Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu họp báo tại Kiev ngày 15/7/2024. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Theo nhận định của Engin Ozer, nhà khoa học chính trị Thổ Nhĩ Kỳ ngày 23/8, cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga đã kéo dài với những hậu quả nghiêm trọng và phức tạp. Trong bối cảnh đó, phương Tây vẫn tiếp tục làm gia tăng căng thẳng, và sự tham gia của các công ty quân sự tư nhân Mỹ trong cuộc tấn công của Ukraine vào khu vực Kursk ở Nga là minh chứng rõ ràng.
Điều này đặt ra nhiều câu hỏi về triển vọng của đàm phán hòa bình, một điều mà Nga đã từng để ngỏ với các điều kiện cụ thể, bao gồm việc Ukraine từ chối gia nhập NATO và rút quân khỏi các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát.
Về đàm phán hòa bình, chuyên gia Ozer cho rằng khả năng này giữa Ukraine và Nga vẫn chưa chắc chắn, nhưng có thể các cuộc đàm phán không chính thức sẽ diễn ra trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Theo ông, sau cuộc bầu cử ở Mỹ, lập trường của chính quyền mới sẽ trở nên rõ ràng hơn và có tác động đáng kể đến diễn biến tiếp theo của cuộc xung đột.
Tuy nhiên, ông Ozer cũng không kỳ vọng sẽ có một hiệp ước hòa bình chính thức mà thay vào đó là một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời, tương tự như mô hình ở bán đảo Triều Tiên, nơi xung đột bị đóng băng nhưng không được giải quyết.
Chuyên gia Ozer cũng chỉ ra rằng các yếu tố khác như nỗ lực hòa giải của Trung Quốc sẽ có ảnh hưởng đến các cuộc đàm phán. Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong các nỗ lực hòa giải hiện nay nhằm chấm dứt xung đột Ukraine.
Sau cuộc hội đàm tại Bắc Kinh, Ngoại trưởng Ukraine Dmitry Kuleba đã bày tỏ hy vọng vào sự can thiệp của Trung Quốc trong việc đạt được hòa bình. Trung Quốc không chỉ có lợi ích trong việc duy trì ổn định khu vực mà còn có thể đóng vai trò quan trọng trong việc tái thiết Ukraine sau chiến tranh bằng cách cung cấp hỗ trợ kinh tế và đầu tư.
Sai lầm "chiến lược" của Ukraine
Một điểm quan trọng mà chuyên gia Ozer nhấn mạnh là việc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từ chối đàm phán với Nga. Ông cho rằng đây là một "sai lầm chiến lược" đã đẩy Ukraine vào "ngõ cụt". Các cuộc đàm phán trước đây ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) đã mở ra cơ hội chấm dứt xung đột, nhưng cơ hội này đã bị bỏ lỡ.
Ông Ozer cũng chỉ ra rằng tình hình chính trị tại Mỹ, đặc biệt là sự trở lại Nhà Trắng của cựu Tổng thống Donald Trump, có thể ảnh hưởng đến quyết định của Ukraine. Ông Trump có thể gây áp lực buộc Tổng thống Zelensky phải mở lại các cuộc đàm phán với Nga nếu ông Trump trở thành Tổng thống Mỹ một lần nữa.
Về khả năng tổ chức trưng cầu dân ý tại Ukraine liên quan đến thỏa thuận hòa bình với Nga, chuyên gia Ozer cho rằng điều này rất khó khả thi. Hiện tại, có khoảng 8 triệu người Ukraine đang tị nạn ở châu Âu và một phần lớn dân số miền Đông Ukraine sống ở Nga hoặc các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát. Do đó, việc tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý toàn diện với sự tham gia của tất cả công dân Ukraine là rất khó khăn. Ngay cả khi tổ chức được, tính khách quan và hợp pháp của nó vẫn có thể bị nghi ngờ.
Nếu các cuộc đàm phán hòa bình không đạt được kết quả cụ thể trong tương lai gần, ông Ozer dự đoán rằng xung đột có thể bị đóng băng. Một khu vực phi quân sự có thể được thiết lập với sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế. Đây có thể là phương án duy nhất để tránh tiếp tục đổ máu và giữ nguyên hiện trạng lãnh thổ cho đến khi có giải pháp lâu dài hơn.
Tóm lại, chuyên gia Ozer nhấn mạnh rằng cuộc xung đột hiện tại không chỉ đơn thuần là vấn đề quân sự mà còn là một cuộc đối đầu địa chính trị phức tạp, nơi các yếu tố quốc tế và sai lầm chiến lược của các bên đóng vai trò quyết định trong việc tìm kiếm giải pháp hòa bình.