Bên trong cơ sở hạt nhân Fordow của Iran tại thành phố Qom. Ảnh: AFP/TTXVN
Giới chức ngoại giao Iran đã tiếp xúc với một số thành viên trong chính quyền Tổng thống Joe Biden nhằm khởi động lại các cuộc đàm phán liên quan đến chương trình hạt nhân của Tehran, đề cập 7 điều kiện cần thiết để hai bên có thể tái khởi động đối thoại. Hoạt động ráp nối này đã được thực hiện trước thời điểm ông Biden lên nhậm chức Tổng thống và được thực hiện theo kênh phi chính thức.
Theo điều tra của al-Jarida, Đại sứ Iran tại Liên hợp quốc Majid Takht Rawanji đã được triệu hồi về nước để thảo luận về khả năng mở các cuộc tiếp xúc với chính quyền mới ở Mỹ. Ông trở lại New York sau đó với bản danh sách gồm 7 điều kiện Tehran đặt ra trước Washington về tái đàm phán về thỏa thuận hạt nhân Iran, có tên gọi chính thức là Kế hoạch Hành động toàn diện chung (JCPOA).
Điều kiện đầu tiên liên quan đến dỡ cấm vận. Iran không chấp nhận dỡ cấm vận một phần, bởi Tehran cho rằng JCPOA là một thỏa thuận không thể phân tách. Iran vì thế sẽ đòi hỏi Mỹ thực thi toàn bộ các khía cạnh liên quan đến JCPOA, trong đó có điều khoản dỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt.
Kế đến là cơ chế giải quyết bất đồng. Mọi xung đột về JCPOA sẽ phải được thảo luận trong một khung chính thức của ủy ban đàm phán. Một trong những điểm bất đồng có thể sẽ được Iran nêu ra là đòi bồi thường tổn thất tài chính nước này phải gánh chịu từ hành động từ bỏ JCPOA của chính quyền Trump, nhất là hệ quả của đòn cấm vận tài chính.
Ở điều khoản thứ 3, Iran sẽ không chấp nhận ràng buộc giữa thỏa thuận hạt nhân với các vấn đề khác, nhất là chương trình tên lửa cũng như các kết nối, can dự của Tehran ở khu vực Trung Đông.
Iran cũng sẽ không chấp nhận bất kỳ sự tham gia của một thành viên mới nào, nhất là các nước trong khối A-rập vùng Vịnh, vào thỏa thuận mới. Tehran yêu cầu bảo lưu cơ chế đàm giữa Iran với 5 nước thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc (Mỹ, Trung Quốc, Anh, Pháp, Nga) và Đức (gọi tắt là Nhóm P5+1).
Nếu nảy sinh vấn đề liên quan đến các nước trong khu vực, sẽ phải tiền hành tiếp xúc riêng rẽ và không nằm trong gói đàm phán hạt nhân- đó là đòi hỏi thứ 5.
Không đàm phán về chương trình tên lửa, nhưng Iran sẽ để ngỏ đối thoại về kiểm soát vũ trang khu vực dưới sự giám sát của Liên hợp quốc. Ở điểm thứ 6 này, Iran đặc biệt quan ngại về tên lửa và vũ khí hạt nhân của Israel.
Cuối cùng, Iran không chấp nhận giải pháp hai nhà nước đối với Israel và người Palestines. Thay vào đó, Tehran ủng hộ một cuộc trưng cầu dân ý do Liên hợp quốc tiến hành đối với người Palestines và người Do thái về vấn đề “đất đai”.
Thông tin về “đề nghị 7 điểm” trên xuất hiện tại thời điểm chính quyền Tổng thống Joe Biden được cho là có ý định quay trở lại JCPOA, đã mở các cuộc đàm phán với Tehran thông qua kênh phi chính thức và thông báo cho Israel về tiến trình tiếp xúc này.
Về phần mình, Israel tìm cách tác động để Mỹ chấp nhận đề xuất: sự trở lại thỏa thuận hạt nhân dưới bất kỳ hình thức nào cũng phải bao gồm điều khoản hạn chế chương trình tên lửa của Iran cũng như các hành động mà Israel cho là “gây mất ổn định tại khu vực”.
Theo truyền thông Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu dự kiến sẽ phái Yossi Cohen – Giám đốc Cơ quan Tình báo Mossad, tới Washington trong tháng tới để nêu yêu cầu của Israel đối với chính quyền Joe Biden về bất kỳ phiên bản mới nào của JCPOA. Ông Cohen - đồng nghiệp tin cậy nhất của ông Netanyahu, sẽ là quan chức cấp cao đầu tiên của Israel tiếp xúc với tân Tổng thống Joe Biden. Dự kiến ông cũng sẽ có cuộc gặp với Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).