Nhân viên bơm xăng cho phương tiện tại một trạm xăng ở Paris, Pháp. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngày 5/12, một trong những biện pháp trừng phạt mới nhất của Mỹ và các đồng minh nhằm chống lại Nga vì phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine là lệnh áp đặt mức trần giá 60 USD/thùng đối với mặt hàng dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga đã bắt đầu có hiệu lực.
Biện pháp này đã được các nước Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7), Liên minh châu Âu (EU) và Australia thông qua. Mức trần 60 USD/thùng sẽ được các bên đánh giá định kỳ để duy trì ở mức thấp hơn một chút so với mức do Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IAE) đặt ra.
Thông tin về lệnh trừng phạt này từ lâu đã gây ra mối quan ngại trong giới chuyên gia, đặc biệt là về tác động của nó đối với thị trường dầu mỏ. Nhưng cụ thể, mức trần giá này có thể ảnh hưởng như thế nào đến sinh kế của những người dân bình thường tại các quốc gia đã tham gia sáng kiến này cũng là điều được dư luận quan tâm.
Nga có thể phản ứng như thế nào?
Điện Kremlin vẫn chưa công bố phản ứng chính thức để đáp trả động thái trên.
Các báo cáo hiện tại cho thấy Nga có ba lựa chọn, trong đó lựa chọn đầu tiên là cấm hoàn toàn tất cả hoạt động xuất khẩu dầu mỏ sang bất kỳ quốc gia nào tuân thủ lệnh áp giá trần. Đây là lựa chọn mà các quan chức cấp cao của Nga đã nhiều lần lên tiếng đề xuất khi phương Tây cân nhắc về mức giá trần.
Hai lựa chọn khác bao gồm: cấm xuất khẩu dầu đối với các hợp đồng chứa điều khoản về áp đặt trần giá và biện pháp áp “giá biểu thị”, trong đó xác định mức chiết khấu tối đa đối với dầu thô của Nga.
Ảnh minh họa: Sputnik
Ảnh hưởng đến thị trường dầu mỏ
Một số chuyên gia cho rằng có khả năng cao Nga sẽ thực hiện cam kết không giao dịch đối với các quốc gia áp đặt giá trần dầu thô, thay vì mua với giá thị trường.
Viễn cảnh Nga, nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai thế giới, giảm sản lượng khai thác dầu để đáp trả các biện pháp trừng phạt của phương Tây có thể sẽ đẩy giá dầu tăng cao, đồng thời gây bất ổn trên thị trường dầu mỏ.
Ngân hàng Commerzbank của Đức dự đoán giá dầu thô Brent có thể tăng lên 95 USD/thùng.
Tình hình càng trở nên trầm trọng hơn khi Nhóm các nước xuất khẩu dầu và các đối tác (OPEC +) đã nhất trí cắt giảm sản lượng dầu hai triệu thùng mỗi ngày cho đến cuối năm sau.
Điều cuối cùng song cũng không kém phần quan trọng, quyết định của Mỹ và các đồng minh áp đặt trần giá đối với dầu mỏ của Nga dường như mâu thuẫn với chính nguyên tắc về thị trường tự do – điều mà các quốc gia áp đặt trần giá yêu cầu tuân thủ.
Tại thời điểm hiện nay, các nhà quan sát vẫn còn phải chờ đợi xem diễn biến đó có thể gây tác động thế nào đối với niềm tin vào thị trường tự do trên toàn cầu, khi các quốc gia đại diện cho chủ nghĩa tư bản thị trường tự do đang xâm phạm nguyên tắc đó.
Ảnh hưởng đến người dân bình thường
Trong khi giá dầu tăng cao có thể khiến các “ông trùm” xăng dầu khui sâm panh ăn mừng khi chứng kiến lợi nhuận tăng vọt, người dân thường lại phải đối mặt với thêm phần gánh nặng sinh hoạt như hóa đơn năng lượng tăng và giá tiêu dùng tăng. Giá dầu thô cao hơn tỷ lệ thuận với giá nhiên liệu bán ra, khi đó chi phí vận chuyển cũng sẽ cao hơn khiến hàng hóa đắt hơn.
Nói một cách đơn giản, nhiều người sống ở các quốc gia áp đặt trần giá dầu của Nga giờ đây có nguy cơ phải chi tiêu nhiều hơn cho hàng hóa và dịch vụ.
Có thể thấy, vào đầu năm nay, các lệnh giới hạn nhập khẩu nhiên liệu mà Mỹ và các đồng minh áp đặt lên Nga trước khi áp đặt giá trần đã khiến giá nhiên liệu và năng lượng phi mã kỷ lục ở Mỹ và châu Âu. Chính quyền Tổng thống Joe Biden và nhiều quốc gia lớn khác đã phải xả kho dự trữ chiến lược để cố gắng ổn định tình hình trong nước.
Thời gian sẽ đưa ra câu trả lời liệu biện pháp trần giá dầu có hoạt động như mong muốn của phương Tây hay không. Song nhiều khả năng, nó sẽ không giúp cải thiện tình cảnh khó khăn hiện nay của người dân bình thường.