Đó là chia sẻ của Thiếu tướng Trần Văn Nam, Phó Tư lệnh Cảnh sát Biển Việt Nam với phóng viên TTXVN nhân "Tháng hành động phòng, chống ma túy" và "Ngày toàn dân phòng, chống ma túy".
Cấp phát tờ rơi, tuyên truyền về phòng, chống tác hại của ma túy cho bà con ngư dân tại cảng Mắt Rồng. Ảnh: TTXVN phát
Có nhận định hoạt động tội phạm ma tuý qua vùng biển Việt Nam hiện rất phức tạp. Việc kiểm soát cũng như phát hiện, bắt giữ các chuyến hàng chở ma tuý trái phép trên hướng này rất khó khăn. Thiếu tướng cho biết rõ hơn về việc này?
Đúng như vậy! Nhưng không riêng vùng biển Việt Nam, tình hình tội phạm ma túy trên toàn thế giới rất phức tạp. Các đối tượng tội phạm từ nhiều quốc gia câu kết với nhau khiến lực lượng chức năng, đặc biệt là Cảnh sát Hình sự quốc tế Interpol đấu tranh rất vất vả.
Đối với Việt Nam, các đường dây, ổ nhóm tội phạm ma túy hầu hết đều câu kết với các tổ chức, đối tượng nước ngoài. Chúng đưa ma túy vào Việt Nam dưới nhiều hình thức khác nhau, từ đường bộ, đường hàng không đến đường biển.
Trên tuyến đường biển, lực lượng Cảnh sát Biển đã nhận được sự chỉ đạo rất sát sao của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Các cơ quan chuyên môn đã tập trung làm tốt nghiệp vụ cơ bản, thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Cảnh sát Biển là tuần tra, kiểm soát, thực thi pháp luật trên biển; đấu tranh phòng, chống tội phạm, các hành vi vi phạm pháp luật gắn với việc bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.
Trong nhiều năm qua, Cảnh sát Biển triệt phá, bắt giữ các đối tượng phạm tội, tổ chức tội phạm quốc tế trên đường biển như cướp biển, tội phạm về ma túy, tội phạm về buôn lậu, gian lận thương mại. Trong đó, rất nhiều chuyên án, vụ án lớn về mua bán, vận chuyển ma tuý trái phép đã được bóc gỡ, triệt phá.
Tại khu vực Biển Đông của chúng ta, tình hình tội phạm ma túy diễn biến rất phức tạp. Điều đó thể hiện qua những chuyên án mà Cảnh sát biển Việt Nam phối hợp với lực lượng Công an, Hải quan, Biên phòng bắt giữ như vụ hơn 8 tấn nhựa cần sa sản xuất ở khu vực Nam Mỹ vận chuyển qua rất nhiều nước trên thế giới và đến Việt Nam đã bị bắt giữ. Rồi năm 2019 - 2020, ngư dân Việt Nam vớt được hàng trăm kilôgam ma túy tổng hợp trên biển và giao nộp cho Cảnh sát Biển.
Qua công tác phối hợp với Cảnh sát Biển các quốc gia, chúng tôi còn biết, mới đây, Cảnh sát Biển Malaysia, Cảnh sát Biển Campuchia thu giữ được hàng trăm kilôgam ma túy tổng hợp trôi dạt trên vùng biển hai quốc gia này. Malaysia đã bắt giữ được một tổ chức vận chuyển ma túy bằng đường biển.
Có thể nói, tại khu vực biển Đông, rộng hơn là khu vực Đông Nam Á, tuyến vận tải biển nổi lên như là một trong những tuyến mà đối tượng tội phạm đang lựa chọn để vận chuyển, buôn bán ma túy trái phép.
Việc vớt được rất nhiều ma túy trôi nổi trên biển đang nói lên điều gì, thưa Thiếu tướng?
Điều đó chứng tỏ rằng tội phạm đã vận chuyển ma túy bằng đường biển nhưng có thể do thời tiết, điều kiện khách quan, do tàu thuyền bị chìm đắm hoặc do sự nghi ngờ, phát hiện của các quan chức năng nên các đối tượng này ném ma tuý xuống biển để phi tang.
Điều đó cũng đồng nghĩa với một giả thuyết nhưng hoàn toàn có thể đặt ra là, tội phạm có dấu hiệu gắn chip định vị vào ma túy sau đó thả xuống biển để các đối tượng khác đến, tiếp cận và nhận hàng và bọn chúng không giao nhận trực tiếp với nhau. Đây là một thủ đoạn mới rất tinh vi nhằm trốn tránh các cơ quan chức năng phát hiện, bắt quả tang.
Nhà nước ta đã có nhiều chính sách thông thoáng theo tập quán quốc tế trong xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, thông quan hàng hóa. Nhưng diễn biến phức tạp thời gian qua cho thấy, tội phạm đang lợi dụng những chính sách này để buôn bán, vận chuyển ma túy, thưa Thiếu tướng ?
Hiện nay, với điều kiện kinh tế phát triển rất nhanh chóng và đa số các nước đang tạo thuận lợi cho sự thông thoáng của nền kinh tế, nhất là các dịch vụ logictics. Dịch vụ này được thực hiện liên hoàn rồi bên cạnh đó là đơn giản hóa các thủ tục hải quan như phân luồng hàng hóa. Thực tế là có những việc kiểm tra hàng hóa chúng ta không thể kiểm tra hết được. Do vậy, các đối tượng lợi dụng vào những chính sách, quy định đó để trà trộn, đóng gói ma túy vào những loại hàng hóa không bị kiểm tra, xác suất kiểm tra thấp. Từ đó, chúng xuất khẩu hàng hóa có ma túy sang các quốc gia khác.
Ngoài lợi dụng chính sách thông thoáng trong xuất, nhập khẩu để vận chuyển ma túy theo con đường chính ngạch, chúng còn vận chuyển ma túy theo con đường tiểu ngạch. Đó là trà trộn, cất giấu ma túy trong các hành lý xách tay để tránh sự kiểm tra, kiểm soát, tránh bị soi chiếu hàng. Bằng nhiều thủ đoạn, các đối tượng đã lén lút xuống tàu biển trước để vận chuyển ma tuý ra vị trí giao nhận hoặc đến các nước khác mà không thông qua các cửa kiểm soát hải quan.
Chúng ta rất cần phải cảnh giác với thủ đoạn này.
Đấu tranh với tội phạm ma tuý trên hướng biển, Cảnh sát Biển đang gặp những khó khăn nào, thưa ông?
Có rất nhiều khó khăn mà chúng tôi đang phải đối mặt. Đầu tiên là điều kiện về thời tiết. Thời tiết rất khắc nghiệt, không phải lúc nào cũng yên bình, giông lốc lại bất thường. Về cuối năm, toàn bộ khu vực biển phía Bắc là gió mùa Đông Bắc và sóng to, sương mù làm tầm nhìn rất hạn chế, không thể quan sát xa được. Do đó, việc quan sát và bám nắm các đối tượng rất khó khăn. Năm 2020, chúng tôi đã tổ chức rất nhiều lượt tàu thuyền để bám các đối tượng trên biển. Việc bám nắm này gặp phải nhiều phức tạp vì để tránh bị lộ, một thời gian dài chúng tôi phải liên tục vận động, liên tục di chuyển, không thể ở một chỗ. Các đối tượng rất nhiều mánh khóe, thủ đoạn để nhằm đánh lạc hướng cơ quan chức năng. Chúng cho tàu ra rồi lại vào, lúc thả trôi, lúc neo để sửa chữa. Nếu không bắt quả tang, chắc chắn sẽ không xử lý được.
Vấn đề nữa là các đối tượng tội phạm ma tuý luôn có vũ khí nóng cất giấu trên các phương tiện, sẵn sàng bắn và chống trả quyết liệt. Có vụ chúng tôi đã thu giữ cả những khẩu súng trung liên trên tàu biển. Nếu như chúng ta không vô hiệu hóa được và không có các phương pháp đấu tranh phù hợp để đảm bảo an toàn cho cán bộ, chiến sĩ, thương vong rất cao. Ngoài ra, nếu không phối hợp tốt với lực lượng Cảnh sát quốc tế, lực lượng Hải quan của các quốc gia, chúng tôi sẽ rất khó để cập nhật các thông tin.
Thưa ông, tháng 6 là "Tháng hành động phòng, chống ma tuý" và ngày 26/6 là "Ngày toàn dân phòng, chống ma túy", Cảnh sát Biển đã triển khai tháng hành động này như thế nào và đặc biệt là phát động, phát huy vai trò của ngư dân tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và tội phạm ma túy nói riêng?
Trên cơ sở các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Tư lệnh Cảnh sát Biển đã mở đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm ma túy. Chúng tôi đã triển khai đến tất cả các đơn vị trong toàn lực lượng, đặc biệt đối với các Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát Biển, các đoàn đặc nhiệm phòng, chống tội phạm ma túy, các cơ quan nghiệp vụ.
Đối với công tác tuyên truyền, tất cả các cơ quan đều phải vào cuộc và phải làm thật tốt tuyên truyền pháp luật cho nhân dân và ngư dân, các tổ chức, cá nhân làm ăn trên biển, phải giúp họ hiểu biết pháp luật và nắm được pháp luật. Đặc biệt là phối hợp cộng tác với lực lượng thực thi pháp luật trên biển để tố giác các hành vi vi phạm pháp luật trên biển nói chung, trong đó có tội phạm ma túy nói riêng. Nếu thấy nghi ngờ các tàu thuyền vi phạm trên biển, lập tức thông báo cho lực lượng chức năng.
Cảnh sát Biển xác định và coi nhân dân, ngư dân của các tổ chức, cá nhân hoạt động trên biển là một mạng lưới hết sức quan trọng. Đây chính là tai mắt của Cảnh sát Biển. Chúng tôi đã nhận được rất nhiều thông tin phản ánh từ ngư dân về tình hình vi phạm pháp luật, kể cả tàu thuyền nước ngoài vi phạm vùng biển Việt Nam. Rất nhiều các thông tin được nhân dân phản ánh, chúng tôi tiếp thu, tiếp nhận và đã kiểm tra, kiểm soát, xử lý rất nghiêm các trường hợp. Đấy là một điều rất đáng mừng. Chúng tôi luôn luôn sát cánh cùng ngư dân để thực hiện tốt chức năng đảm bảo an ninh trật tự, an toàn trên biển của chúng ta.
Trân trọng cảm ơn Thiếu tướng!