Áp lực lớn
Hãng tin AP cho hay chính quyền Mỹ, chiến dịch tranh cử tổng thống, giai đoạn chuyển giao chính quyền, lễ nhậm chức, hoạt động từ thiện và hoạt động kinh doanh của Tổng thống Trump đều bị điều tra.
Tổng thống Trump đối mặt nhiều cuộc điều tra. Ảnh: AP
Tâm điểm điều tra là các cộng sự, cố vấn chính trị và thành viên gia đình Tổng thống Trump, kể cả các hành vi của người cha quá cố.
Ngày 15/12, Bộ trưởng Nội vụ Mỹ Rya Zinke đã trở thành thành viên nội các thứ tư phải từ chức vì vấn đề đạo dức. Có tới 17 cuộc điều tra xoay quanh các hành động của ông này trong công việc.
Bản thân Tổng thống Trump cũng đang bị Công tố viên đặc biệt Robert Mueller điều tra về cáo buộc câu kết với Nga.
Quy mô các cuộc điều tra đã định hình nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump với một loạt cáo buộc. Các cáo buộc này luôn khiến dư luận chú ý hơn cả nghị trình chính trị của Tổng thống Trump.
Tới nay, phần lớn các cuộc điều tra được mở bởi các công tố viên liên bang và cơ quan chức năng. Sang năm tới, số lượng cuộc điều tra chắc chắn sẽ tăng khi phe Dân chủ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện.
Tổng thống Trump luôn bác bỏ các cuộc điều tra, coi đây là các hành động “săn phù thủy” mang động cơ chính trị. Tuy vậy, ông vẫn không thể phớt lờ các cuộc điều tra này. Điều đó thể hiện qua các dòng đăng trên Twitterr hay việc ông bỏ hàng giờ xem các bản tin truyền hình đưa tin về các cuộc điều tra.
Các cuộc điều tra ảnh hưởng tới nghị trình chính trị của Tổng thống Trump. Ảnh: Reuters
Ông Cal Jillson, sử gia và nhà khoa học chính trị tại Đại học Southern Methodist, nhận định về tác động các cuộc điều tra đối với Tổng thống Trump: “Nó rút năng lượng của bạn, chuyển hướng sự chú ý và bạn không thể làm chủ vì kẻ thù lăm le vũ khí chống lại mình. Nó làm bạn bè suy yếu và khiến kẻ thù mạnh lên”.
Gần đi hết nửa nhiệm kỳ tổng thống, ông Trump vẫn đang tìm cách thực hiện những lời hứa trọng tâm trong chiến dịch tranh cử. Năm 2018 sẽ kết thúc mà ông Trump không thể được Quốc hội thông qua khoản 5 tỷ USD để xây bức tường biên giới với Mexico.
Trong năm 2019, Tông thống Trump dường như cũng có ít ưu tiên về lập pháp. Giả sử nếu có, cũng không có khả năng Hạ viện do phe Dân chủ kiểm soát sẽ hỗ trợ Tổng thống Trump thực hiện, nhất là khi ông đã bị điều tra nhiều khía cạnh và chiến dịch tái tranh cử đang tới gần.
Theo AP, có lẽ từ thời Tổng thống Bill Clinton tới nay mới có một tổng thống chịu áp lực điều tra.
Tác động của các cuộc điều tra
Bộ Tư pháp Mỹ đang có ít nhất ba cuộc điều tra hình sự riêng rẽ. Một là cuộc điều tra của ông Mueller về cáo buộc câu kết, ngăn cản công lý và các hành vi sai trái khi chiến dịch tranh cử của ông Trump tiếp xúc với phía Nga. Hai là vụ trả tiền để bịt miệng những người bị cho là người tình của ông Trump. Ba là vụ điều tra về tài chính và hoạt động của ủy ban nhậm chức của ông Trump, các khoản thanh toán bất hợp pháp từ các lợi ích nước ngoài.
Gần như mọi khía cạnh đời tư, công việc của ông Trump đều bị điều tra. Ảnh: Washington Post
Ngoài ra, còn một loạt cuộc điều tra hay vụ kiện gắn với công việc kinh doanh của ông Trump.
Khả năng tốt nhất với Tổng thống Trump là các vụ kiện hay cuộc điều tra chỉ làm lu mờ thành thích kinh tế khả quan của nước Mỹ.
Khả năng xấu nhất là nó đe dọa nhiệm kỳ tổng thống, gia đình và các lợi ích kinh doanh của ông Trump.
Mọi bất lợi sẽ chỉ lớn hơn vào năm 2019 khi Hạ viện nằm dưới quyền của đảng Dân chủ. Phe Dân chủ dự kiến mở các cuộc điều tra riêng và có thể thúc đẩy luận tội Tổng thống mặc dù có khả năng phe này sẽ gặp phản ứng chính trị nếu thực hiện bước đi này.
Kể cả trong trường hợp Tổng thống Trump tránh được khả năng luận tội, các cuộc điều tra vẫn sẽ là cơn đau đầu với ông.
Các quan chức chính quyền của ông Trump sẽ bị triệu tập để điều trần trước Quốc hội và các nghị sẽ đòi một loạt tài liệu, có thể là gồm bản khai thuế của ông Trump mà ông từ chối công khai.
Bên cạnh đó, vấn đề nhân sự Nhà Trắng cũng là điều khiến Tổng thống Trump lưu tâm. Theo thống kê của Viện Brookings, hơn 60% phụ tá hàng đầu của Tổng thống đã rời đi trong 2 năm đầu tiên. Đây là một tỷ lệ cao hơn năm đời tổng thống trước đó cộng lại.
10 bộ trưởng đã rời đi, nhiều hơn số bộ trưởng ra đi dưới thời ông Barack Obama, George W. Bush và Bill Clonton trong hai năm. Hiện ông Mick Mulvaney, Giám đốc ngân sách đang phải kiêm luôn vị trí Chánh văn phòng Nhà Trắng.
Tất cả các rắc rối trên khiến Tổng thống Trump gặp khó khăn trong tập trung vào hoạt động chính sách, cho dù việc luận tội không thể khiến ông bị phế truất.
Tổng thống Trump bị điều tra cả ở Washington và New York. Ảnh: Indian Express
Chuyên gia Jillson nhận định: “Nhiệm kỳ tổng thống thời hiện đại phức tạp một cách bất thường và đòi hỏi cao, vì thế một tổng thống cần phải chú tâm toàn diện. Khi chú tâm vào đâu bạn cũng phải nghĩ tới việc gặp luật sư”.
Trong khi Tổng thống bị bủa vây bởi các cuộc điều tra, chỉ một số ít người phe Cộng hòa công khai không dính dáng tới Tổng thống Trump. Tuy nhiên, một số nghị sĩ lo lắng các cuộc điều tra sẽ hủy hoại triển vọng tái đắc cử của ông Trump và cơ hội của chính họ trong cuộc chạy đua vào Hạ viện và Thượng viện năm 2020.
Theo các công tố viên và cựu luật sư lâu năm Michael Cohen, ông Trump đã chỉ đạo chi tiền để bịt miệng các phụ nữ có quan hệ tình ái với ông trong những tuần cuối chiến dịch tranh cử năm 2016.
Các khoản chi này sẽ bị coi là vi phạm luật tài chính chiến dịch tranh cử. Ông Cohen vừa bị kết án ba năm tuần tuần trước.
Năm người thân cận của ông Trump đã nhận tội các cáo buộc trong cuộc điều tra của ông Mueller.
Ngoài ra, một số vụ viện và cuộc điều tra khác nhằm vào Tổng thống Trump gồm:
- Tổng chưởng lý ở bang Maryland, thủ đô Washington D.C và các nghị sĩ Dân chủ đang xem xét giao dịch làm ăn của Trump Organization với các lợi ích nước ngoài và lợi ích chính phủ nước ngoài, ví dụ như tại khách sạn của ông Trump tại Washington, với lý do hiến pháp cấm tổng thống nhận tiền từ các nguồn như vậy mà không được quốc hội cho phép.
- Summer Zervos, từng là một thí sinh trong chương trình truyền hình của ông Trump, đã kiện ông tội phỉ báng vì cáo buộc cô nói dối.
- Quan chức thuế ở New York đang xem xét liệu ông Trump và tổ chức từ thiện của ông có khai sai mức thuế phải đóng hay không.
Theo ông Stanley Renshon, nhà khoa học chính trị tại Đại học Thành phố New York, mọi người chứ không chỉ là phe cánh tả đều đang cố gắng khiến nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump lung lay. Có lẽ nỗ lực này còn lớn hơn cả âm mưu cánh hữu mà gia đình Clinton từng hứng chịu. Ông Renshon nói: “Tôi gọi đó là âm mưu của tất cả mọi người”.