Chương mới trong lịch sử hai bờ eo biển Đài Loan

Theo báo "Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng" (Hong Kong) số ra ngày 12/2, Đài Loan (Trung Quốc) và Trung Quốc Đại lục đã mở ra một chương mới trong lịch sử quan hệ giữa hai bờ eo biển vào ngày 11/2, sau cuộc hội đàm cấp chính quyền lần đầu tiên từ trước đến nay. Tại cuộc hội đàm này, hai bên đã đạt được sự đồng thuận về một số vấn đề, trong đó có việc thiết lập một cơ chế chính thức để trao đổi về những vấn đề mà hai bên cùng quan tâm.


Ông Vương Úc Kỳ, Chủ nhiệm Ủy ban Các Vấn đề Đại lục của Đài Loan - Trung Quốc (cơ quan giám sát chính sách hai bờ eo biển của hòn đảo này), và người đồng cấp Trung Quốc Trương Chí Quân, Chủ nhiệm Văn phòng Sự vụ Đài Loan thuộc Quốc Vụ viện (Chính phủ Trung Quốc), đã chính thức gặp nhau lần đầu tiên tại thành phố Nam Kinh, thủ phủ tỉnh Giang Tô.

Đánh giá về sự phát triển của các mối quan hệ giữa hai bờ eo biển - từ sự thù địch gay gắt chuyển sang các mối quan hệ nồng ấm - trong quãng thời gian hơn 6 thập kỷ qua, ông Vương Úc Kỳ nhấn mạnh: “Việc chúng tôi cùng ngồi thảo luận về các vấn đề mà hai bên quan tâm chưa bao giờ là điều dễ dàng. Cả hai bên cần phải quyết tâm để không bao giờ quan hệ giữa hai bờ eo biển bị xấu đi một lần nữa. Tôi tin rằng chừng nào chúng ta còn tiếp tục đi theo con đường phát triển hòa bình một cách đúng đắn, chắc chắn chúng ta sẽ xích lại gần nhau hơn trong tương lai".

Sau cuộc hội đàm, ông Vương Úc Kỳ đã chính thức gửi lời mời ông Trương Chí Quân đến thăm Đài Loan nhằm "thúc đẩy sự hiểu biết sâu hơn về xã hội Đài Loan cũng như điều kiện sống của người dân". Theo một bản tuyên bố từ phía Đài Loan, Đài Loan mong muốn thúc đẩy trao đổi về văn hóa, giáo dục, khoa học và các lĩnh vực khác với Trung Quốc Đại lục.

Trong khi đó, giới phân tích cho rằng Trung Quốc chỉ có một mong muốn là hợp nhất hòn đảo với Trung Quốc Đại lục. Nữ phát ngôn viên của Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu trích lời ông cho biết: "Cuộc hội đàm có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với tiến trình phát triển quan hệ song phương một cách hòa bình, đồng thời nó cũng có tác động quan trọng đến việc bình thường hóa quan hệ giữa hai bờ eo biển".

Trung Quốc Đại lục và Đài Loan đã trở thành kẻ thù chính trị của nhau kể từ khi kết thúc cuộc nội chiến ở Trung Quốc năm 1949. Quan hệ giữa hai bên bắt đầu cải thiện sau khi ông Mã Anh Cửu của Quốc dân đảng trở thành lãnh đạo Đài Loan năm 2008 và thực hiện một chính sách quan hệ thân thiện hơn với Bắc Kinh. Cuộc hội đàm ngày 11/2 đánh dấu lần đầu tiên một quan chức cấp cao Đài Loan quay trở lại Nam Kinh với tư cách chính thức kể từ khi chính quyền Quốc dân đảng chuyển trụ sở từ Nam Kinh tới Quảng Châu vào ngày 5/2/1949.

Trong cuộc hội đàm này, ông Vương Úc Kỳ đã được khích lệ bởi việc ông Trương Chí Quân dùng chức danh chính thức của ông Vương Úc Kỳ trong khi phát biểu, một diễn biến đã được Đài Bắc hy vọng từ lâu. Trong một cuộc họp báo, ông Vương Úc Kỳ nói rằng tại cuộc hội đàm, hai bên đã nhất trí thiết lập các mối liên hệ trực tiếp giữa Ủy ban Các Vấn đề Đại lục của Đài Loan và Văn phòng Sự vụ Đài Loan của Quốc Vụ viện Trung Quốc để có thể giúp mỗi bên giải quyết các tranh chấp và gia tăng sự hiểu biết lẫn nhau trong tương lai.

Tuy nhiên, ông Trương Chí Quân nhấn mạnh rằng cơ chế thông tin liên lạc mới sẽ không thay thế các kênh liên lạc qua các tổ chức gần như chính thức hiện đang tồn tại, đó là Quỹ Giao lưu hai bờ eo biển ở Đài Bắc và Hiệp hội Quan hệ Hai bờ eo biển Đài Loan ở Bắc Kinh. Tại một cuộc họp báo khác, ông Mã Hiểu Quang - Phó Chủ nhiệm Văn phòng Sự vụ Đài Loan - nêu rõ: “Quỹ Giao lưu hai bờ eo biển và Hiệp hội Quan hệ Hai bờ eo biển Đài Loan vẫn là những cơ quan đại diện cho hai bên chúng tôi trong các cuộc thương lượng trong tương lai”.

Hai cơ quan này được thành lập trong những năm 1990, đã tổ chức các cuộc đàm phán mang tính bước ngoặt ở Singapore vào năm 1993 và vẫn nhận sự ủy nhiệm từ hai bên chính quyền Đài Bắc và Bắc Kinh kể từ khi đó. Trong khi đó, ông Vương Úc Kỳ nói rằng hai cơ quan trên sẽ xử lý một số vấn đề thực tế, và Trung Quốc Đại lục đã nhất trí tìm hiểu nhiều hơn về những nỗ lực của Đài Loan trong việc tham gia vào các tổ chức kinh tế khu vực, “nhưng họ hy vọng Đài Loan cũng đồng thời phát triển các mối quan hệ kinh tế hai bờ eo biển”.

Cũng theo ông Vương Úc Kỳ, hai bên đã thảo luận việc mở các văn phòng đại diện của cả hai bờ eo biển, với việc Đại lục nhất trí tìm một giải pháp cho yêu cầu của Đài Bắc về việc tổ chức cho các gia đình Đài Loan thăm những người thân bị giam giữ ở Đại lục. Giáo sư Thái Vĩ, chuyên gia khoa học chính trị thuộc Đại học Văn hóa Trung Hoa ở Đài Bắc, nhận định rằng Đài Loan “không nên trông đợi quá nhiều bởi vì Đại lục chưa sẵn sàng có liên hệ đầy đủ ở cấp chính quyền với Đài Loan”.

Ông Jia Qingguo, giáo sư chuyên ngành quốc tế tại Đại học Bắc Kinh, cũng đồng tình với nhận định trên khi nói: "Trao đổi hiện nay giữa hai bờ eo biển Đài Loan là khá khả quan. Quan hệ hai bên đang tiến triển rất nhanh mặc dù hai phía vẫn chưa tận dụng hết tiềm năng của mối quan hệ này. Tuy nhiên, người dân không nên quá kỳ vọng, bởi hai bên cần có thời gian để thực sự hòa nhập".

Trong ngày 12/2, ông Vương Úc Kỳ đi thăm Bảo tàng Tôn Dật Tiên (Tôn Trung Sơn) ở Nam Kinh và có một bài phát biểu trước các sinh viên ở Đại học Nam Kinh. Ông này sẽ thăm Thượng Hải trong ngày 13/2 trước khi trở về Đài Bắc vào ngày 14/2.


TTK