Phó Tổng thống Kamala Harris phát biểu tại cuộc họp của Hội đồng Vũ trụ quốc gia ở Washington, Mỹ, ngày 20/12/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Các cuộc trao đổi không chính thức về phương án thay thế Tổng thống Biden ở vị trí người nhận suất đề cử của đảng Dân chủ đã diễn ra ráo riết trong nhiều tuần qua ở hậu trường. Nhưng quy trình này không chắc chắn đến mức khiến nhiều đảng viên Đảng Dân chủ - ngay cả những người quan ngại nhất về ông Biden – cũng tạm dừng phản đối việc đề cử tổng thống, vì những gì xảy ra tiếp theo có thể còn hỗn loạn hơn.
Theo kênh CNN, không phải là mọi người bên phe Dân chủ đột nhiên đoàn kết lại, mà là sự kiệt sức đang dần tạo nên đồng thuận.
Các cuộc thăm dò nội bộ cho thấy lựa chọn Phó Tổng thống Kamala Harris ít nhất sẽ hữu ích hơn trong việc thúc đẩy tinh thần của phe Dân chủ và một cuộc chạy đua đang vào giai đoạn cuối. Đã xuất hiện những lập luận cho rằng bà Harris sẽ là người nhanh nhất để thực hiện một chiến dịch tranh cử đang ngày càng khó khăn hơn trước đảng Cộng hòa. Và những giấc mơ về việc bà sẽ tiến hành một chiến dịch tích cực và mạnh mẽ hơn chống lại đối thủ Donald Trump đang bén rễ.
Các trợ lý của Tổng thống Biden nói rằng ông có kế hoạch quay trở lại chiến dịch tranh cử vào tuần tới khi hồi phục sau Covid-19. Tuy nhiên nếu điều đó đột ngột thay đổi, có đến hai chục chính trị gia và nhà hoạt động hàng đầu của Đảng Dân chủ nói với CNN rằng, họ không thể nhìn thấy khả năng nào khác ngoài việc bà Harris sẽ thay thế, nếu ông Biden bỏ cuộc.
Một số người trong đó đang thúc đẩy một quy trình nhanh chóng và khép kín, nơi các đại biểu sẽ ủng hộ việc thay đổi như một phần trong kế hoạch đề cử đã lên kế hoạch trước đại hội đảng Dân chủ.
Không phải ai cũng chấp nhận ý tưởng một nhân vật mới sẽ nhận đề cử của đảng mà không qua bầu cử sở bộ. Tuy nhiên, không ai có thể giải thích làm thế nào để tổ chức bầu cử sơ bộ chớp nhoáng khi chỉ còn hơn 100 ngày nữa là đến Ngày Bầu cử, và ít thời gian hơn thế nhiều là đã bắt đầu đại hội đảng Dân chủ ở Chicago.
Một số đảng viên Đảng Dân chủ tin rằng, ngay cả khi gặp khó khăn về thời gian ít ỏi còn lại, vấn đề vẫn có thể được giải quyết tại đại hội toàn quốc của đảng vào cuối tháng 8. Nếu tình trạng "lấp lửng" hiện tại còn kéo dài, sự thôi thúc phải đi đến một giải pháp sẽ tăng mạnh hơn.
Các chính trị gia và nhà hoạt động Dân chủ cũng nói rằng kịch bản “thay ngựa” ngày càng có khả năng xảy ra, xét cả về thời gian gấp rút đến Ngày Bầu cử và mức độ ấn tượng của họ đối với cách phó tổng thống xử lý cuộc khủng hoảng của đảng Dân chủ trong những tuần này.
“Tôi tin rằng đó phải là phó tổng thống. Bà ấy đang vận động mạnh mẽ [dưới danh nghĩa liên danh] và bà đương nhiên là người kế nhiệm. Điều quan trọng là trong kịch bản tổng thống Biden không phải là người được đề cử thì chúng ta phải tập hợp xung quanh bà ấy ngay lập tức”, một thành viên Hạ viện Đảng Dân chủ yêu cầu giấu tên cho biết.
Vai trò của Tổng thống Biden sẽ rất quan trọng
Ít ai có thể tưởng tượng được việc ông Biden bước sang một bên và không nhờ đến người bạn đồng hành tranh cử của mình tiếp quản. Làm khác đi sẽ là một sự xúc phạm nặng nề đối với bà Harris, giống như điều đã khiến chính ông Biden đau lòng rất nhiều khi Tổng thống Barack Obama quay sang ủng hộ bà Hillary Clinton trước cuộc bầu cử năm 2016. Ông Biden cũng sẽ hạ thấp chính đánh giá của mình khi lựa chọn Harris 4 năm trước, điều mà ông mới nhắc lại trong tuần trước.
Sự ủng hộ của ông Biden về việc “nhường suất” cho bà Harris sẽ thuyết phục các đại biểu cũng như cử tri, và khiến việc tiếp nhận bà, ngay cả khi bà có lịch sử thất bại trong chiến dịch tranh cử sơ bộ năm 2020 và khởi đầu khó khăn trong nhiệm kỳ phó tổng thống, sẽ dễ dàng hơn.
Eleni Kounalakis, Phó thống đốc bang California và là đại biểu đại hội đảng Dân chủ, thành viên ủy ban quy tắc và quy định của đảng, nói rằng điều quan trọng cần nhớ nếu Tổng thống rời cuộc đua tranh cử là, ông Biden đã giành thắng lợi ở cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ vào đầu năm nay khi nói về thành tích của liên minh “Biden-Harris”.
Tổng thống Mỹ Joe Biden (giữa), Phó Tổng thống Kamala Harris (thứ 2, trái) trong cuộc họp với các lãnh đạo Quốc hội ở Nhà Trắng, ngày 27/2/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
“Có rất nhiều sự tôn trọng dành cho Tổng thống Biden đến nỗi nếu ông ấy yêu cầu các đại biểu ủng hộ bà Harris, tôi tin rằng hầu hết các đại biểu sẽ tôn trọng mong muốn của ông”, bà Kounalakis nói.
“Tôi nghĩ những người đi đầu trong đảng Dân chủ hiểu rõ hơn ai hết sức mạnh của sự ổn định. Khi xảy ra hỗn loạn, họ là người gánh chịu hậu quả”, trợ lý của một đảng viên hàng đầu Đảng Dân chủ phát biểu với CNN.
“Cuộc đấu tranh nội bộ đang giết chết chúng ta. Không có thế giới nào mà bạn có thể đẩy Kamala sang một bên”, một thành viên Dân chủ giấu tên nói về thời điểm chính trị khó khăn mà đảng này đang gặp phải.
Không thiếu những lực cản
Những người từ lâu đã không ưa bà Harris vẫn chưa đột ngột thay đổi quyết định. Nghị sĩ bang Texas Vicente Gonzalez nói với CNN rằng ông rất ngạc nhiên trước những diễn biến nhanh chóng, khi chỉ vài tháng trước, nhiều người còn nói rằng Harris sẽ là kẻ cản trở tấm vé và Tổng thống Biden có thể cân nhắc việc thay thế bà. Ông Gonzalez nói: “Tôi chỉ không hiểu làm thế nào chúng ta đi từ đó đến ý tưởng rằng bà Harris sẽ dẫn đầu giành vé đề cử”.
Trong khi đó, các thành viên đảng Cộng hòa nói với CNN rằng họ sẽ thúc đẩy Tổng thống Biden rút lui, tạo ra nhiều hỗn loạn hơn và khiến bà Harris “lạc lối” nhiều hơn. Họ cũng sẽ đặt câu hỏi không chỉ về tính hợp pháp của việc bà vượt qua bất kỳ quy trình gấp rút nào được chọn, mà còn về việc liệu Harris có thể được thay thế một cách hợp pháp trên lá phiếu hay không.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson trong một cuộc phỏng vấn tuần này tiết lộ rằng “có một số nghiên cứu sơ bộ đang được thực hiện”, với những lo ngại thực sự rằng việc tiếp cận lá phiếu có thể bị ảnh hưởng nếu Đảng Dân chủ đề cử một ứng cử viên hoàn toàn mới.
“Nếu bạn nghĩ rằng đó sẽ là một quá trình chuyển đổi dễ dàng, thì tôi ở đây để nói với bạn rằng một lượng lớn tầng lớp tài trợ, một lượng lớn giới tinh hoa, một lượng lớn những người trong những căn phòng này mà tôi thấy đang thúc đẩy việc Joe Biden không được đề cử, cũng không quan tâm đến việc phó tổng thống được đề cử", Hạ nghị sĩ New York Alexandria Ocasio-Cortez thẳng thắn tuyên bố hôm 18/7.
Trong khi đó, một số người cấp tiến đã nói ở hậu trường rằng họ tin tưởng ông Biden sẽ phù hợp với chương trình nghị sự của họ hơn so với bà Harris - và đó là lý do tại sao rất nhiều người vẫn gắn bó với ông.