Những nguyên nhân thực sự khiến Iran trì hoãn tấn công trả đũa Israel

Theo Đài phát thanh châu Âu tự do (RFE/RL) ngày 18/8, tình hình căng thẳng giữa Iran và Israel đã gia tăng đáng kể trong những tuần gần đây. Đặc biệt, việc Iran tuyên bố sẽ trả đũa Israel sau vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas, Ismail Haniyeh, đã làm dấy lên những lo ngại về khả năng xảy ra một cuộc xung đột toàn diện trong khu vực. Tuy nhiên, bất chấp những cảnh báo mạnh mẽ từ Tehran, cho đến nay, Iran vẫn chưa thực hiện bất kỳ cuộc tấn công nào đối với Israel. Vậy đâu là nguyên nhân thực sự dẫn đến sự trì hoãn này?

Một trong những nguyên nhân chính khiến Iran không vội vã thực hiện cuộc tấn công trả đũa là sự căng thẳng và tranh luận nội bộ trong chính quyền Iran. Mặc dù Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) của Iran đang chịu sức ép lớn để khôi phục khả năng răn đe của nước này đối với Israel, nhưng cũng có nhiều thành phần trong chính quyền lo ngại rằng một cuộc tấn công quy mô lớn có thể dẫn đến xung đột mở rộng với Tel Aviv và thậm chí là Mỹ. Điều này không chỉ gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia của Iran mà còn có thể làm gia tăng tình trạng bất ổn trong nước.

Hơn nữa, việc phối hợp với các lực lượng dân quân thân Iran trong khu vực như Hezbollah cũng là một yếu tố khiến Tehran phải cân nhắc kỹ lưỡng. Trả đũa không chỉ đơn giản là hành động quân sự mà còn cần có sự đồng thuận và phối hợp với các nhóm dân quân và đồng minh trong khu vực. Việc này có thể tốn thời gian và làm phức tạp thêm chiến lược của Iran.

Một yếu tố quan trọng khác là sự gia tăng hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực. Kể từ sau vụ tấn công bằng thiết bị bay không người lái và tên lửa nhằm vào Israel hồi tháng 4 vừa qua, Mỹ đã điều động thêm lực lượng và hệ thống phòng thủ đến Trung Đông. Điều này có thể làm gia tăng nguy cơ đối đầu quân sự và khiến Iran phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi thực hiện bất kỳ hành động quân sự nào.

Theo Michael Horowitz, Giám đốc tình báo tại công ty tư vấn rủi ro và an ninh Le Beck International có trụ sở tại Trung Đông, sự hiện diện quân sự gia tăng của Mỹ nhằm gửi thông điệp răn đe đến Iran. Điều này có thể khiến Tehran phải suy nghĩ kỹ lưỡng về mức độ nguy hiểm khi quyết định trả đũa Israel.

Mặc dù Tehran đã bác bỏ những lời kêu gọi kiềm chế từ các quốc gia phương Tây, nhưng có vẻ như một phần của lý do khiến Iran trì hoãn hành động là sự thúc đẩy của các nỗ lực ngoại giao. Theo Tiến sĩ Farzan Sabet, chuyên gia về trừng phạt kinh tế, không phổ biến vũ khí hạt nhân và chính trị Trung Đông, Iran có thể đang tìm kiếm một lối thoát để biện minh cho phản ứng nhẹ nhàng hơn. Một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn ở Gaza giữa Israel và Hamas có thể được xem như là "chiến thắng ngoại giao" giúp Iran có lý do để giảm quy mô tấn công hoặc chọn phương pháp trả đũa khác.

Theo đó, nếu có một thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza, Tehran có thể giảm bớt quy mô cuộc tấn công hoặc chọn phương pháp trả đũa khác mà không cần phải tấn công trực tiếp vào Israel.

Rõ ràng, Iran đang phải đối mặt với một bài toán khó khi tìm ra một phương án đáp trả không quá yếu để không làm giảm uy tín của mình, nhưng cũng không quá mạnh để tránh một cuộc xung đột lớn hơn. Các nhà phân tích cho rằng Tehran đang bị kẹt giữa việc thực hiện một cuộc tấn công có ý nghĩa và không gây ra một chu kỳ leo thang không kiểm soát. Điều này có thể giải thích vì sao đến nay Iran vẫn chưa có động thái cụ thể nào.