Thông thường khi nói đến các cuộc đua xe người ta thường liên tưởng tới giải đua xe đường trường Dakar hay các cuộc đua Công thức 1, với những chiếc xe thể thao sành điệu được trang bị đầy đủ trang thiết bị tối tân hiện đại nhất.
Ít người biết rằng ở Cuba có những cuộc đua xe hơi được sản xuất từ những năm 40, 50 hay 60 của thế kỷ trước.
Trên đường phố La Habana vẫn còn rất nhiều xe hơi từ những năm đầu của thế kỷ 20 lưu thông |
Ông José Festary, Chủ tịch Hiệp hội Xe hơi cổ Cuba, cho biết một cuộc đua xe ô tô cổ sẽ được tổ chức trong thời gian tới với sự tham gia của hơn 20 tay đua tại khu du lịch nổi tiếng Marina Hemingway, ở thủ đô La Habana. Các xe tham dự cuộc đua cũng như chủ nhân của chúng sẽ phải vượt qua cuộc sát hạch “sức khỏe”.
Cho tới nay, tại Cuba vẫn còn lưu hành hàng trăm chiếc xe cổ sản xuất tại Mỹ từ trước năm 1959 với những nhãn hiệu như Chevrolet, Buick, Ford, Dodge, Chrysler và Cadillac, trong đó xe Chevrolet chiếm đa phần. Máy móc của nhiều chiếc trong số đó cho tới nay vẫn “gin”, tuy nhiên có nhiều chiếc tuy bề ngoài vẫn còn nguyên trạng nhưng đã phải thay toàn bộ máy bằng động cơ của Hyundai, Toyota hay Mitsubishi.
Lý do của điều này thật đơn giản bởi tại Cuba người ta không thể mua các phụ tùng thay thế sản xuất tại Mỹ do lệnh bao vây, cấm vận kinh tế mà Oasinhtơn đơn phương áp đặt chống La Habana từ năm 1962. Lần đầu tiên Cuba tổ chức đua xe hơi cổ vào năm 1993, khi Hiệp hội Xe hơi cổ nước này ra đời. Tại cuộc đua năm đó, chỉ có 5 xe cổ tham dự, tuy nhiên người dân Cuba vô cùng hứng thú với các cuộc đua này.
Học tập và sinh sống tại Cuba nhiều năm, đối với tôi những chiếc xe ô tô cổ “phi ầm ầm” trên đường phố La Habana với tốc độ 100 km/giờ vượt trước mũi bất cứ chiếc Nissan, Peugeut, Mercedes hay Audi hiện đại nào là điều đã trở nên vô cùng quen thuộc.
Những chiếc xe đủ màu sắc sặc sỡ từ xanh ngọc bích tới đỏ, từ vàng tới tím, từ da cam tới xanh lá cây… vô cùng đặc trưng của hòn đảo Caribê này, là một trong những nét quyến rũ đối với du khách nước ngoài khi đặt chân tới Cuba.
Còn nhớ trong lần tới thăm quê hương của lãnh tụ Fidel Castro và Chủ tịch Raul Castro tại thị trấn Biran, ở tỉnh miền đông Holguin, cách La Habana gần 700 km, tôi thực sự ấn tượng với 2 chiếc xe Ford cổ tuyệt đẹp, được trưng bày tại trang trại rộng tới 26 ha nơi hai ông đã sinh ra và lớn lên.
Anh hướng dẫn cho đoàn phóng viên nước ngoài cho biết ông Angel Castro, một người gốc Tây Ban Nha di cư sang Cuba, thân sinh của ông Fidel và ông Raul, là một nhà buôn gỗ giàu có tiếng tại Cuba và từng sở hữu những chiếc xe hơi rất đắt tiền nhập khẩu từ Mỹ.
Theo thống kê chính thức, vào năm 1959 khi cách mạng Cuba thành công, có khoảng 180.000 xe hơi của hàng trăm hãng khác nhau trên thế giới lưu hành tại nước này. Hơn 50 năm đã trôi qua, hiện khoảng 75.000 trong số những chiếc xe đó vẫn còn lưu hành tại Cuba.
Nói chuyện với một vài chủ nhân của những chiếc xe hơi cổ, tôi được biết nhờ bàn tay khéo léo và sự sáng tạo của các thợ máy, rất nhiều xe cổ đã được thay toàn bộ máy mới, đa phần là của Hyundai. Các chủ nhân xe cổ cho biết họ sử dụng máy của Hyundai vì giá cả hợp lý, chỉ khoảng 7.000 USD.
Nhà sử học Orlando Morales, 71 tuổi, tác giả cuốn sách “Lịch sử xe hơi ở Cuba”, cho rằng các nhà sản xuất xe hơi Mỹ chẳng bao giờ nghĩ rằng những chiếc xe hơi họ làm ra có thể dùng cho cả một đời người. Rubén Gómez, chủ nhân chiếc Dodge sản xuất năm 1957, tự hào nói rằng bên cạnh những chiếc xe hơi hiện đại làm bằng “vỏ hộp sữa” hiện nay, chiếc xe cổ của anh ta quả thực là “một cỗ xe bọc thép”.
Năm 1898, chiếc xe hơi đầu tiên được nhập khẩu vào Cuba là xe mang nhãn hiệu Parisiense do Pháp sản xuất và tới năm 1959, 93% xe hơi có ở Cuba là xe nhập khẩu từ Mỹ. Kể từ khi Cuba bị cấm vận vào năm 1962, chẳng bao giờ xe hơi cũng như phụ tùng do Mỹ sản xuất được nhập khẩu chính thức vào nước này.
Dàn xe Mỹ cổ đậu trước cửa khách sạn Nacional ở thủ đô La Habana. |
Kể từ giữa năm 2010, sau khi chính phủ Cuba tái cấp phép hành nghề cho taxi tư nhân, xe cổ càng xuất hiện nhiều hơn trên đường phố La Habana, bởi những chiếc xe này đa phần rất rộng, có thể chở được tới 6 hành khách, với giá 10 peso Cuba (tương đương 0,04 USD/người) cho mỗi chặng đi. Những chiếc xe cổ này góp phần đáng kể vào việc giải quyết tình trạng đi lại rất khó khăn ở Cuba.
Trước cửa khách sạn 5 sao nổi tiếng National ở thủ đô La Habana có 5 chiếc xe cổ mui trần đẹp long lanh xếp hàng dài khiến bất cứ ai đi qua cũng phải dõi mắt nhìn. Oscar Valdés, chủ nhân chiếc Jaguar màu trắng như còn mới toanh, tự hào khoe với tôi rằng chiếc xe này được sản xuất vào năm 1952 và chủ nhân đầu tiên của nó là một trùm mafia Mỹ gốc Italia thường xuyên qua lại Cuba để ăn chơi. Đứng cạnh anh là Marck González, chủ nhân chiếc Dodge, sản xuất năm 1958.
Ông González cho biết ông dành mỗi tuần từ 10 tới 12 tiếng để chăm sóc cho “con xe” của mình. Florentino Marín, vừa chăm chú lau chiếc Buick màu đồng bóng lộn, sản xuất năm 1955, vừa nhún nhảy theo bản nhạc "All Shook Up" của Elvis Presley.
Những chiếc xe này được sử dụng để phục vụ du khách nước ngoài trong các chuyến “city tour” ở thủ đô La Habana. Các vị chủ nhân của những chiếc xe này khẳng định dù họ chẳng có nhiều tiền, nhưng sẽ chẳng bao giờ bán chúng, những chiếc xe “độc nhất vô nhị”.
Diệu Hương (P/v TTXVN tại Cuba)