Sân bay Long Thành sẽ là đòn bẩy nâng tầm hàng không thương gia Việt Nam

Cơ hội từ vị trí chiến lược

Việt Nam đang chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ của ngành hàng không với tốc độ tăng trưởng khách quốc tế vượt qua cả kỳ vọng. Theo báo cáo của Tổng cục thống kê, tính chung 10 tháng năm 2024, khách quốc tế đến Việt Nam đạt hơn 14,1 triệu lượt, tăng 41,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khách đến bằng đường hàng không đạt gần 12 triệu lượt, chiếm 84,8% lượng khách quốc tế đến Việt Nam và tăng 36,9% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, sự quá tải của các sân bay hiện hữu như Tân Sơn Nhất và Nội Bài đang trở thành rào cản lớn trong việc khai thác hết tiềm năng trên, đặc biệt ở phân khúc hàng không thương gia. Theo đó, ngành hàng không kỳ vọng Cảng hàng không quốc tế Long Thành, dự kiến hoàn thành giai đoạn 1 vào năm 2026, với công suất 25 triệu lượt hành khách/năm, không chỉ giải quyết bài toán quá tải mà còn tạo cơ hội vàng để Việt Nam đầu tư vào phân khúc hàng không thương gia và dịch vụ cao cấp.

Ông Paul Desgrosseilliers, Giám đốc Điều hành ExecuJet Haite, thành viên Hiệp hội hàng không Thương gia châu Á cho biết: “Sự thành công của hàng không thương gia phụ thuộc rất lớn vào cơ sở hạ tầng chuyên biệt như nhà ga riêng (Fixed Based Operator - FBO), bãi đỗ riêng và các khu vực bảo trì hiện đại. Nếu Cảng hàng không quốc tế Long Thành được quy hoạch đúng hướng, Việt Nam hoàn toàn có thể cạnh tranh với các trung tâm hàng không lớn như Singapore hay Bắc Kinh”.

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, với vị trí chiến lược cách TP Hồ Chí Minh chỉ 40 km, sân bay Long Thành được coi là cửa ngõ giao thương lý tưởng, kết nối Việt Nam với các trung tâm kinh tế lớn của Đông Nam Á như Singapore, Bangkok và Kuala Lumpur. Điều này giúp sân bay Long Thành trở thành điểm trung chuyển quan trọng cho các chuyến bay thương gia trong khu vực và trên toàn cầu.

Không dừng lại ở vận tải, sân bay Long Thành còn hướng tới việc xây dựng hệ sinh thái dịch vụ hàng không toàn diện. Theo ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn IPPG, sân bay Long Thành không chỉ cần hiện đại mà phải đạt tiêu chuẩn 5 sao với các dịch vụ cao cấp để thu hút khách quốc tế và nhà đầu tư. Việc phát triển các khu vực bán lẻ, nhà hàng sang trọng và phòng chờ VIP không chỉ đáp ứng nhu cầu của hành khách mà còn thúc đẩy doanh thu phi hàng không, vốn chiếm tới 30 - 40% tại các sân bay lớn trên thế giới.

Ông Nguyễn Đức Hùng, Phó Tổng giám đốc ACV cũng cho biết, để phát triển ngành hàng không Việt Nam, ACV sẽ đầu tư mạnh mẽ với tổng ngân sách 400.000 tỉ đồng (tương đương16 tỉ USD) vào các dự án quan trọng như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất và mở rộng nhà ga T2 Nội Bài. ACV đặt mục tiêu đến năm 2030, các cảng hàng không Việt Nam sẽ đạt công suất 284 triệu hành khách mỗi năm, nâng cao chất lượng dịch vụ và trải nghiệm khách hàng. Đây là bước đi chiến lược nhằm tăng sức cạnh tranh cho ngành hàng không Việt Nam và biến các sân bay trở thành điểm đến hấp dẫn cả về thương mại và văn hóa.

Nhiều ý kiến khác cũng cho biết, nếu sân bay Long Thành hoàn thành cùng với sự nâng cấp các sân bay hiện hữu, Việt Nam sẽ thu hút lượng khách quốc tế đến rất cao, nhờ có nhiều điểm đến nổi tiếng như vịnh Hạ Long, Đà Nẵng, Phú Quốc... Ông Paul Desgrosseilliers nhấn mạnh: “Hạ tầng hàng không thương gia không chỉ phục vụ di chuyển mà còn là một phần của trải nghiệm du lịch cao cấp. Vì thế, sân bay Long Thành với các tuyến bay thẳng và cơ sở hạ tầng hiện đại, sẽ trở thành cầu nối quan trọng đưa du khách hạng sang đến với những điểm đến này”.

Vẫn còn nhiều rào cản

Mặc dù tiềm năng lớn nhưng ngành hàng không thương gia tại Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức hiện hữu, đó là thiếu cơ sở hạ tầng chuyên biệt, nhân sự và chính sách chưa đồng bộ.

Có thể thấy, hiện các sân bay lớn như Tân Sơn Nhất và Nội Bài không có nhà ga riêng (FBO) và khu vực dành riêng cho máy bay thương gia. Việc sử dụng chung cơ sở vật chất với hàng không thương mại dẫn đến sự bất tiện và làm giảm trải nghiệm của khách hàng cao cấp. Theo đó, số lượng chuyến bay thương gia tại Việt Nam còn hạn chế so với các nước trong khu vực, làm ảnh hưởng đến khả năng thu hút đầu tư từ các hãng hàng không quốc tế chuyên về phân khúc này.

Bên cạnh đó, chất lượng nhân lực có trình cao về ngành hàng không còn thiếu và yếu, từ phi công, kỹ sư bảo trì đến nhân viên mặt đất, đang là một rào cản lớn trong việc phát triển hàng không thương gia. Đặc biệt, các quy trình hành chính liên quan đến hàng không thương gia, từ cấp phép đến ưu đãi đầu tư còn phức tạp và thiếu sự nhất quán, làm giảm sức hút với các đối tác quốc tế.

Trong khi đó, theo ông Paul Desgrosseilliers, nền kinh tế Việt Nam hiện đang phát triển nhanh chóng, kéo theo nhu cầu hàng không thương gia ngày một tăng, được thể hiện ở số lượng các chuyến bay thương gia nội địa và quá cảnh ngày một nhiều. Hầu hết khách đi các hạng thương gia này đều mong muốn đến Việt Nam để trải nghiệm về y tế, du lịch, giải trí và phổ biến nhất là phục vụ công việc kinh doanh. Do đó, các chuyến bay thương gia thường được coi là công cụ kinh doanh hỗ trợ cho hoạt động thương mại và đầu tư.

Chính vì vậy, nhiều công ty lớn nhất thế giới yêu cầu các giám đốc cấp cao của họ sử dụng phương tiện giao thông an toàn và bảo mật khi di chuyển khắp thế giới, dù là tìm kiếm phát triển kinh doanh hay đến làm việc tại các cơ sở hiện có. Đối với một quốc gia đang hướng đến thu hút đầu tư như Việt Nam, việc phục vụ các chuyến bay và hành khách hạng thương gia là yếu tố cần thiết, giúp tăng trưởng kinh tế cho xã hội và khu vực. Với đội máy bay vẫn còn trong giai đoạn đầu phát triển, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam có nhiều cơ hội xây dựng cơ sở hạ tầng và các công ty dịch vụ hỗ trợ chuyến bay, hành khách và phi hành đoàn để phát triển hàng không thương gia.

Bên cạnh đó, sự hợp tác với các đối tác quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm và chuyên môn trong việc quản lý hạ tầng, cung cấp dịch vụ cao cấp tại Việt Nam cũng là yếu tố cần thiết để xây dựng hàng không thương gia. Ông Paul Desgrosseilliers cho biết: “Tương lai của hàng không thương gia tại Việt Nam phụ thuộc vào cách chúng ta tận dụng cơ hội từ Long Thành. Đây không chỉ là sân bay mà là cánh cửa đưa Việt Nam ra thế giới. Vì thế,  ExecuJet Haite sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm xây dựng và vận hành các nhà ga FBO đẳng cấp thế giới để giúp Việt Nam bắt kịp với xu hướng toàn cầu”.

Trong khi đó, theo ông Johnathan Hạnh Nguyễn, là đối tác của hơn 1 thương hiệu toàn cầu với hệ thống hơn 1.000 cửa hàng bán lẻ và cửa hàng miễn thuế tại các sân bay lớn, IPPG tiếp cận các xu hướng sáng tạo và chất lượng dịch vụ đẳng cấp, có thể biến sân bay Việt Nam thành điểm đến hấp dẫn cho cả hành khách và đối tác quốc tế.

Tuy nhiên, song song với việc đầu tư cơ sở hạ tầng, Chính phủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hàng không thương gia thông qua các chính sách ưu đãi và hỗ trợ. Cụ thể, Chính phủ cần có chính sách miễn giảm thuế và đơn giản hóa thủ tục đầu tư, xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu cho nhân sự ngành hàng không, tăng cường quảng bá quốc tế để thu hút khách hàng và nhà đầu tư tiềm năng.