 3 huyện ven biển gồm: Thạnh Phú, Ba Tri và Bình Đại có 5 cụm công nghiệp đã thành lập, với tổng diện tích 120,9 ha. Các cụm công nghiệp thu hút được 12 dự án thứ cấp tổng vốn đăng ký đầu tư khoảng 943,629 tỷ đồng.
Đáng chú ý, chỉ tính trong hơn hai năm 2020- 2022, UBND tỉnh Bến Tre bố trí ngân sách nhà nước hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng cho ba huyện ven biển khoảng 3.942 tỷ đồng. Trong số các dự án bố trí vốn có các dự án quan trọng, góp phần phát triển kinh tế- xã hội của địa phương như: Dự án xây dựng đê bao ngăn mặn kết hợp đường giao thông nối liền các huyện biển Bình Đại - Ba Tri - Thạnh Phú; Dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng Khu Công nghiệp Phú Thuận…
Trước đó, giai đoạn 2003-2020, tỉnh phân bổ cho 3 huyện biển khoảng 7.500 tỷ đồng, chiếm khoảng 30% tồng vốn đầu tư phát triển của tỉnh trong cả giai đoạn từ ngân sách nhà nước để đầu tư cơ sở hạ tầng trên các lĩnh vực như: giao thông, thủy lợi, trường học, y tế, công trình cấp nước sạch, cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão...
Ngoài ra, tỉnh cấp chủ trương đầu tư cho 18 dự án đầu tư ngoài ngân sách nhà nước, góp phần phát triển kinh tế trên địa bàn 3 huyện biển với tổng vốn đầu tư trên 9.436 tỷ đồng; xúc tiến đầu tư với khoảng 265 nhà đầu tư trong và ngoài nước đến tìm hiểu các cơ hội hợp tác đầu tư; cung cấp thông tin, hướng dẫn các thủ tục đầu tư, hỗ trợ khảo sát địa điểm đầu tư; giới thiệu các dự án ưu tiên mời gọi đầu tư trên địa bàn 3 huyện biển trên các lĩnh vực tiềm năng như: du lịch, hạ tầng cụm công nghiệp, đô thị biển, thủy sản.
Tại Trà Vinh, địa phương đã chú trọng huy động các nguồn lực, khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư cho phát triển kinh tế biển. Với sự hỗ trợ của Trung ương, tỉnh đã triển khai thực hiện nhiều dự án tập trung đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho yêu cầu phát triển kinh tế biển. Chỉ tính giai đoạn 2011-2015, Trà Vinh đã đầu tư cho phát triển hạ tầng kỹ thuật với tổng mức vốn trên 1.850 tỷ đồng. Năm 2016, tỉnh tiếp tục được Trung ương hỗ trợ đầu tư 4 dự án, với tổng nguồn vốn hơn 910 tỷ đồng.
Có được nhiều chương trình, dự án đầu tư vào khu vực kinh tế biển, Trà Vinh đã phát triển nhanh nghề nuôi trồng thủy sản vùng nước lợ, vùng ngập mặn và nghề khai thác. Đến nay, tỉnh có diện tích nuôi tôm trên 57.000 ha, tăng 3,6 lần so năm 1992. Tổng sản lượng thuỷ, hải sản hằng năm được đánh bắt và nuôi trồng đạt trên 220.800 tấn. Tổng giá trị sản xuất thủy sản bình quân của tỉnh đạt trên 10.000 tỷ đồng và giá trị sản xuất/ha đất nuôi trồng thủy sản đạt 325 triệu đồng/ha.
Hướng đến vùng trọng điểm
Thời gian tới, các tỉnh Bến Tre, Trà Vinh đều hướng đến mục tiêu trở thành những địa phương phát triển mạnh và bền vững về kinh tế biển, trọng tâm là phát triển năng lượng tái tạo, thủy sản và du lịch; từng bước hình thành văn hóa sinh thái biển, thích ứng với biến đổi khí hậu; đảm bảo môi trường biển, ngăn chặn tình trạng sạt lở bờ biển, bảo tồn và phát huy hệ sinh thái biển.
Cụ thể, trong chủ trương phát triển kinh tế biển ở Đồng bằng sông Cửu Long, Trà Vinh được Chính phủ chọn là tỉnh trọng điểm phát triển cả về thủy sản lẫn thế mạnh trong giao lưu quốc tế, phát triển cảng nước sâu với vai trò khu vực. Thực hiện chủ trương này, Trà Vinh đã được Trung ương đầu tư các công trình trọng điểm quốc gia phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế biển cho khu vực đồng bằng sông Cửu Long; trong đó, Trà Vinh đóng vai trò trung tâm.
Theo đó, Trà Vinh đã được Trung ương đầu tư xây dựng Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải; Luồng cho tàu biển có trọng tải lớn vào sông Hậu; Khu kinh tế Định An, là 1 trong 8 khu kinh tế ven biển trọng điểm được ưu tiên đầu tư giai đoạn 2016-2020 của cả nước. Đây là khu kinh tế ven biển tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực về các ngành sản xuất điện năng, hóa dầu, đóng tàu và các ngành công nghiệp phụ trợ khác...
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Trà Vinh lần thứ XI xác định, vùng phát triển kinh tế biển là một trong ba vùng kinh tế trọng điểm. Việc tập trung huy động các nguồn lực, khai thác tốt các tiềm năng, tận dụng lợi thế để Trà Vinh trở thành một trong những tỉnh trọng điểm phát triển kinh tế biển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long là 1 trong 6 nhiệm vụ trọng tâm tỉnh tập trung thực hiện trong nhiệm kỳ 2020-2025.
Ngoài ra, trong Chương trình phát triển kinh tế biển tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, chủ yếu, tập trung khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế để tỉnh phát triển khá lên từ nguồn lực biển.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh Nguyễn Quỳnh Thiện cho biết, để thực hiện đạt mục tiêu Chương trình phát triển kinh tế biển, tỉnh đang tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp như: tập trung rà soát, điều chỉnh và xây dựng đồng bộ các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế biển; phát triển khai thác, nuôi trồng và chế biến thủy sản, phát triển kinh tế biển và ven biển; đẩy mạnh thu hút đầu tư cho chế biến và tiêu thụ sản phẩm thủy sản; phát triển Khu Kinh tế Định An, các khu công nghiệp trong Khu kinh tế và công nghiệp ven biển, các dự án đầu tư trọng điểm phục vụ phát triển kinh tế biển.
Hiện tỉnh đang kêu gọi thu hút đầu tư dự án xây dựng nhà máy chế biến cá, tôm qui mô 10.000 tấn/năm; dự án nhà máy bảo quản chế biến thủy, hải sản qui mô 10.000 tấn/năm; dự án nhà máy chế biến thức ăn thủy sản qui mô 20.000 - 30.000 tấn/năm; dự án nuôi tôm nước lợ công nghệ cao qui mô 200 - 300 ha/khu; dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ nghêu tại bãi bồi ven biển qui mô 200 - 300 ha/dự án; dự án hợp liên kết nuôi tôm sinh thái xuất khẩu qui mô 1000 - 2000 ha,…
Tương tự, với đặc điểm thuận lợi cho việc phát triển kinh tế biển, Bến Tre đã xoay trục, mở rộng tầm nhìn, không gian phát triển ra biển lớn, nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế kinh tế biển gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn… Qua đó, tạo ra động lực mới để Bến Tre phát triển nhanh và bền vững trong thời gian tới.
Theo đó, tỉnh Bến Tre đang đẩy mạnh khai thác tiềm năng kinh tế biển và đặt mục tiêu trở thành một trong những địa phương phát triển mạnh và bền vững về kinh tế biển, trọng tâm là phát triển năng lượng tái tạo, thủy sản và du lịch vào năm 2030, tầm nhìn 2045. Đến năm 2030, tỉnh Bến Tre nỗ lực phát triển thành công, tạo đột phá một số ngành kinh tế biển, theo thứ tự ưu tiên như năng lượng tái tạo; khai thác, nuôi trồng, chế biến thủy sản và dịch vụ hậu cần nghề cá; phát triển du lịch biển; phát triển công nghiệp, đô thị ven biển và phát triển thương mại dịch vụ.
Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Trần Ngọc Tam cho hay, Tỉnh ủy Bến Tre đã ban hành Nghị quyết 04 phát triển Bến Tre về hướng Đông (hướng biển) giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2030, góp phần thực hiện Nghị quyết của Trung ương về phát triển bền vững kinh tế biển.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh Bến Tre đã chỉ đạo các ngành đưa nội dung lấn biển vào Quy hoạch tỉnh Bến Tre thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, cụ thể hóa tổng diện tích khu vực lấn biển 50 ngàn ha, gồm: Khu vực huyện Thạnh Phú 15.000 ha, huyện Ba Tri 14.000 ngàn ha, huyện Bình Đại 21.000 ha.
Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Trần Ngọc Tam khẳng định, khu kinh tế biển và tuyến đường bộ ven biển là những dự án chiến lược rất quan trọng, mở ra không gian phát triển mới của tỉnh trong tương lai. Tỉnh đang rất quyết liệt triển khai nghiên cứu, lập đề án; trong đó, một trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để phát triển khu kinh tế ven biển là thực hiện đề án lấn biển và tuyến đường bộ ven biển.