Thị trấn Vuhledar đã bị phá hủy gần như hoàn toàn do các cuộc bắn phá kéo dài. Ảnh: Lữ đoàn Cơ giới độc lập số 72/Facebook
“Món quà” Vuhledar
Vuhledar – tiếng Ukraine có nghĩa là "món quà than" - là một thị trấn khai thác than ở vùng Donetsk phía đông Ukraine với dân số trước chiến tranh khoảng 14.000 người, hầu hết đã sơ tán. Thị trấn này được xây dựng từ thời Liên Xô vào giữa những năm 1960 xung quanh một khu mỏ than. Hiện có hai mỏ ở đó với trữ lượng than đáng kể. Người Nga gọi thị trấn này là Ugledar.
Moskva tuyên bố Donetsk là một trong bốn khu vực của Ukraine mà họ đã sáp nhập kể từ năm 2022, một tuyên bố mà Kiev bác bỏ là bất hợp pháp. Nga coi việc kiểm soát Vuhledar là một bước đệm quan trọng để sáp nhập toàn bộ khu vực.
Việc kiểm soát thị trấn - mà người Nga từ lâu coi là một trong những vị trí kiên cố khó phá nhất của Ukraine - được cả hai bên coi là quan trọng vì Vuhledar nằm trên vùng đất cao và ở ngã ba của mặt trận chiến trường phía đông và phía nam, khiến nơi này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc cung cấp nguồn lực cho cả hai bên.
Trong khi lực lượng Ukraine còn kiểm soát hoàn toàn Vuhledar, họ sử dụng thị trấn này làm bệ phóng để pháo kích các tuyến tiếp tế quân sự của Nga trong khu vực.
Vuhledar nằm gần tuyến đường sắt nối từ bán đảo Crimea đến vùng công nghiệp Donbas của Ukraine, vốn bao gồm cả tỉnh Donetsk và Luhansk, mà đến nay phần lớn đã do Moskva kiểm soát.
Nga đã kiểm soát Vuhledar như thế nào
Lực lượng Nga đã bao vây binh lính Ukraine trong thị trấn trong cái mà họ gọi là một “cái vạc nhỏ”, khiến lực lượng Ukraine ngày càng khó tiếp tế hoặc luân chuyển ra vào thị trấn.
Khi một cái vạc như vậy đóng lại, không có cách nào ra vào cho những người cố thủ bên trong, những người liên tục bị ném bom lượn trên không tàn phá.
Trước đó, lực lượng Nga đã tiến hành ít nhất bốn nỗ lực lớn để chiếm Vuhledar, nhưng đã bị đẩy lùi khi Lữ đoàn cơ giới độc lập số 72 của Ukraine chống trả dữ dội.
Không bên nào tiết lộ tổn thất, nhưng các quan chức Ukraine cho biết tổn thất của Nga trong các nỗ lực thất bại trước đó nhằm chiếm thị trấn là rất đáng kể. Moskva cho biết Ukraine cũng đã phải trả giá đắt về nhân lực khi cố gắng trấn giữ Vuhledar.
Quân đội Ukraine ngày 2/10 cũng xác nhận việc rút quân khỏi Vuhledar, lưu ý rằng Nga đã triển khai quân dự bị sang hai bên sườn thị trấn, dẫn đến "mối đe dọa bao vây". Quyết định rút quân, theo họ, được đưa ra "để bảo vệ nhân sự và thiết bị quân sự".
Bản đồ khu vực miền đông Ukraine. Ảnh: CNN
Thắng lợi tác chiến của Nga
Mặc dù không phải là trung tâm vận tải và hậu cần như Pokrovsk, Vuhledar được củng cố vững chắc và được coi là một pháo đài quan trọng tại ngã tư của mặt trận phía đông và phía nam của Ukraine. Một blogger quân sự nổi tiếng người Nga là Boris Rozhin cho biết điều này khiến chiến thắng trở thành một thắng lợi “tác chiến, nếu không muốn nói là tác chiến chiến lược".
“Sự thật là ‘ban công’ này [một ám chỉ rõ ràng đến vị trí cao của Vuhledar] nằm ở ngã ba của mặt trận Zaporizhzhia và Donetsk đã gây ra mối đe dọa liên tục đối với nhóm bảo vệ các tuyến tiếp cận Mariupol”, ông Rozhin lưu ý, nhắc đến thành phố cảng mà Ukraine đã để mất từ năm 2022.
Vuhledar thất thủ sẽ giúp Nga có thêm lực đẩy Ukraine ra khỏi phía Nam Donetsk và tiếp cận thành phố Kurakhove từ ba phía Bắc, Đông và Nam.
Cũng giống như Avdiivka, một thị trấn chiến lược khác ở miền đông đã thất thủ hồi tháng 2 năm nay, Vuhledar không phải là nạn nhân của sức mạnh chiến lược Nga mà là sự tiêu hao bằng vũ lực. Trong hai năm, Ukraine đã thiết lập một hàng phòng thủ đáng gờm ở đó, trong khi Nga đã cố gắng và thất bại nhiều lần trong việc chiếm thị trấn.
Lúc này, khi thị trấn đã thất thủ, Ukraine sẽ phải đối mặt với những câu hỏi khó khăn.
Một đòn giáng mới vào Ukraine
Việc Nga có thể đưa đủ quân dự bị vào bao vây thị trấn nhấn mạnh lợi thế về nhân lực mà họ vẫn có.
Bên cạnh đó, thời điểm xảy ra tổn thất này cũng sẽ được cảm nhận sâu sắc ở Kiev. Sự việc diễn ra chưa đầy hai tháng sau khi Ukraine mở rộng chiến trường sang tỉnh Kursk của Nga - một động thái được thiết kế để giảm bớt áp lực trên các mặt trận khác và giúp đảo ngược vận mệnh của Ukraine. Và cũng chỉ mới vài ngày kể từ khi Tổng thống Zelensky trở về sau một cuộc chinh phục ngoại giao mang tính chính trị ở Mỹ, nhưng không nhận được sự bảo đảm an ninh theo kiểu NATO hoặc sự cho phép sử dụng tên lửa tầm xa phương Tây ở Nga.
Chỉ một tuần trước, ông Zelensky nói với đài ABC của Mỹ rằng "chúng ta đang tiến gần hơn đến hòa bình so với chúng ta nghĩ". Nhưng việc mất Vuhledar có nghĩa là Ukraine hiện phải chiến đấu để ngăn chặn Nga tiến xa hơn về phía tây, khiến viễn cảnh giành lại lãnh thổ càng trở nên xa vời hơn.
Các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine cũng không hề giảm bớt, khi Cơ quan Năng lượng Quốc tế cảnh báo rằng "mùa đông năm nay sẽ là thử thách khắc nghiệt nhất từ trước đến nay" với Kiev.