Danh hiệu 'Nghệ nhân sinh vật cảnh' và 'Cây Di sản' là chính đáng, hợp pháp

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa qua đã ban hành văn bản do bà Đặng Thị Bích Liên ký yêu cầu Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, Hội Sinh vật cảnh Việt Nam dừng tổ chức vinh danh công nhận “Cây Di sản”; cấp bằng cho hệ thống đền đạt chuẩn hóa đền thờ Tam, Tứ phủ theo nghi lễ văn hóa truyền thống Việt Nam; bằng công nhận “Việt Nam Linh thiêng cổ tự”; bằng chứng nhận “Nghệ nhân văn hóa dân gian”, bằng chứng nhận tôn vinh “Nghệ nhân” khi những hoạt động này chưa có quy định pháp luật cho phép thực hiện” (gọi tắt là văn bản của Bộ VH-TT&DL).

Hội Sinh vật cảnh Việt Nam (Hội) đã có công văn chính thức phản hồi về việc này.
Ngày 16/3/2017, Hội Sinh vật cảnh Việt Nam đã gửi văn bản số 16/2017/QĐ - SVC tới Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Tỉnh, thành ủy, UBND các tỉnh/thành phố và gửi báo cáo tới Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Chính phủ, Văn phòng Quốc hội và Văn phòng Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để phản hồi và nói lên chính kiến chính thức của một tổ chức xã hội nghề nghiệp như sau:

1. Hội Sinh vật cảnh Việt Nam không phải là đơn vị công nhận “Cây Di sản” như nội dung văn bản số Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã nêu.

2. Việc điều tra, khảo sát, thẩm định, đề xuất phương án bảo tồn và vận động cán bộ, hội viên và nhân dân chăm sóc, bảo vệ cây cổ thụ, đặc biệt cây cổ thụ gắn với các giá trị văn hóa, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; Cây gắn với các sự kiện tiêu biểu của đất nước cả trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc; Cây do Bác Hồ và các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước trồng lưu niệm…(gọi tắt là cây Di tích lịch sử văn hóa) là hoạt động xã hội của Hội phù hợp với các văn bản pháp luật hiện hành; Ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước mà cụ thể là các đồng chí Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười, Võ Văn Kiệt, Phan Văn Khải, Nguyễn Minh Triết, Trương Tấn Sang cho cá nhân và tập thể lãnh đạo Hội tại nhiều hội nghị Ban chấp hành Trung ương cho đến hội nghị toàn quốc của hội.

Chính các đồng chí Đỗ Mười, Võ Văn Kiệt, Phan Văn Khải còn nhắc cần động viên khen thưởng các nghệ nhân và tất cả những ai có công tạo giá trị kinh tế văn hóa Sinh vật cảnh. Hội thảo quốc gia vào năm 1992 và năm 2010, đồng chí Võ Nguyên Giáp cùng các Ủy viên Bộ Chính trị, các đồng chí lão thành cách mạng nhiều nhà khoa học đã trở thành hệ thống tư tưởng chỉ đạo phong trào Sinh vật cảnh khẳng định việc chăm sóc, bảo vệ và tôn vinh những hàng  cây cổ thụ, tôn tạo cảnh quan môi trường, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh hy vọng tiếp nối phong cách của Bác Hồ về thiên nhiên và Sinh vật cảnh.

Văn bản cũng khẳng định, việc Hội tôn vinh cây cổ thụ gắn với các giá trị văn hóa, di tích lịch sử, sinh hoạt cộng đồng không phải là việc “xếp hạng” di tích lịch sử văn hóa cho cây như cách hiểu và viện dẫn văn bản của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đồng thời cũng khẳng định Hội hoàn toàn không thu tiền, ngược lại còn động viên một số chủ trang trại, nhà vườn ủng hộ kinh phí cho những hoạt động này và điều quan trọng hơn là vận động cán bộ, hội viên và nhân dân trực tiếp tham gia chăm sóc và bảo vệ cây cổ thụ nói chung và cây di tích nói riêng một cách hiệu quả, thiết thực đã được các cấp chính quyền và đông đảo nhân dân địa phương biểu dương ghi nhận.

3. Khi tổ chức Hội và phong trào phát triển thì những người trong và ngoài Hội sáng tạo ra các sản phẩm Sinh vật cảnh ngày càng nhiều. Xã hội gọi những người này là nghệ nhân. Từ cơ sở đã tôn vinh những con người như thế trong phạm vi và tiêu chí nội bộ, chứ không mang danh nghĩa nhà nước.

4. Văn bản cũng khẳng định Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn (cơ quan quản lý nhà nước theo ngành hoạt động của Hội Sinh vật cảnh Việt Nam) đã đánh giá cao những hoạt động của Hội và đã phối hợp cùng Hội tổ chức các Hội nghị tôn vinh “nghệ nhân, doanh nhân, chủ nhà vườn” tiêu biểu, Bộ còn tặng bằng khen cho những tập thể và cá nhân có thành tích trong xây dựng Nông thôn mới. Hội luôn tự hào về việc xây dựng tổ chức Hội và phát triển phong trào sinh vật cảnh theo đúng ý tưởng cao đẹp của những người sáng lập Hội, đồng thời kịch liệt phản đối và lên án việc thương mại hóa, lợi dụng danh nghĩa tổ chức hay cá nhân nhằm trục lợi dưới mọi hình thức.

5. Hội trân trọng đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần xem xét lại văn bản nêu trên và cần sớm văn bản đính chính để có sự chỉ đạo đúng đắn với tư cách là cơ quan quản lý nhà nước.

Văn bản của Bộ Văn hóa,Thể thao và Du lịch ra đời trong bối cảnh dư luận từng phản ánh về việc có hiện tượng doanh nghiệp tự ý xét tặng danh hiệu để trục lợi. Tuy nhiên, văn bản của Bộ không nêu cụ thể, rõ ràng, thậm chí còn để có nhầm lẫn đáng tiếc đánh đồng giữa các hoạt động tôn vinh của nhân dân, tổ chức xã hội với một số hiện tượng tiêu cực…đã  gây ra cách hiểu không đúng trong dư luận xã hội.

Dư luận đang hy vọng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có đủ dũng cảm và tinh thần trách nhiệm để xử lý văn bản “dừng tôn vinh”  này như cách làm đối với văn bản “cấm hát” ca khúc cách mạng nổi tiếng “Màu hoa đỏ” của Sở Văn hóa,Thể thao và Du lịch tỉnh Tiền Giang ban hành trước đó hay không?!

Từ những cơ sở và thực tiễn đó, Hội Sinh vật cảnh Việt Nam khẳng định: Danh hiệu Nghệ nhân Sinh vật cảnh và Cây di tích lịch sử văn hóa là chính đáng, hợp pháp. Hội tiếp tục thực hiện trong khuôn khổ hoạt động xã hội nghề nghiệp phù hợp với chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước và Điều lệ Hội đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.