Thị trường xuất nhập khẩu lúa gạo châu Á trong năm nay hứa hẹn nhiều biến động sau khi chính phủ Philippines trao thêm quyền nhập khẩu gạo cho các công ty tư nhân, còn chính phủ Indonesia lại khẳng định nước này không cần nhập khẩu nếu thời tiết thuận lợi.
Philippines cần nhập 2 triệu tấn gạo
Philippines, quốc gia nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới trong năm 2010 với việc mua kỷ lục 2,45 triệu tấn gạo, có thể cần phải nhập khẩu 2 triệu tấn gạo để đáp ứng nhu cầu trong năm 2014. Ảnh hưởng của thiên tai, trong đó có các cơn bão mạnh trong quý cuối cùng của năm 2013, đã phá hoại mùa màng và khiến lượng gạo dự trữ trong kho của nước này cạn kiệt.
Thiên tai phá hoại mùa màng khiến Philippines sẽ phải nhập khẩu nhiều gạo năm 2014. |
Chính phủ Philippines đã cho phép các tư thương nhập khẩu 163.000 tấn gạo trong năm 2014. Theo ông Dennis Arpia, trợ lý giám đốc điều hành cấp cao của Cơ quan Lương thực Quốc gia (NFA) Philippines, lượng gạo được phép nhập khẩu của khu vực tư nhân nói trên là phù hợp với cam kết của Philippines với Tổ chức Thương mại Thế giới.
NFA đang giải quyết đơn yêu cầu nhập khẩu gạo và thương nhân có thể tận dụng lợi thế gạo giá rẻ do Thái Lan cung cấp. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp tư nhân có thể yêu cầu nhập khẩu lên đến 98.000 tấn gạo từ Thái Lan năm nay, với mức thuế 40%. Mỗi nhà nhập khẩu bắt buộc phải mua tối thiểu 2.000 tấn gạo và tối đa là 5.000 tấn.
Các tư thương ở Philippines đang theo dõi sát sao tình hình chính trị của Thái Lan. Một số lo ngại rằng kinh doanh với Thái Lan có thể gặp khó khăn trong những ngày này. Tuần trước, áp lực đối với chính phủ Thái Lan đã gia tăng khi chương trình mua lúa gạo quan trọng gần như sụp đổ sau khi Trung Quốc hủy bỏ kế hoạch mua một lượng gạo lớn của nước này.
Ngoài ra, mỗi nhà nhập khẩu gạo Philippines cũng có thể mua tới 25.000 tấn gạo từ Ấn Độ và Trung Quốc cùng 15.000 tấn từ Australia trong năm 2014 theo cam kết khối lượng tiếp cận tối thiểu (MAV) với Tổ chức Thương mại Thế giới. Tuy nhiên, thuế nhập khẩu cao đến 40% có thể sẽ khiến nhiều thương nhân chùn bước. Theo nhà kinh tế Roehlano Briones thuộc Viện nghiên cứu phát triển Philippines, mức thuế nhập khẩu 40% là quá cao và chính phủ nên loại bỏ rào cản nhập khẩu bất hợp lý này.
Tháng 12/2013, NFA đã ký một thỏa thuận liên chính phủ để mua 500.000 tấn gạo từ Việt Nam, với mức giá thấp hơn so với gạo từ Thái Lan. Việc giao hàng miễn thuế đang được tiến hành và dự kiến sẽ hoàn thành vào tháng 3/2014.
Indonesia tự lo đủ gạo
Không gặp cảnh thiếu gạo như Philippines, năm nay Indonesia - một trong những quốc gia phải nhập khẩu nhiều gạo - mới đây tự tin cho rằng nước này sẽ không phải nhập khẩu gạo trong năm 2014 nếu điều kiện thời tiết thuận lợi.
Bộ trưởng Nông nghiệp Indonesia Suswono cho biết sản lượng thóc của nước này được dự báo có thể tăng 8% lên 76,57 triệu tấn và trong kho dự trữ vẫn còn tới 2 triệu tấn gạo. Trong khi nhu cầu lương thực quốc gia của Indonesia trung bình ở mức 34 triệu tấn gạo/năm.
Sản lượng lương thực của Indonesia năm 2014 sẽ tăng nhờ khí hậu được dự báo nhìn chung thuận lợi và chính phủ nước này đang nỗ lực đẩy mạnh chính sách hỗ trợ nông dân về phân bón và hạt giống.
Giám đốc Cơ quan Hậu cần Quốc gia Indonesia (Bulog) Sutarto Alimoeso cho hay, hiện Bulog vẫn chưa được chính phủ cấp hạn ngạch nhập khẩu gạo năm 2014, và trong năm 2013 Bulog đã không nhập khẩu gạo kể từ lần cuối cùng trong năm 2012. Nhập khẩu gạo của Indonesia trong năm 2013 hoàn toàn do các công ty tư nhân thực hiện.
Kim Dung - Việt Tú