Đội dân phòng đặc biệt này được thành lập tháng 10/2011 với 15 thành viên đều là nữ, sinh sống trên địa bàn xã. Đặc biệt, số thành viên của đội là người dân tộc thiểu số chiếm hơn 50%. Nhiều chị em có hoàn cảnh khó khăn, bận rộn mưu sinh nhưng vẫn hăng hái tham gia các hoạt động của đội.
Ở xã Xuân Phú, ai cũng biết đến câu chuyện của Thổ Hiếu ngụ tại ấp Bình Hòa. Cách đây khoảng 7 năm, do cha mẹ không có thời gian chăm lo, dạy dỗ nên Thổ Hiếu bỏ học sớm, thường xuyên tụ tập bạn bè, gây gổ đánh nhau, trở thành một thanh niên ngỗ ngược, quậy phá. Với sự mềm mỏng, kiên trì uốn nắn, các chị em trong Đội nữ dân phòng đã dần dần cảm hóa đưa Thổ Hiếu trở thành thanh niên ngoan ngoãn. Các chị còn tạo điều kiện hỗ trợ, giới thiệu Thổ Hiếu đi học nghề và tìm việc làm. Đến nay, Thổ Hiếu đã có việc làm ổn định, đặc biệt còn hăng hái giúp đỡ những thanh niên mới lớn sửa chữa sai lầm.
Không chỉ vận động giáo dục thanh thiếu niên hư, Đội nữ dân phòng còn khéo léo can thiệp và xử lý kịp thời các vụ bạo lực gia đình. Chị K.H. - người dân tộc Chơ Ro (sống tại ấp Bình Hòa, xã Xuân Phú, huyện Xuân Lộc, Đồng Nai) chia sẻ, trước đây cuộc sống gia đình rất khó khăn, chồng thường xuyên tụ tập ăn nhậu, về tới nhà là kiếm cớ lôi vợ con ra đánh. Các chị em trong Đội nữ dân phòng của xã bằng sự mềm mỏng và thấu tình đạt lý đã khuyên giải, giúp chồng chị K.H nhận thức được hành vi sai trái của mình, chí thú làm ăn, xây dựng cuộc sống tốt hơn.
Xuân Phú là xã đông dân, có 12 dân tộc thiểu số cùng sinh sống với gần 850 hộ, hơn 4.400 nhân khẩu. Người dân ở đây chủ yếu sống bằng nghề nông, cuộc sống khó khăn và trình độ dân trí không đồng đều. Đây là những nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm trật tự an ninh và tệ nạn xã hội xảy ra khá phổ biến trên địa bàn. Đội nữ dân phòng đã phối hợp hiệu quả với lực lượng công an xã, công an huyện đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn xã.
Chị Trương Thị Ngọc Hạnh, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Xuân Phú, Đội trưởng Đội nữ dân phòng cho biết: Hầu hết những vụ tai nạn, gây gổ đánh nhau, xô xát… xảy ra trên địa bàn xã, thành viên của đội luôn là những người có mặt đầu tiên, đưa nạn nhân đi cấp cứu, bảo vệ hiện trường chờ Công an đến xử lý. Hầu hết các chị em trong đội đều có cuộc sống rất khó khăn, có người phải cạo từng hạt điều, lượm từng lon nước ngọt để bán ve chai nhưng tối đến là khoác áo dân phòng, hăng hái đi làm nhiệm vụ.
Theo thống kê của Công an huyện Xuân Lộc, gần 10 năm hoạt động, Đội nữ dân phòng trong vùng dân tộc thiểu số xã Xuân Phú đã cung cấp cho Công an xã trên 400 nguồn tin có giá trị, phối hợp cùng Công an giải tán các tụ điểm cờ bạc, đá gà, truy bắt nhiều đối tượng trộm cắp tài sản... Tính từ tháng 1/2019 đến nay Đội cung cấp cho Công an xã trên 30 nguồn tin có giá trị; tham gia giải tỏa hành lang đường bộ tại các chợ Bình Xuân và Bình Hòa được 12 lượt; phối hợp tham gia bảo vệ hiện trường 7 vụ va chạm giao thông, đưa nạn nhân đi bệnh viện cấp cứu; cảm hóa, giáo dục 6 em trong độ tuổi thanh thiếu niên tham gia đánh nhau, gây rối trật tự; tham gia xử lý 4 vụ mâu thuẫn gia đình, uống rượu, quậy phá và có hành vi bạo lực gia đình…
Thượng tá Cao Xuân Hoa - Phó Trưởng Công an huyện Xuân Lộc đánh giá, Đội nữ dân phòng trong vùng dân tộc thiểu số xã Xuân Phú hoạt động rất tích cực, hiệu quả cao trong công tác phòng ngừa, đấu tranh và phòng chống tội phạm. Trước khi thành lập Đội, tình hình an ninh trật tự tại xã Xuân Phú, đặc biệt trong ấp Bình Hòa, ấp có nhiều người dân tộc thiểu số sinh sống nhất, thường xuyên xảy ra các vụ trộm cắp, đua xe, đánh bạc, đá gà, uống rượu gây rối.
Tuy nhiên, từ năm 2011 đến nay, tình hình an ninh trật tự trên địa bàn xã, đặc biệt trong các làng dân tộc rất ổn định, hàng năm chỉ xảy ra từ 1 đến 2 vụ, không còn những vụ vi phạm mang tính chất nghiêm trọng, phải xử lý hình sự. Đây là mô hình hoạt động tốt, mang lại hiệu quả tích cực trong công tác phòng ngừa và đấu tranh phòng chống tội phạm, có thể nhân rộng, đặc biệt là những vùng đông đồng bào thiểu số.
Bà Lê Thị Ngọc Loan - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Đồng Nai cho biết, mô hình Đội nữ dân phòng trong vùng dân tộc thiểu số xã Xuân Phú là mô hình điểm của Hội Phụ nữ tỉnh. Dù là phụ nữ chân yếu tay mềm nhưng các chị rất trách nhiệm và hoàn thành tốt nhiệm vụ. Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh khuyến khích và tạo điều kiện phát triển, nhân rộng mô hình ở những chi hội phụ nữ khác trong tỉnh, góp phần đảm bảo an ninh trật tự địa bàn.